Kennisclips en colleges van het vak Sociaal medische wetenschappen, aangevuld met wat oefententamen vragen. Zo kort en bondig mogelijk genoteerd met aanvullingen vanuit de colleges. Met afbeeldingen en voorbeelden.
- Epi (over), Demos (volk)
- Wetenschappelijke studie van het voorkomen en de verspreiding van ziekten en
aandoeningen over populaties
- Belangrijk onderdeel van epidemiologie is beschrijving van gezondheid van populatie:
- Sterftecijfer en levensverwachting
- Prevalentie en incidentie van ziekten en aandoeningen
- Subjectieve maten (kwaliteite van leven)
Sterftecijfers
- Absoluut sterftecijfer (aantal overledenen over een bepaalde periode)
- Bruto sterftecijfer (aantal overledenen gecorrigeerd voor bevolkingsomvang meestal
uitgedrukt per 1,000 inwoners)
- Gestandaardiseerde sterftecijfer (gecorrigeerd naast omvang ook naar samenstelling, leeftijd
en geslacht) samenstelling is erg veranderd aangezien de jongere levensgroepen een kleiner
aandeel hebben aan het sterftecijfer t.o.v. 1950 (babyboom) en nu is de groep 55-70 veel
groter.
Het absolute sterftecijfer zegt vrij weinig over de gezondheid aangezien het loze getallen zijn. In
nederland is het toegenomen, echter is de bevolking ook toegenomen. Het bruto sterftecijfer
corrigeert voor aantallen en neemt een stuk minder sterk toe. Het gestandaardiseerde sterftecijfer
neemt zelfs af omdat de samenstelling van de bevolking erg verandert is en de kwaliteit van de
gezondheidszorg is toegenomen. (Bruto sterftecijfer stijgt iets, gestandaardiseerde sterftecijfer daalt)
Levensverwachting
- Cohortlevensverwachting: Geeft aan hoelang iemand in een bepaald cohort
(geboorteperiode) gemiddeld zou leven. (Bij het cohort moet iedereen overleden zijn om
gemiddelde uit te rekenen.)
- Periodelevensverwachting: Is gebaseerd op leeftijdsspecifieke sterfte risico’s in een bepaalde
periode. Geeft aan hoe lang mensen gemiddeld zullen leven indien we aannemen dat
leeftijdsspecifieke risico’s hetzelfde zullen blijven.
, Periodelevensverwachting is gebaseerd op sterftetafel met leeftijdspecifieke sterftekansen in
een bepaalde periode.
- Voorbeeld:
Incidentie
Incidentie: aantal nieuwe gevallen van een ziekte in een bepaalde periode in een bepaalde
populatie
- Epidemiologische breuk:
(aantal nieuwe gevallen) / (aantal personen “at risk” in de populatie)
- Vaak uitgedrukt in nieuwe gevallen per 1000, 10.000, of 100.000 personen
- (Schatting van) het gemiddelde risico dat een persoon in de populatie de aandoening of
ziekte ontwikkelt.
Casus:
1838 patiënten, waarna 237 de ziekte ontwikkelden:
* 1000 = 129 gevallen per 1000 personen
Prevalentie
- Aantal mensen met ziekte of aandoening op peilmoment
- Afhankelijk van instroom (incidentie), maar ook van uitstroom (herstel/genezing/overlijden)
,Subjectieve maten van gezondheid
Belang van subjectieve maten van gezondheid
Gezondheid is meer dan afwezigheid van ziekte of meer dan een diagnose. Participatie en sociaal
functioneren is ook erg belangrijk en dus ook een onderdeel van gezondheid. Afwezigheid van ziekte
is niet gezondheid zijn, aanwezigheid van ziekte betekent niet ongezond zijn.
Objectieve maten zeggen over aantal personen dat door een ziekte getroffen is maar niet direct over
de mate van belemmering.
3 verschillende maten van gezondheid (subjectief)
1. Ervaren gezondheid (self-rated health)
- Weerspiegelt het globale oordeel over eigen gezondheid
- Is een samenvattende gezondheidsmaat van alle relevante gezondheidsaspecten voor de
persoon in kwestie.
- Wordt vaak gemeten met de vraag: “Hoe is uw algemene gezondheidstoestand?”
- Wordt gemeten met een 5 punt schaalt
- In Nederland 78% gezondheid beoordeelt als (zeer) goed
- Kan gebruikt worden om populaties met elkaar te vergelijken
- Is een Krachtige voorspeller van mortaliteit – ook na controle van objectieve
gezondheidsindicatoren
2. (Gezondheidsgerelateerde) Kwaliteit van leven
- De perceptie van personen van hun plaats in het leven binnen de context van cultuur en
waardesystemen waarin zij leven en in relatie tot hun doelen, verwachtingen, standaarden
en zorgen (who 1997)
- Behelst verschillende domeinen/facetten (fysiek, onafhankelijkheid, psychisch etc.)
- Wordt gemeten met verschillende vragenlijsten (SF-36, WHOQoL, EuroQoL, ED-5D)
3. Levenstevredenheid / ervaren geluk / welzijn (subjective well-being)
- Levenstevrendheid: evaluatie van het leven als geheel, wordt gemeten met 1 vraag: “Alles
bij elkaar genomen hoe tevreden bent u met het leven in geheel?” (score van 1-10)
Disability paradox
- Subjectieve inschatting van patiënten komt vaak niet overeen met objectieve
gezondheidsstatus
- Hoog percentage van mensen met ernstige beperkingen en handicaps rapporteert vaak een
hoge kwaliteit van leven
- “High quality of life against all odds”
, De subjectieve gezondheid blijft relatief hoog, echter neemt de objectieve gezondheid wel sterk af.
Bij 75+ is nog steeds meer dan 50% (zeer) tevreden over de gezondheid. Kloof neemt toe tussen
subjectieve en objectieve gezondheid bij toename van leeftijd.
Hoe komt het?
- Response shift (verandering van het referentiekader) ; inschatting wordt aangepast aan de
huidige situatie waar de patiënt zich in bevindt. Mensen zonder beperking rapporteren een
betere ervaren gezondheid dan mensen met beperkingen (Drum et al, 2008) Toch
rapporteerden 55% van de mensen met beperking een goede, zeer goede of excellente
gezondheid.
- Mensen met een beperking denken blijkbaar: het best haalbare in mijn situatie is dat ik mij
25 van de 30 dagen gezond voel dan is mijn gezondheid excellent. Mensen zonder beperking
30 van de 30 anders is het niet meer excellent. aanpassing verwachting
- Downward comparisons (Vergelijking met personen die er (nog) slechter aan toe zijn
- Focus op andere aspecten dan fysieke beperking (bijvoorbeeld familie, wat er wel nog
mogelijk is)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tijn0908. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,16. Je zit daarna nergens aan vast.
