Arbeidsovereenkomstenrecht hoorcollege 12 – arbeidsprocesrecht – Mark Keuss
Agenda
1. Ontslaggronden, bewijsrecht
2. Ontslag op staande voet, acties werknemer
3. Ontslag op staande voet, acties werkgever
4. Voorwaardelijke ontbinding
5. Hoger beroep
Een college over de formele kant van het verhaal. We gaan het over het ontslagrecht en de
ontslaggronden hebben. Dat is noodzakelijk om iets te weten over het arbeidsprocesrecht. Over
bewijsrecht, ontslag op staande voet en de acties van WG en WN, voorwaardelijke ontbinding en hoger
beroep. We kunnen niet alle slides behandelen. Ik heb bijvoorbeeld een overzichtje van de
voorwaardelijke ontbinding gemaakt (8 mogelijkheden). Daar moet je naar kijken en het proberen te
begrijpen. Het is denk ik iets te ingewikkeld nog. Ik ga het niet behandelen maar je hebt het wel.
Ontslaggronden (art. 7:669 BW)
Hij vraagt hoeveel ontslaggronden er zijn voor het tonen van de slide. H wordt eerst genoemd. Een
soort restgrond. Een voorbeeld is een gedetineerde of het ontslag van bestuurders. De illegale
werknemer valt er ook onder. Detentie en de illegale werknemer staan in de MvA. Vervolgens worden
alle ontslaggronden hierboven genoemd.
Dan heb je nog de i grond, die krijgen we per 1 januari. De WAB. Er zijn dus limitatieve
ontslaggronden. Dat is best van belang. Meer zijn er niet. De meest gebruikte ontslaggrond?
Disfunctioneren is heel ingewikkeld. Welke criteria gelden er dan wettelijk? Aan welke voorwaarden
moet je voldoen wil je überhaupt de d grond kunnen gebruiken:
‘De ongeschiktheid van de werknemer tot het verrichten van de bedongen arbeid, anders dan ten
gevolge van ziekte of gebreken van de werknemer, mits de werkgever de werknemer hiervan tijdig in
kennis heeft gesteld en hem in voldoende mate in de gelegenheid heeft gesteld zijn functioneren te
verbeteren en de ongeschiktheid niet het gevolg is van onvoldoende zorg van de werkgever voor
scholing van de werknemer of voor de arbeidsomstandigheden van de werknemer.’
Samengevat: je moet een werknemer hebben gewezen op zijn tekortkomingen, je moet ervoor zorgen
dat je met een soort verbeterplan komen. Het disfunctioneren moet niet liggen aan de
arbeidsomstandigheden, er moet geen sprake zijn van ziekte en vervolgens moet je gaan of je hem kunt
herplaatsen. Bij verstoring in de arbeidsverhouding gelden ook criteria. Is die verstoring ernstig
genoeg, wat heeft de WG eraan gedaan om tot de-escalatie te komen. Hoe is dat geregeld bij
bedrijfseconomisch ontslag? A en B. Dat staat namelijk niet in het BW.
Hoe ontsla je iemand bij bedrijfseconomische ontslag? Formeel is dat bij het UWV. Welke
ontslaggronden worden door het UWV behandeld (materieel)? A en B. Dus je hebt een onderscheid
tussen de bedrijfseconomische gronden (A) en ziekte (B). Dat hebben ze gedaan omdat het UWV dat
1
,toch al beoordeelt. En je hebt de overige gronden: c tot en met i. Aan welke voorwaarden moet je
voldoen om bij het UWV instemming te krijgen om een AO op te mogen zeggen? Het staat in de
beleidsrichtlijnen van het UWV. Die zeggen:
- Nut en noodzaak: je moet aannemelijk maken dat een ontslag noodzakelijk is
- Afspiegelen: de ontslagvolgorde moet je bepalen
- Herplaatsen: dat is heel belangrijk en een lastig leerstuk. Dat leerstuk komt eigenlijk overal
terug
A & B: UWV. C komt bijna nooit voor, net als de F grond. Je hebt vooral met D, disfunctioneren, E,
verwijtbaar gedrag en G, de verstoorde relatie. En H zie je tegenwoordig ook wel vaker. Dus daar heb je
het meest mee te maken. Dat zal waarschijnlijk veranderen per 1 januari want dan krijgen we de i-
grond. Dan mag je wel meerdere ontslaggronden combineren, terwijl nu één ontslaggrond voldragen
moet zijn.
Hoe gaat de procedure bij het UWV? Daar zijn standaardformulieren voor, de formulieren A, B en C.
Die moet je invullen, die gaan naar het UWV. Die kijkt ernaar en de WN krijgt de mogelijkheid om
daarop te reageren. Dan krijg je vervolgens al dan niet instemming.
