TAAK 1
I. Welke zenuwcellen zijn er in de hersenen? (benoem hierbij ook de functies)
Het zenuwstelsel bevat twee soorten cellen: neuronen (ontvangen en sturen informatie) en
gliacellen.
Neuronen
Alle neuronen bevatten een soma (cellichaam) en de meeste hebben ook dendrieten.
Dendrieten zijn vertakte vezels, die receptoren bevatten om informatie te ontvangen, deze
receptoren zijn axonen en presynaptische uiteinden.
Axon: Het axon is een dunne vezel. Het axon brengt een impuls over naar andere neuronen,
een orgaan of een spier. Veel axonen zijn bedekt met een isolerend materiaal, de
myelineschede, met onderbrekingen die bekend staan als knooppunten van Ranvier.
Dendrieten: vertakte vezels die aan hun uiteinden smaller worden. Het oppervlak van de
dendriet is bekleed met gespecialiseerde synaptische receptoren, waarop de dendriet
informatie ontvangt van andere neuronen.
Je hebt een Axon per neuron, als kan deze vertakkingen hebben. Een axon kan bedekt zijn
met myeline met onderbrekingen, dit zijn Ranvier-knopen. Het axon eindigt in presynaptische
terminals die geeft chemicaliën vrij, bijv. neurotransmitters. De vorm van een neuron bepaalt
zijn connecties met andere cellen en daarbij ook zijn functie.
presynaptische terminal (uiteinde). Op dat punt laat het axon chemicaliën vrij in de
synapsspleet.
Een motorneuron heeft zijn soma in het ruggenmerg, activeert spieren, sensorische
neuronen voor specifieke stimulatie (bijv. licht, geluid of aanraking), interneuronen als
verbinding. Motorneuronen ontvangt prikkels door zijn dendrieten en geeft impulsen door via
zijn axon naar de spier.
Een sensorisch neuron is gespecialiseerd om zeer gevoelig te zijn voor een bepaald type
stimulatie. Een sensorisch neuron leidt informatie door aanraking (touch information) van de
huid naar het ruggenmerg.
Richtingen
Elk sensorisch neuron is een afferente verbinding met de rest van het zenuwstelsel, en elk
motorneuron is een efferente verbidning van het
zenuwstelsel.
Afferent: naar (sensorische neuronen → hersenen) van
perifeer naar CZS (admit)
Efferent: weg van (hersenen → motorneuronen) van CZS
naar perifeer (exit)
1
,Als de dendrieten en het axon van een cel volledig binnen één enkele structuur zitten, is de cel
een interneuron of intrinsiek neuron van die structuur. Een intrinsiek neuron van de
thalamus heeft bijv. zijn axon en al zijn dendrieten binnen de thalamus.
Glia cellen
Glia ondersteunen de neuronen in optimaal functioneren en vervullen veel functies. De
hersenen hebben verschillende soorten glia.
Astrocyten: wikkelen zich om functioneel gerelateerde axonen en synaptische terminals,
Door een verbinding tussen neuronen te omringen, beschermt een astrocyt deze tegen
chemicaliën die in de omgeving circuleren en stelt axonen in staat om berichten in golven te
sturen.
Door de ionen en zenders die door axonen worden vrijgegeven op te nemen en vervolgens
weer vrij te laten, helpt een astrocyt ook bij het synchroniseren van nauw verwante neuronen
synchronisatie; ook wel tripartiete synaps genoemd, die stelt dat de punt van een axon
chemicaliën vrijgeeft die ervoor zorgen dat de naburige astrocyt zijn eigen chemicaliën afgeeft,
waardoor de boodschap naar het volgende neuron wordt versterkt of gewijzigd. Dit proces
draagt mogelijk bij aan leren en geheugen.
