BA2 Cariologie en de harde weefsels – Lotje Gommers
Cariologie
Inhoudsopgave
Schema verkleuringen .....................................................................................................................................2
Introductie ......................................................................................................................................................3
Microbiologie..................................................................................................................................................4
Etiologie........................................................................................................................................................14
Diagnostiek ...................................................................................................................................................20
Vroegdiagnostiek ..............................................................................................................................................20
Radiologie .........................................................................................................................................................22
Preventie ......................................................................................................................................................31
Cariësepidemiologie ..........................................................................................................................................31
Cariësproces ......................................................................................................................................................32
Fluoride .............................................................................................................................................................35
Tandpasta .........................................................................................................................................................40
Voeding en tandcariës ......................................................................................................................................42
Excaveren prepareren ...................................................................................................................................45
Minimaal invasief ingrijpen ...........................................................................................................................49
Materiaalwetenschappen .............................................................................................................................52
Amalgaam ........................................................................................................................................................52
Glasionmeercementen ......................................................................................................................................56
Composiet .........................................................................................................................................................59
, BA2 Cariologie en de harde weefsels – Lotje Gommers
Schema verkleuringen
Onderzoek Diagnose Etiologie Behandelplan
Niet optimaal Voedingsadvies,
gereinigd, mondhygiëne
(interdentaal, …), te instructie, etc.
weinig
speekselaanmaak,
medicatie,
dieetmomenten, etc.
Glimmend, Inactieve glazuur cariës Plaque in het verleden Monitoren,
witte/donkere mondhygiëne instructie
verkleuring (hoe
donkerder, hoe
inactiever)
Doffe witte (/donkere) Actieve glazuur cariës Plaque Monitoren,
verkleuring (meestal Mondhygiëne
gepaard met plaque en instructie
bloed in de mond)
Hard weefsel, donker, Inactieve dentine cariës Monitoren,
dentine zichtbaar à mondhygiëne instructie
blootliggend
Grijze doorschemering, Actieve dentine cariës Prepareren en
zacht weefsel, dof restaureren,
mondhygiëne instructie
Weefsel verlies Caviteit Prepareren en
restaureren,
mondhygiëne instructie
Slijtage Attritie (slijten d.m.v. Bruxisme, fysiologisch, Voedingsadvies,
wrijving à knobbels) chemisch, poetsinstructie
Erosie (chemische Mechanisch, intrinsieke (mech.), anti-knars
slijtage) spanningen, bitje, etc.
Abfractie (afbreken
door intrinsieke
spanningen)/ Abrasie
(mechanische slijtage)
Doffe donkerbruine Extrinsieke verkleuring Roken, koffie, thee, etc. Gebitsreiniging,
verkleuringen mondhygiëne
instructie, motivational
interviewing t.a.v.
roken
Grijze, roze verkleuring Intrinsieke verkleuring Medicijnen, trauma, Endodontische
van het glazuur etc. behandeling
Doffe witte verkleuring Fluorose Niet behandelen
(vlekjes)
Dof-opaak, wit/gelige Hypomineralisatie van Ontwikkelingsstoornis Voedingsadvies,
verkleuring het glazuur van het glazuur mondhygiëne
instructie, zo nodig
restaureren
, BA2 Cariologie en de harde weefsels – Lotje Gommers
Introductie
Cariës komt het meest voor onder alle tandziekten
Tast meer de kiezen dan de snij en hoektanden aan
Tegenwoordig:
Fluoride en beter poetsen à kennis nodig
Voorkomen is beter dan invasief behandelen
Definitie cariës:
Ziekte waarbij harde tandweefsels worden gedemineraliseerd
Het cariës proces vindt plaats o.i.v. tandplaque (biofilm), die het tandopp. lokaal bedekt
NOCTP = Non-operative cariës treatment prevention
, BA2 Cariologie en de harde weefsels – Lotje Gommers
Microbiologie
Cariës ontwikkeling
- Slechte mondhygiëne
- Infectieziekte: discussie of het een infectieziekte is
Koch’s postulaten (m.o. = micro-organismen)
- M.o. kan gevonden worden in zieke en (vrijwel) niet in gezonde mensen
- M.o. moet gekweekt kunnen worden in laboratorium
- M.o. geeft dezelfde ziekte wanneer dit ingebracht wordt in een geschikt proefdier
- M.o. kan weer worden geïsoleerd uit het proefdier
Cariës voldoet aan postulaat van Koch, dit zou betekenen dat het een infectieziekte zou zijn
Alle patiënten met cariës hebben S. mutans in plaque
Veroorzaakt cariës in ratten
Kan opnieuw worden geïsoleerd
à Voldoet aan Koch’s postulaten
Dit was in het pre-fluoride tijdperk, zonder kennis over NGS (next generation sequencing) -
technieken
Cariës:
Microbioom = hele ecosysteem in de mond (tandplaque)
Substraat (suiker)
Gastheer
Cariës is geen gewone infectieziekte
Overdracht bacteriën à vestigen en koloniseren à pioneer species à
Microbiële successie (afhankelijk van het dieet gaan bacteriën groeien) à stijging bepaalde soorten -
à climax community
S. mutans wordt geassocieerd met cariës, dit betekent niet dat het cariës veroorzaakt
Niet alle bacteriën kunnen hechten in de mond
Depositie à hechten met acquired enamel pellicle à metabole activiteit
Plakkerig laagje EPS à aanhechten bacteriën (coadherentie)