De procedure bij de kantonrechter gaat middels verzoekschrift. Hoe moet een verzoekschrift eruitzien?
Kan dat op de achterkant van een bierviltje? Waar moet een verzoekschrift aan voldoen? Wat moet er
in ieder geval opstaan. Wat is het verschil tussen een verzoekschriftprocedure en een
dagvaardingsprocedure. De manier van uitbrengen. Want wat gebeurt er met een dagvaarding? Hoe
ligt het met het procederen bij een kantonrechter? Is daar verplichte rechtsbijstand nodig? Nee. Je
hebt dus een grens waarbij je naar de kantonrechter moet voor je vorderingen. Wat is de grens bij het
arbeidsrecht? In de wet is bepaald dat alle zaken met betrekking tot het arbeidsrecht en het huurrecht
naar de kantonrechter moeten. Welke zaken van het arbeidsrecht moeten niet naar de kantonrechter?
Ambtenaren (maar binnenkort niet meer, per 1 januari zijn ambtenaren, ambtenaren af, die status
bestaat nog maar voor een kleine groep). Maar het is wel juist, ambtenaren gaan nu nog naar het
bestuursrecht. Welke arbeidsrelatie gaat niet naar de kantonrechter? Bestuurders van ondernemingen,
mensen die benoemd zijn door aandeelhouders, die benoeming hebben, die moeten naar de rechtbank
in plaats van de kantonrechter. Hoe zou dat zitten bij een bestuurder van een stichting? Die gaan naar
de kantonrechter. Want die worden niet benoemd door aandeelhouders of leden.
Dus de wet bepaalt dat alle arbeidsrechtzaken behoudens van bestuurders naar de kantonrechter
moeten. Daar heb je geen verplichte vertegenwoordiging van een advocaat.
Terug naar de dagvaarding en het verzoekschrift. Het UWV laten we even met rust. Dat is een hele
makkelijke procedure.
Wat is het verschil tussen een dagvaarding en een verzoekschriftprocedure? De dagvaarding beteken je
aan de wederpartij. Een verzoekschrift richt je aan de rechtbank. Een dagvaarding is een nogal formele
procedure. Rechtsvordering bepaalt daar veel over. Waarbij je een ‘brief’ in een bepaalde format
schrijft en waarbij je een naam noemt, datum, ten verzoeke van, moet verschijnen bij het
kantongerecht op ee bepaalde datum, om aldaar te doen hore de eis, mitsdien om Pietje te veroordelen
tot het betalen van duizend euro. Ik verzin maar wat. Dat wordt dan betekent. Maak je daar fouten in
door verkeerde namen of op een verkeerde dag te dagvaarden, dan is het soms nietig. Art. 5 Rv. Dat is
best een lastige procedure.
Je betekent het aan de wederpartij en dan breng je dat aan op de rechtbank. Wat gaat er dan gebeuren
bij een dagvaardingsprocedure? Een conclusie van antwoord schrijven. Dan wordt er vaak comparitie
bepaald, dan komen partijen bijeen, en dan gaat de rechter een vonnis schrijven. Er gaat veel mis bij
dagvaardingsprocedures, omdat er allemaal formaliteiten gelden, dat is dus ingewikkeld.
Hoe gaat het met verzoekschriftprocedures? Een verzoekschriftprocedure is in feite een vormvrij
‘vodje’. Je kunt gewoon een papiertje pakken: ‘Hi ik ben Jan en ik heb een probleem met een WN,
Kees. Hij disfunctioneert en dat vind ik heel vervelend en hij moet worden ontslagen. MvG. Dan zet je
je handtekening eronder. Dat dien je in bij de kantonrechter en dat stuur je op. Dat is in principe al
voldoende. Er zijn richtlijnen, daar moet je echt eens een keer naar kijken, daar zou je best eens
een keer een vraag over kunnen krijgen, dat noem je rolreglementen, voor
kantongerechtprocedures. Dan staat er in verzoekschrift. Dat is een pagina of twintig ofzo. Daar
2
, wordt precies uitgelegd waar een verzoekschrift aan moet voldoen. Naam van partijen moeten erin
worden opgenomen. ZOEK DIT OP KAN JE WEL EENS EEN VRAAG OVER KRIJGEN.
Hoe noem je een verzoekschrift dat echt volkomen bullshit is (ook onthouden dit!), compleet
onduidelijk, dat je gewoon niet begrijpt wat er beschreven staat: obscuur libel. Soms kan een
verzoekschrift er zo slecht uitzien, en dat kan voor een dagvaarding ook, dat je gewoon niet begrijpt
wat er geschreven staat. Dat zal ertoe leiden dat het in een verzoekschriftprocedure dat het nietig is
(obscuur libel leerstuk).
