Samenvatting
Biologie samenvatting VWO 5 (Biologie voor jou) thema: Regeling en waarneming
Biologie samenvatting VWO 5 (Biologie voor jou) thema: Regeling en waarneming
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
4 beoordelingen
Door: shafiya • 3 jaar geleden
Door: semsimons • 4 jaar geleden
Door: beratkirtis • 4 jaar geleden
Door: nicoleganin • 4 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Toetsweek 3 V4 biologie hoofdstuk 5 Regeling enwaarneming
Paragraaf 1: Regelkringen en homeostase
De veroorzakers van stress noemen we stressoren. Iemand ervaart stress als de invloed van
stressoren is toegenomen.
Wanner er een bepaald evenwicht is dat steeds verandert maar dat uiteindelijk weer terugkeert
naar het normale niveau, spreken we van een dynamisch evenwicht. Het in stand houden van een
dynamisch evenwicht noemen we homeostase. Homeostatische regelkringen zorgen ervoor dat de
omstandigheden in het interne milieu van een organisme niet te veel schommelen. De normwaarde
is bij een sensor bijvoorbeeld 37 graden, om je lichaam in actie te zetten om meer warmte te
produceren. Wanneer een toename van het resultaat een remming van het hele proces veroorzaakt
noemen we dit een negatieve terugkoppeling. Een positieve terugkoppeling is dus als het resultaat
van een proces, het proces stimuleert.
Zintuigcellen (receptoren) zijn de sensoren die verandering van de normwaarde in een organisme
waarnemen. De zintuigcellen geven deze info dan door aan zenuwcellen, die op hun beurt de
signalen doorsturen naar de weefsels en organen (effectoren). Door het aan en uit gaan van de
zintuigcellen vind er dus een schommeling plaats van bijvoorbeeld zuurstofgehaltes, temperatuur of
glucosewaarden om zo een min of meer constant inwendig milieu te creëren.
Paragraaf 2: Hormonen en hormonale regulatie
De signaalmoleculen die hormoonklieren afgeven, heten hormonen. Sommige hormoonklieren
geven de hormonen af aan het bloed, dat door de hormoonklier stroomt, dit zijn endocriene klieren.
De afgifte van hormonen door cellen van de hormoonklier heet secretie. Klieren met een afvoerbuis
noemen we exocriene klieren. Hormonen zijn werkzaam in de organen waarvan de cellen
hormoonreceptoren voor het hormoon bezitten.
Sommige hormonen beïnvloeden cellen via genregulatie; het hormoon wordt door de cel
opgenomen en door het cytoplasma gebonden aan een receptoreiwit en ontstaat een hormoon-
receptorcomplex. Het hormoon-receptorcomplex kan via een kernporie in het kernplasma terecht
komen. Hier zorgt het voor de transcriptie van een bepaald gen. Het gevormde mRNA-molecuul gaat
naar ribosomen waar de translatie van eiwitten plaatsvind.
Andere hormonen binden zich aan een receptoreiwit op het celmembraan van een doelwitcel. Aan
de binnenkant van het celmembraan word een bepaald signaalmolecuul gevormd of geactiveerd; de
second messenger. De second messenger geeft dan het signaal in de cel door. Wanneer een signaal
via meerdere schakels in de cel wordt doorgegeven, spreken we van een signaalcascade.
Het hormoonstelsel bestaat uit een aantal hormoonklieren: hypofyse, schildklier, bijnieren, eilandjes
van Langerhans (alvleesklier) en de testes/ovaria.
De hypofyse ligt onder je hersenen in het midden van je hoofd, net onder de hypothalamus. De
hypofyse bestaat uit twee delen: de hypofysevoorkwam (adenohypofyse) en de
hypofyseachterkwam (neurohypofyse).
, De verbinding tussen het zenuwstelsel en de hypofyse verloopt via neuronen in de hypothalamus.
De neuronen in e hypothalamus produceren hormonen die via de uitlopers van deze neuronen aan
de hypofyse worden afgegeven. Neurosecretie is dus het vormen van hormonen door neuronen. De
gevormde hormonen heten dan neurohormonen. Neuronen in de hypothalamus beïnvloeden de
endocriene cellen in de adenohypofyse door de afgifte van 2 soorten neurohormonen:
1) Inhibiting hormonen. Deze zorgen ervoor dat de endocriende cellen in de adenohypofyse geen
hormonen meer produceren.
2) Releasing hormonen (RH). Deze zorgen voor de stimulatie voor het maken van bepaalde
hormonen. Deze worden afgegeven aan het hypofyse-poortaderstelsel.
Welke hormonen waar worden gemaakt, en hun functie: zie BINAS T89A
De schildklier ligt in de hals, voor het strottenhoofd, tegen de luchtpijp aan. Het belangrijkste
hormoon dat wordt gemaakt in de schildklier is thyroxine.
Spijsverteringshormonen worden geproduceerd in de alvleesklier en maag- en darmwand.
De eilandjes van Langerhans liggen tussen de alvleesklier. In de eilandjes komen α-cellen (maken
glucagon) en β-cellen (maken insuline). Deze eilandjes zorgen ervoor dat de glucoseconcentratie in
het bloed min of meer constant blijft.
1) Glucosegehalte stijgt.
2) β-cellen produceren insuline. Hierdoor wordt de transport van glucose door celmembranen
versterkt. De lever en spieren zetten glucose om in glycogeen. Glucose wordt omgezet in vetten en
eiwitten.
3) Glucosegehalte daalt.
4) α-cellen produceren glucagon. In de lever en spieren wordt glycogeen omgezet in glucose.
Glucose wordt afgegeven aan het bloed.
5) Glucosegehalte stijgt weer.... proces begint weer bij 1.
De bijnieren liggen als kapjes boven op de nieren, en bestaat uit een bijnierschors en bijniermerg,
Paragraaf 3: Het zenuwstelsel
Het zenuwstelsel bestaat uit het centrale zenuwstelsel en het perifere zenuwstelsel. Het centrale
zenuwstelsel bestaat uit de grote- en kleine hersenen, de hersenstam en ruggenmerg. Het perifere
zenuwstelsel bestaat uit zenuwen. Er zijn twee soorten zenuwstelsels, het animale zenuwstelsel
(regelt vooral de bewuste reacties van het lichaam) en het autonome-/vegetatieve zenuwstelsel
(regelt vooral de werking van inwendige organen zoals hartslagfrequentie, ademhalingsfrequentie,
nierwerking enzovoort). Lichtstralen en geuren zijn voorbeelden van prikkels. Een prikkel is een
invloed uit milieu op een organisme. Onder invloed van prikkels ontstaan in je zintuigcellen
impulsen. Deze impulsen gaan dan naar de hersenen, waar deze worden verwerkt.
Zintuigcellen worden receptoren genoemd. Neuronen worden conductoren genoemd. Spieren of
klieren die hier op reageren worden effectoren genoemd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pietervandendries. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 48298 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen