Samenvatting
Biologie samenvatting VWO 5 (Biologie voor jou) thema: Planten
Biologie samenvatting VWO 5 (Biologie voor jou) thema: Planten
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Biologie samenvatting H4Planten
Paragraaf 4.1: Tuinbouw van de toekomst
Een vorm van tuinbouw waarbij planten zich in het donker ontwikkelen tot planten met
lange, slappe, bleekgele stengels en kleine, bleekgele bladeren, heet etioleren.
Paragraaf 4.2: Bouw, groei en ontwikkeling van planten
Wortels, stengels en bladeren zijn de organen van zaadplanten. De bodem levert water en
mineralen en de lucht is de belangrijkste bron van CO2. Elk orgaan van een plant wordt
omgeven door de epidermis (opperhuid) of door kurk. Deze beschermen de plant tegen
waterverlies en infecties. In de wortels groeien epidermiscellen uit wortelharen. In elk
orgaan komen ook transportvaten (bestaan uit houtvaten en bastvaten) voor het transport
van water met daarin opgeloste stoffen voor. Het weefsel tussen epidermis en
transportvaten, heet het vulweefsel (schors en merg). Vulweefsel is betrokken bij
fotosynthese, opslag en stevigheid.
Cellen die specialiseren, organen die veranderen of het ontstaan van nieuwe organen, is
ontwikkelen.
Bij planten vinden delingen plaats in meristemen (in te toppen van wortels en stengels, in
knoppen en in jonge bladeren). De toppen van stengels en wortels worden groeipunten
genoemd. De groeipunten zorgen voor lengtegroei. In stengels komt het meristeem
cambium voor diktegroei voor. Als een cel in het meristeem zich deelt, ontstaan er twee
dochtercellen. Eén van deze cellen blijft in het meristeem, de ander zal zich opnieuw delen.
De cel in het meristeem ondergaat dan celstrekking. Daarbij kan de cel van vorm veranderen
(celdifferentiatie) of een speciale functie krijgen (celspecialisatie). Houtachtige planten
groeien door middel van de deling van het cambium. Naar binnen toe vormt het cambium
houtcellen en naar buiten toe bastcellen. De houtcellen kunnen houtvaten vormen, de
bastcellen bastvaten. Houtvaten ontstaan uit boven elkaar gelegen houtcellen (de
dwarswanden van de cellen verdwijnen door enzymen). Ze zetten tegen de verticale
primaire celwanden dikke secundaire celwanden af van cellulose en houtstof (lignine). Ook
de cellen zelf verdwijnen dan. Bij bastvaten verdwijnen de dwarswanden tussen de cellen
niet, maar komen er openingen in. Ook de cellen verdwijnen niet, wel de celkernen. Dode
bastvaten worden dichtgedrukt.
Uit het cambium ontstaan veel meer houtcellen dan bastcellen. Ieder jaar ontstaat er een
laag hout en een dun laagje bast. Al het hout dat in 1 jaar is gevormd, heet een jaarring. In
de zomer en de lente groeien de bomen snel, en in de winter niet; zo komt er een duidelijke
scheiding tussen de jaarringen (jaargrens). In de lente ontstaan wijde houtvaten met dunne
wanden (voorjaarshout). In de zomer ontstaan nauwere houtvaten met dikkere wanden
(zomerhout).
, Paragraaf 4.3: Transport in planten
Houtvaten vervoeren vooral water en zouten van de wortels naar de bladeren (anorganische
sapstroom). Bastvaten vervoeren water en assimilatieproducten van de bladeren naar alle
delen van de plant (organische sapstroom).
Via wortelharen wordt het grootste deel van water en minerale opgenomen. Door de fijne
vertakkingen ervan neemt het worteloppervlak sterk toe. Houtvaten en bastvaten liggen in
de centrale cilinder. De buitenste laag cellen van de centrale cilinder is de endodermis (voor
selectieve opname van mineralen). Vanaf de wortelharen tot de centrale cilinder vindt het
transport van water en mineralen via celwanden plaats. In de celwanden bebindt zich een
netwerk van poriën die met elkaar in verbinding staan. Door capillaire werking stroomt er
water met mineralen in. De cohesiekrachten die de watermoleculen bij elkaar houden en de
adhesiekrachten tussen de watermoleculen en de celwanden, zijn samen groter dan de
zwaartekracht. De endodermiscellen zijn met elkaar verbonden via een kurklaagje waar
water en mineralen niet doorheen kunnen. De enige manier om hier doorheen te komen is
via het celmembraan van de endodermiscellen. Dit membraan zorgt voor actief transport
van mineralen naar de centrale cilinder. Hierdoor wordt de osmotische waarde in de
centrale cilinder groter dan in de schors. Door osmose komt er dan water in de centrale
cilinder. De kurkbandjes zorgen dat water niet vanuit de centrale cilinder terugstroomt naar
de schors. Zo stijgt het water met mineralen in de houtvaten naar boven (worteldruk).
Wanneer er door worteldruk meer water in het blad binnenkomt dan er verdampt, treed er
druppelen op. Het water met opgeloste mineralen gaat van de houtvaten en de stengel naar
de nerven in de bladeren. Het transport in de houtvaten is voornamelijk het gevolg van
verdamping uit de bladeren en van de capillaire werking.
Waterverplaatsing in een cel hangt af van de osmotische waarde en de druk in de cel
(turgor). De waterpotentiaal is van zowel turgor als osmotische waarde afhankelijk.
Ψ w =Ψ s +Ψ p
waarin geldt :
Ψ w =waterpotentiaal
Ψ s=osmotisch potentiaal
Ψ p =drukpotentiaal( turgordruk)
Waterpotentiaal wordt uitgedrukt in megapascal (MPa). Water beweegt van een hoger
waterpotentiaal naar een lager waterpotentiaal. Er zal net zo lang water naar een (cel met
een) lager waterpotentiaal gaan tot deze 0 is. Bij planten wordt de waterpotentiaal onder
andere veroorzaakt door verdamping van water uit de bladeren. Hierbij verlaat waterdamp
het blad via de huidmondjes. Door de verdamping ontstaat er aan de bovenkant van de
houtvaten een onderdruk, waardoor water naar boven wordt gezogen.
Planten regelen hun waterbehoefte door de huidmondjes te openen of te sluiten. 's Nachts
en bij droogte zijn de huidmondjes dicht. Het openen en sluiten van huidmondjes gebeurt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pietervandendries. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 77988 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen