Samenvatting van alle literatuur van Grondtrekken Van Het Nederlandse Strafrecht voor het vak Beginselen Strafrecht aan de Vrije Universiteit VU Leerjaar 1 Jaar 1
Samenvatting Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht
Hoofdstuk 1 Inleiding
1.2 Plaats van het strafrecht
Strafrecht houdt zich bezig met het bestraffen van personen die een strafbaar feit hebben gepleegd.
De staat heeft een monopolie op straffen. Het gaat om een verhouding tussen burger en overheid en
is dus publiekrecht. Als een burger een strafbaar feit heeft gepleegd moet hij verantwoording
afleggen aan de overheid, die namens de samenleving een straf kan opleggen.
De enige die een verdachte voor de rechter kan brengen is de OVJ. Hij is vertegenwoordiger van het
staatsorgaan dat belast is met de vervolging van verdachten. Hij kan een verdachte dagvaarden.
Eigenrichting is verboden en voor strafbare feiten moet je je tot de overheid wenden. Er is in het
strafrecht de mogelijkheid voor slachtoffers om een schadevergoeding te verzoeken aan de
strafrechter.
1.3 Doelen van straffen
Straffen heeft twee doelen:
- Vergelding
o Genoegdoening aan het slachtoffer en de samenleving
- Preventie
o Mensen willen geen straf dus geen vertonen geen gedrag dat tot straf leidt
Speciale preventie: dader begaat niet nogmaals een strafbaar feit door
strafervaring. Voorkomen dat de gestrafte nogmaals de fout in gaat.
Generale preventie: anderen dan de gestrafte niet een strafbaar feit begaan.
De gestrafte moet een voorbeeld zijn voor dat potentiële wetsovertreders
afschrikt.
1.4 Materieel strafrecht, formeel strafrecht en sanctierecht
Strafrecht kan worden onderverdeeld in drie delen:
- Materieel strafrecht
o Bepaalt welk gedrag niet toegestaan is en welke personen daarvoor kunnen worden
gestraft.
o Het gaat om strafbepalingen, uitsluiting van strafbaarheid en uitbreiding van
strafbaarheid.
o Wetboek van strafrecht
- Formeel strafrecht
o Strafprocesrecht/strafvordering.
o Bepaalt welke regels moeten worden gevolgd wanneer een norm van het materiële
strafrecht is overtreden.
o Wetboek van strafvordering
- Sanctierecht
o Betrekking op de voorwaarden waaronder straffen mogen worden opgelegd en ten
uitvoer gelegd.
o Wetboek van strafrecht en het Wetboek van strafvordering.
,Wet in formele zin: betrekking op de totstandkoming van wetten. Door de Staten-Generaal en de
regering. (Niet al het strafrecht, zoals verorderingen)
Wet in materiele zin: wet die algemene regels bevat die burgers binden.
1.5 Commuun en bijzonder strafrecht
Commuun strafrecht: het strafrecht dat in de wetboeken is opgenomen.
Bijzondere strafrecht: strafbepalingen die behoren tot het materiële strafrecht en bevoegdheden die
behoren tot het formele stafrecht.
1.6 De opbouw van het wetboek van strafrecht en het wetboek van strafvordering
Wetboek van strafrecht bestaat uit drie boeken:
- Boek 1: regelt algemene leerstukken van materieel strafrecht. Van toepassing op alle
delicten die in de bijzondere strafwetten zijn opgenomen.
- Boek 2: bevatten uitsluitend strafbepalingen: omschrijvingen van gedrag dat strafbaar is,
maar gaat alleen over misdrijven.
- Boek 3: bevatten uitsluitend strafbepalingen: omschrijvingen van gedrag dat strafbaar is,
maar gaan alleen over overtredingen.
Wetboek van strafvordering bestaat uit zes boeken (boek 4 en 5 niet van belang):
- Boek 1: algemene bepalingen: de belangrijkste bevoegdheden tijdens het
opsporingsonderzoek
- Boek 2: strafvordering in eersten aanleg: regelt de vervolgingsbeslissing van de officier van
justitie en de hele procedure voor de berechting.
- Boek 3: rechtsmiddelen.
- Boek 6: tenuitvoerlegging.
1.7 De invloed van internationaal en supranationaal recht
Internationaal recht: recht dat tussen staten geldt
Supranationaal recht: regels die een internationale organisatie oplegt waar de lidstaten bij die
organisatie zich aan moeten houden. Binden alle deelnemende staten.