Tripartiete synaps: het uiteinde van een axon geeft chemische stoffen af die ervoor zorgen dat
de naburige astrocyt zijn eigen chemische stoffen afgeeft boodschap wordt vergroot of
gewijzigd aan het volgende neuron
Microglia: zijn onderdeel van het immuunsysteem en verwijderen virussen en schimmels uit
de hersenen. Ze vermenigvuldigen zich na hersenbeschadiging en verwijderen dode of
beschadigde neuronen.
Oligodendrocyten: bevinden zich voornamelijk in de hersenen en het ruggenmerg
Schwann-cellen: (periferie) voor de opbouw van myelineschedes en het leveren van voeding
aan axonen.
Radiale glia: begeleiden de migratie van neuronen en hun axonen en dendrieten tijdens de
embryonale ontwikkeling.(differentiëren vaak in andere gliacellen).
2
,II. Welke verschillende zenuwstelsels zijn er?
Er zijn twee hoofdtypen zenuwstelsels het centrale zenuwstelsel en het perifere zenuwstelsel.
Centraal zenuwstelsel (CZS): de hersenen en ruggenmerg.
Perifeer zenuwstelsel (PZS): verbindt de hersenen en het ruggenmerg met de rest van het
lichaam. Het Perifeer zenuwstelsel bestaat uit het somatische zenuwstelsel en het autonome
zenuwstelsel.
Het somatische zenuwstelsel beheerst spieren en geeft sensorische informatie door aan het
Centrale ZS. Het autonome zenuwstelsel beheerst onvrijwillige spieren en bestaat uit
neuronen die informatie ontvangen van en commando’s sturen naar het hart, de darmen en
andere organen. Het kan worden onderverdeeld in sympathisch en parasympathisch.
Sympathisch zenuwstelsel: bestaat uit ganglia naast het ruggenmerg, verbruikt energie en
bereidt zich voor op vecht- of vluchtreactie;
Parasympathisch zenuwstelsel: rust- en verteringssysteem, verbruikt geen energie en
bestaat uit de hersen- en sacrale zenuwen.
Het ruggenmerg is het deel van het Centrale ZS in de wervelkolom. Het ruggenmerg
communiceert met alle zintuigen en spieren behalve die van het hoofd.
Een van de vroegste ontdekkingen over functies van het zenuwstelsel was dat de
binnendringende dorsale wortels, ook wel axonbundels sensorische informatie bevatten en
de uitgaande ventrale wortels motorische informatie. Elk segment van het ruggenmerg
stuurt sensorische informatie naar de hersenen en ontvangt motorische commando’s van de
hersenen.
Cellichamen van de motorneuronen bevinden zich in de grijze stof van het ruggenmerg (H-
vormig). Veel neuronen uit de grijze stof van het ruggenmerg sturen axonen naar de hersenen
of naar andere delen van het ruggenmerg door de witte stof, die bestaat uit gemyeliniseerde
axonen.
Grijze stof: dicht bepakt met cellichamen en dendrieten.
Witte stof: myelinisatie van axonen.
3
, Termdefinitie:
• Lamina: een rij of laag cellichamen gescheiden van andere cellichamen door een laag
axonen en dendrieten.
• Kolom: een set cellen loodrecht op het oppervlak van de cortex, met vergelijkbare
eigenschappen.
• Tractus: een set axonen binnen het CZS, ook wel een projectie genoemd. Als axonen
zich uitstrekken van cellichamen in structuur A naar synapsen op B, zeggen we dat de
vezels "projecteren" van A naar B.
• Zenuw: een set axonen in de periferie, vanuit het CZS naar een spier of klier of van een
zintuigorgaan naar het CZS.
• Nucleus: een cluster van neuroncellichamen binnen het CZS.
• Ganglion: een cluster van neuroncellichamen, meestal buiten het CZS (bijvoorbeeld in
het sympathische zenuwstelsel).
• Gyrus (meervoud gyri): een uitsteeksel op het oppervlak van de hersenen.
• Sulcus (meervoud sulci): een plooi of groef die één gyrus scheidt van een andere.
• Fissuur: een lange, diepe sulcus.
4
