Taak 4
Leerdoelen:
1. Welke leerstoornissen onderscheiden we? Hoe zijn de leerstoornissen
geclassificeerd in de DSM-IV en DSM-5? Bestaan er subtypes van de
verschillende leerstoornissen en hoe valide (Landerl) zijn deze
subtypen?
Carr, H.8
In de DSM-5 worden specifieke leerstoornissen onderscheiden van algemene
leerproblemen die geassocieerd worden met ID (intellectual disability) of
traumatic brain injury en taalstoornis. Beide systemen bieden een sub-
classificatie van specifieke leerstoornissen door te refereren naar de
specifieke skills waarin de verstoring vertoond wordt (bv. lezen, spelling).
DSM-IV
Leerstoornissen vormen in de DSM-IV een apart hoofdstuk en zijn onder te
verdelen in:
1. Specifieke leesstoornis (dyslexie)
2. Specifieke spellingsstoornis (dysorthografie)
3. Specifieke rekenstoornis (dyscalculie)
4. Gemengde stoornis van schoolvaardigheden (algemene leerstoornis)
5. Stoornis in schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid (schrijf motorische
stoornis of dysgrafie): het kan onderdeel zijn van dyspraxie, een stoornis
in het handelen
6. Niet verbale leerstoornis (NLD): een stoornis met tekorten in de visueel-
ruimtelijke informatieverwerking, complexe motoriek, probleemoplossen
en verwerken van nieuw materiaal. De gevolgen zijn een achterstand in
de rekenvaardigheid (tegenover goede lees- en spellingsresultaten) en
een moeizame sociaal-emotionele ontwikkeling
DSM-5
De specifieke leerstoornis combineert de DSM-IV classificaties leerstoornis,
rekenstoornis, stoornis in de schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid en
leerstoornis NAO. Leerproblemen in de domeinen lezen, schriftelijke
uitdrukkingsvaardigheden en rekenen worden als afzonderlijke specificaties
gecodeerd. In een aantekening (NB) wordt aangegeven dat specifieke typen
beperkingen in het lezen internationaal gezien met de alternatieve term
dyslexie worden omschreven en specifieke typen beperkingen in het rekenen
met de alternatieve term dyscalculie.
Valide?: Box C, zijn er verschillende verschijningsvormen of niet?
Je gaat bij eerder gediagnosticeerde kinderen vaak nog verschillende
verschijningsvormen tegenkomen in het dossier, en dit stukje moet je kunnen
benoemen (m.n. bij dyscalculie). Artikel zegt dat het meer gaat om de ernst
dan om verschil in verschijningsvorm.
Swaab: P-type en L-type. Verschil tussen raders en spellers.
2. Welke classificatie is toepasbaar op de casus Bas van de taak?
, Bij de casus van Bas is de classificatie Non-verbal Learning Disabilities (NLD)
van toepassing. Dit is duidelijk op te maken uit de symptomen die Bas
vertoond.
Verbale vaardigheden, woordenschat, spelling, taal en geven van
spreekbeurten is goed. Echter, het automatiseren van vaardigheden gaat wel
moeizaam.
Verder heeft Bas verstoringen in motoriek, problemen met inzichtelijk
rekenen, hij is traag en kan moeilijk zelfstandig werken. Ook op sociaal-
emotioneel gebied laat Bas verstoring zien. Hij heeft geen vaste vriendjes. Hij
leidt aan gedragsproblemen, hij is chaotisch en impulsief en kan moeilijk op
zijn beurt wachten. Daarnaast kan hij nog steeds niet goed fietsen en heeft hij
moeite met zwemmen.
3. Uitwerking dyslexie, dyscalculie en NLD:
Swaab, H. 22
Dyslexie
o Klinisch beeld/classificatie (subtypen):
- Meest belangrijke vanuit klinisch perspectief, door de
significantie van geletterdheid als sociale skill en door
de duidelijke link tussen leesproblemen en
gedragsproblemen.
- Hardnekkige stoornis in het lezen op woordniveau en
spellen
- Verwerken van teksten verloopt traag vanwege het
gebrek aan leestechniek
- Produceren van teksten gaat gepaard met veel
spelfouten en teksten vertonen vaak gebrekkige
zinsbouw
- Basisvaardigheden vragen veel aandacht en energie
omdat ze niet geautomatiseerd zijn. Dat geeft
interferentie wanneer daarnaast activiteiten zijn die
aandacht vragen ’dubbele-taak’ situatie (bv. in dubbele-taak’dubbele-taak’ situatie (bv. in situatie (bv. in
omstandigheden die snelle en accurate verwerking
vereisen door beperkingen van tijd, zoals leveren van
goede prestatie in toets-, tentamensituaties), maar ook
in alledaagse situaties, zoals ondertiteling lezen,
schrijven van een zinnig briefje, identificeren van
verkeersborden etc.
- Dyslexie uit zich pas wanneer lezen en spellen worden
geleerd, al kunnen er voorboden zijn in cognitieve en
taalontwikkeling
- Kan voorkomen i.c.m. andere problemen met
vaardigheden (bv. rekenen of gedragsstoornissen,
zoals ADHD)
- Classificatie DSM: dyslexie (Reading Disorder) als
stoornis, gedefinieerd als verlies of afwijking van een
psychologische functie met inachtneming van leeftijd,
intelligentie en scholing (criterium A). Ook wordt