,Hoofdstuk 2 Inleiding materieel strafrecht
2.1 Plaats en structuur van strafbepalingen
Materieel strafrecht bepaald welk gedrag strafbaar is. Dit staat in de wet in strafbepalingen met een
delictsomschrijving en welke straf mag worden opgelegd. De strafbedreiging bepaald welke soort
straf mag worden opgelegd.
2.2 De opbouw van het strafbare feit in vier componenten
Strafbaar feit: een menselijke gedraging die valt binnen de grenzen van een wettelijke
delictsomschrijving, die wederechtelijk is en aan schuld te wijten.
Vier voorwaarden voordat iemand gestraft kan worden (vierlagenmodel):
- Menselijke gedragingen (MG)
o De gedraging moet verricht zijn door een mens die wordt beschreven in de
tenlastelegging.
o Natuurlijke personen en rechtspersonen
o Het moet gaan om gedragingen en niet om gedachten.
- Wettelijke delictsomschrijving (DO)
o Gedragingen zijn pas strafbaar als zij en de strafwet terug te vinden zijn
(legaliteitsbeginsel)
o In ieder individuele strafzaak zal de rechter de bewezenverklaarde feitelijke
gedraging uit de tenlastelegging juridisch moeten benoemen (kwalificatie)
- Wederrechtelijkheid (W)
o In strijd met het recht.
o Kijken of een daad gerechtvaardigd is.
- Schuld (V)
o Niemand mag gestraft worden zonder dat hij schuld heeft.
o Er moet sprake zijn van verwijtbaarheid voor het vervullen van de
delictsomschrijving.
o Verwijtbaarheid kan worden uitgesloten door schulduitsluitingsgronden.
2.3 Legaliteit en interpretatie
Legaliteitsbeginsel: geen feit is strafbar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane wettelijke
strafbepaling.
- Strafbepaling moet geschreven zijn.
- Rechter moet de aangeven waar in de wet feit strafbaar is gesteld.
- Alleen gedragingen verricht na invoering van de strafbepaling zijn strafbaar.
- Rechtszekerheid: eist dat onder andere dat omschrijvingen van wettelijke strafbepalingen
voldoende helder zijn.
Interpretatiemethoden:
- Wetshistorische interpretatie: totstandkomingsgescheidenis
- Grammaticale interpretatie: de taalkundige betekenis van de woorden
- Systematische interpretatie: systematiek van de wet
- Teleologische interpretatie: inhoudt en doel van een wetsterm.
2.4 Bestanddelen en elementen
, Wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid zijn elementen. Voorwaarden om iemand te straffen.
De onderdelen van de delictsomschrijving zijn bestanddelen. Voorwaarden om iemand te straffen.
Te vinden in een wettekst. De delictsomschrijving is opgebouwd uit de bestanddelen.
2.5 Wederrechtelijkheid als bestanddeel: een moeilijk geval
In alle delicten waarbij wederrechtelijkheid in de delictsomschrijving voorkomt, is de
wederrechtelijkheid geen element maar een bestanddeel.
De wederrechtelijkheid gaat dan op in de delictsomschrijving en verdwijnt in het vierlagenmodel
2.6 Soorten delicten
- Misdrijven en overtredingen
o Afhankelijke van de ernst van het feit: misdrijven zijn over het algemeen ernstiger
dan overtredingen.
o Misdrijven in het 2e boek van strafrecht en overtredingen in het 3e boek.
o Onderscheiding om drie redenen van belang:
Procesrechtelijk: welke rechter is bevoegd.
Poging tot overtreding en medeplichtigheid aan overtreding zijn niet
strafbaar maar wel bij misdrijven.
Toepassing van dwangmiddelen: veel dwangmiddelen zijn alleen toepasbaar
bij misdrijven.
- Formele en materiële delicten
o Heeft betrekking op de manier waarop een delict in de wet is omschreven.
o Formele delicten: een handeling, een specifiek omschreven activiteit, deze handeling
is strafbaar gesteld.
o Materiële delicten: een gevolg van een handeling is strafbaar gesteld. De handeling
is niet in de wet omschreven maar het gevold wel.
- Commissie- en omissiedelicten.
o Commissiedelicten: feiten die een actief handelen veronderstellen
o Omissiedelicten: feiten die niet zijn gepleegd door handelen maar door nalaten.
- Gekwalificeerde en geprivilegieerde delicten
o Gekwalificeerd delict: een extra bestanddeel in een bijzondere strafbepaling en
heeft een strafverzwarende werking.
o Geprivilegieerd delict: een extra bestanddeel heeft een straf verlichtende werking.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisabuwalda. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