Dus voor het tentamen belangrijk:
- Het rolreglement kantongerechtprocedures (verzoekschrift) doornemen. Waar moet een
verzoekschrift aan voldoen? Zie daarvoor art. 278 Rv ook (inhoud verzoekschrift):
https://www.rechtspraak.nl/SiteCollectionDocuments/procesreglement-
verzoekschriftprocedures-kantonzaken-rechtbanken-012017.pdf
- Obscuur libel leerstuk onthouden (als een verzoekschrift/dagvaarding compleet
onbegrijpelijk is, brengt dat nietigheid met zich mee)
Dan wordt het ingediend. Wat doet een kantonrechter dan? Want hoe loopt een
verzoekschriftprocedure verder? Het verzoekschrift wordt doorgestuurd naar de belanghebbenden.
Die belanghebbende mag een vormvrij verweerschrift indienen. Je moet er wel voor zorgen dat er wel
iets instaat, anders wordt het een obscuur libel. De belanghebbende hoeft geen verweerschrift
indienen. Bij een dagvaardingsprocedure moet het wel. Als je bij een dagvaardingsprocedure niet
antwoordt, dan antwoord je niet en dan gaat die kantonrechter gewoon een vonnis schrijven. Die gaat
echt niet wachten op een comparitie. Maar bij een verzoekschriftprocedure gaat dat heel anders. Want
in de wet staat (en dat is best belangrijk) dat je je verweert ter zitting. Dus je mag mondeling naar de
zitting gaan en daar zeggen dat je het er niet mee eens bent. Dat hebben ze gedaan om het
laagdrempelig te houden. Omdat je bij een kantonrechter zelf kunt procederen. Kantonrechters vinden
dit onplezierig dat iemand op de zitting tijdens de mondelinge zitting verweer voert, maar het mag.
Kijk naar het rolreglement en procederen in verzoekschriftprocedures. Het kan best
wel eens zijn dat je daar vragen over krijgt, over de aard van die procedure.
Dus we hebben nu al die limitatief opgesomde ontslaggronden gehad die limitatief zijn opgesomd. Bij
A en B ga je naar het UWV. Bij de kantonrechter ligt het eigenlijk ook vormvrij. De andere gronden c
tot en met i, wil je de AO beëindigen, dan dien je een vormvrij verzoekschrift in. Moet wel een beetje
basaal zijn: weten wie de partijen zijn en waar je ze kan bereiken. Ook moet er wel uit blijken wat de
grondslag is voor de beëindiging van het dienstverband. Dan komt er een mondelinge behandeling.
Wat doet de kantonrechter daarna? Dan krijg je een beschikking. (Bij een dagvaarding heet dat een
vonnis).
En dan heb je een beschikking. Je hebt iemand op staande voet ontslagen omdat hij een joint heeft
gerookt.
Even tussendoor: is dat trouwens een ontslag op staande voet? Je bent vaatchirurg in loondienst en jij
rookt een jointje om rustiger te worden. Wat zijn de criteria voor een ontslag op staande voet? 677 en
678. Een dringende reden is vereist. Wat zijn de formele vereisten voor een ontslag op staande voet:
dringende reden, onverwijld opgezegd en onverwijld de dringende reden meegedeeld. Het moet
objectief gezien een dringende reden zijn. Stelen of iemand in elkaar slaan of met een hakbijl naar
iemand gooien, dat is mishandeling en objectief gezien is dat een dringende reden. En als ik tegen
iemand klootzak zeg, is dat een dringende reden? Dat hangt ervan af. Als ik rechter bij de HR ben en
de griffier zegt dat tegen mij en het is totaal ongepast binnen dat moment dan misschien. Maar als
voorman en een bouwvakker zegt dat, dan moet je daartegen kunnen. Dat is een beetje het verschil
tussen objectief en subjectief. Dan moet het onverwijld (een van de formele eisen) en vervolgens moet
je het ook nog een keertje mededelen: hij moet weten waarom hij is ontslagen. En iemand die betrapt
wordt op stelen uit een kluis. En je zegt scheer je weg. Zou hij kunnen afmaken uit ‘scheer je weg’ dat
er sprake is van het onverwijld verlenen van ontslag? Is dat voldoende voor een ontslag op staande
voet? Ik denk het wel. Want hij weet het. Hij heeft impliciet wel medegedeeld. Maar je moet wel even
een brief eraan sturen want dat is bewijstechnisch beter. Dat is het formele gedeelte bij het ontslag op
staande voet.
3
