College aantekeningen
Alle College-Aantekeningen van Encyclopedie Criminologie
Alle College-Aantekeningen van Encyclopedie Criminologie (academische kern) aan de Vrije universiteit VU Leerjaar 2 Jaar 2
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 37 pagina's
Voorbeeld 4 van de 37 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
College-aantekeningenEncyclopedie Criminologie
Hoorcollege 1: Wat is recht?
Rode draad cursus:
- Spanning tussen ‘instrumentaliteit’ en ‘rechtsbescherming’: als we door middel van
juridische maatregelen problemen in de samenleving willen oplossen, lopen we soms tegen
morele of feitelijke grenzen aan
o Voorbeeld van deze spanning: toeslagenaffaire:
2005: Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen: geen
hardheidsclausule in opgenomen
Fraudevoorvallen: Gastouderbureau Appelbloesem (2009), algemener
“Bulgarenfraude” (2013)
Meer opsporing fraude en harde aanpak: a) bij vermoeden van fraude
gastouderbureau, ouders aangemerkt als fraudeurs, b) bij kleine fout =
toeslag gesteld op 0, c) bij vermoeden van grove schuld, dan geen
betalingsregeling
Rechtsbescherming en instrumentaliteit staan hier tegenover elkaar
“De commissie constateert dat de politieke behoefte om de uitvoering van
de toeslagen efficiënt in te richten en de politieke en maatschappelijke wens
om fraude te voorkomen, geleid hebben tot wet- en regelgeving en een
uitvoering daarvan, die het niet of nauwelijks toeliet om de individuele
situatie van mensen recht te doen, bijvoorbeeld als zij zonder kwade opzet
een administratieve vergissing begingen.”
o Voorbeeld van deze spanning: the Imprisoner’s Dilemma
Gevangenisstraffen VS: niet efficiënt vanuit kosten-baten oogpunt
“For all crime categories, except robbery, reducing the scope of crimes
subject to incarceration yields a net benefit as well. For robberies, my
calculations show that the opposite is true: their costs are high enough that
a greater rate of incarceration for these crimes is warranted.”
“This work has immediate, practical implications. […] Reductions in spending
on incarceration, if implemented correctly, can ease budgetary pressures
without significantly increasing the costs of crime.”
Dat lange opsluiten van mensen leverde wel wat op, maar hij kwam tot de
interessante conclusie dat: minder hard straffen is goedkoper, en dat zorgt
er tegelijkertijd niet voor dat het preventieve van straffen zo erg omlaag
gaat dat het uiteindelijk meer kost. Dus uit kosten/baten oogpunt is het
beter om minder zwaar te straffen. Hij maakt bij diefstal een uitzondering,
daarover zegt hij dat dit niet geldt.
Maar is dat proportioneel? als iemand die een diefstal pleegt een
zwaardere straf krijgt dan iemand die een zwaarder vergrijp pleegt
(bv geweld), dan is het niet meer proportioneel.
o Voorbeeld van deze spanning: Emirical legal studies
Nationale stimuleringsactie empirical legal studies:
, In rechtenopleidingen ontbreekt dit empirische component. Dit roep op om
de blik te verbreden.
‘ELS is bij uitstek geschikt om de rechtspraktijk te voorzien van de feiten en
kennis over effectiviteit van rechtsregels en procedures. ELS kan kennis
genereren bijvoorbeeld over welke regels beter toepasbaar zijn voor
gebruikers, welke regels beter te handhaven zijn door overheden en welke
procedures voor welke soorten geschillen het meest effectief zijn.
Het is heel instrumenteel opgesteld. Het is wel duidelijk dat ze iets voor
burgers willen doen, maar het is wel heel erg in termen van
effectiviteit/efficiency, waarbij de rechtsbescherming een beetje uit het oog
wordt verloren.
- Uitgangspunt van mens als verantwoordelijk persoon, stelt grenzen aan het recht als
beleidsinstrument
Fuller:
- Verhaal dat Fuller zelf heeft bedacht. Hij laat een aantal rechters aan het woord komen over
deze fictieve zaak. De vraag bij dit verhaal is: ‘hoe moet het recht met deze mensen (de
beklaagden) omgaan?’
- Aan tekst Fuller ligt een schema ten grondslag: 3 basisfuncties v/h recht:
o Rechtszekerheid
Sociale vrede (orde), handhaven status quo
Dwang: geweldsmonopolie, verbod eigenrichting
Duidelijke wetten en betrouwbare rechters
Er zijn regels en die moeten ehel precies worden opgevolgd
o Rechtvaardigheid
Een gelijke mate van zorg en respect
Kaders voor emancipatie: vrijheid, gelijkheid, broederschap
Rechtvaardige wetten en wijze rechters
Rechtsregels moeten ook altijd bepaalde morele waarden bevatten
o Doelmatigheid
Maatschappelijk nut
Sturing door middel van prikkels
Een efficiënte en pragmatische rechtsbedeling
Het moet een oplossing bieden
We moeten zorgen dat we een bruikbare rechtsorde hebben en dat de
samenleving op een gestroomlijnde manier moet worden georganiseerd.
- Aan deze 3 basisfuncties van de rechtsorde verbindt Fuller 3 stromingen/theorieën (de
eerste twee stromingen/theorieën (rechtspositivisme, natuurrecht & constructivisme) zijn
het belangrijkste):
Rechtspositivisme
- Accent ligt bij rechtszekerheid
- Rechts is wat in de rechtsbronnen staat
- Met behulp van rechtsbronnen kunnen we identificeren wat geldend recht is
- Kan geldend recht onwenselijk of immoreel zijn? --> Ja
- Rechters moeten voorspelbaar zijn, blijven in de regel dicht bij de letter van de wet.
Opvolgen wat er precies/letterlijk in de wet staat.
- Rechters moeten voorspelbaar zijn: blijven in de regel dicht bij de letter van de wet opvolgen
wat precies/letterlijk in de wet staat.
, - Soms sluiten regels niet goed aan op specifieke gevallen: dan moet de rechter iets meer
doen dan alleen de rechtsregel toepassen proberen zo goed mogelijk bij de rechtsregel te
blijven, en anders stelt de rechter een hulpregel op.
- Twee vormen: horen beiden bij rechtvaardigheid.
Natuurrecht
- Accent ligt bij rechtsvaardigheid
- Recht is wat in overeenstemming is met wat onveranderlijk goed en rechtvaardig is
- Een wet die strijdig is met fundamentele eisen van gerechtigheid is geen geldend recht
Constructivisme
- Accent ligt bij rechtvaardigheid
- Er is meer recht dan in de rechtsbronnen staat; ook achterliggende waarden, idealen en
beginselen behoren tot het geldende recht
- Recht is een dynamisch fenomeen; de idealen van de samenleving ontvouwen zich in het
recht
- Rechters zijn actief betrokken bij de rechtsontwikkeling; zij kijken niet alleen naar de letter
van de wet, maar ook naar de achterliggende doelen en waarden
Juridisch pragmatisme
- Accent ligt bij doelmatigheid
- Recht is wat rechters en andere juridische ambtsdragers doen (op basis van hun ‘common
sense’), wat zij onder specifieke omstandigheden nuttig voor de samenleving vinden
- Rechters gebruiken de wet vooral als een hulpmiddel om een sociaal en maatschappelijk
wenselijk antwoord te kunnen geven, niet als doel op zich.
- Nadruk ligt bij de basisfunctie van doelmatigheid
Voorbeeld:
- Kritiek commissie: plaatsen bij constructivisme
Framing
- Belangrijk inzicht: taal is niet een neutraal instrument; het frame kan een enorm sturende
werking hebben
- Een goed gekozen frame kan je onmiddellijk op een bepaald pad zetten waardoor je iets
anders uit het oog verliest.
o Dat zegt niet per se dat het iets slechts is, maar er is op zijn minst spanning tussen
framing en de wetenschap: framing kan in de weg staan om te zien wat er aan de
hand is.
- Juist als criminoloog is het belangrijk om daar ook voor te hebben – rondom misdaad en
straf worden nogal wat framen gebruikt
o Vb: misdaad als roofdier, misdaad als virus, etc.
o Wanneer misdaad is voorgesteld als roofdier in een stuk tekst, reageren mensen
anders op een vragenlijst (harde straffen etc.), maar wanneer misdaad als
virus/ziekte wordt gepresenteerd in een stuk tekst, reageren mensen zachter
(misdadigers moeten geholpen worden, etc.). Heeft dus grote invloed op hoe we
vervolgens over dat probleem nadenken.
, - Verband met centrale thema cursus: spanning tussen instrumentaliteit en
rechtsbescherming kan uit beeld raken door framing
- Framing is een wat ingewikkelde term, want je kan voor bijna alles zeggen dat het een frame
is op het tentamen zullen het overduidelijke frames zijn (bv. misdaad als ziekte).
Ideologie – kenmerken
- Systeem van met elkaar samenhangende ideeën/inzichten/waarden
- Groepen mensen begrijpen zichzelf en hun positie in de samenleving aan de hand van dit
systeem van ideeën
- Sommige inzichten/begrippen binnn dit systeem zijn pertinent onjuist/vertekening van de
werkelijkheid (ect.)
- Ideologie heeft verborgen functies
Venetië als vredesstichter (voorbeeld ideologie)
- In de Sala del Maggior Consiglio (Zaal van de Grote Raad) wordt Venetië voorgesteld als
vredestichter/als neutrale partij/mediator
- Vanuit historisch oogpunt = flauwekul; Venetië vaak ook agressor
- Functie van deze voorstelling van zaken is dat Venetië de rol van vredestichter/neutrale
partij/mediator in de wereld ambieerde… en daar past deze voorstelling van zaken
uitstekend bij
Vragen
- Wat is de functie van het ideologische frame ‘retirement’ in plaats van ‘execution’?
o Execution heeft een negatieve/heftige lading. Retirement heeft iets positief.
- Welke frame/ideologie zou een rol kunnen hebben gespeeld bij het opstellen en uitvoeren
van hardvochtige regels om fraude tegen te gaan (toeslagenaffaire)?
o Law & order ideologie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisabuwalda. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen