Aantekeningen colleges kwalitatieve methoden in de
sociale wetenschappen SPO 2023-2024
Inhoud
Colleges kwalitatieve methoden in de sociale wetenschappen..............................................................2
College 1 – De basis: hoofdstuk 1 t/m 5, bladzijden 1 – 80................................................................2
College 2 – Onderzoeksdesign, sampling en ethiek H6 - 13................................................................7
College 3 - Verbale data (gesproken en geschreven)........................................................................12
College 4 - Data Beyond Talk.............................................................................................................17
College 5 – Kwalitatieve data analyse...............................................................................................21
College 6 – Evalueren en rapporteren...............................................................................................27
,Colleges kwalitatieve methoden in de sociale wetenschappen
College 1 – De basis: hoofdstuk 1 t/m 5, bladzijden 1 – 80
Waarom en hoe (H1)
Het hoe en waarom van kwalitatief onderzoek:
1. Pluralisatie van levenswerelden: steeds meer verschillende levensstijlen en subgroepen. Je
probeert bij kwalitatieve onderzoeken vaak iets te zeggen over grote groepen. Je kunt je beter richten
op één van de subgroepen.
2. Moeilijk te bereiken doelgroepen: the polish peasant in Europe and America, bijvoorbeeld het
alcoholbereik van jongeren (dakloze jongeren worden bijvoorbeeld niet bereikt, hier moet je niet een
vragenlijst opstellen maar je moet de hort op naar de jongeren);
3. Beperkingen kwantitatieve methoden: disenchantment of sciences ipv world.
Albert Einstein: Everything that can be counted does not necessarily count; everything that counts
cannot necessarily be counted (niet alles wat je kunt tellen, telt ook; en niet alles wat belangrijk is, is
te tellen). Dit houdt in dat niet alles weer te geven is/te vatten in een getal, bijvoorbeeld de sfeer in
de klas. Je kunt beter in de klas gaan kijken of gaan interviewen. Kwalitatief onderzoek is dus ontstaan
omdat sommige variabelen moeilijk te meten zijn (dit heet disenchantment of sciences).
Het hoe en waarom van kwalitatief onderzoek
Kwalitatief Kwantitatief
Proces Meetbare variabelen
Perspectief onderzochte Perspectief onderzoeker
Micro level (je bestudeert subgroepen of Macro level (groot)
individuen)
Theoretische generalisatie (H7) (naar Numerieke generalisatie (een steekproef uit een
verschillende subgroepen kijken) populatie getroffen, deze moet representatief
zijn en bij een verband generaliseren naar een
gehele populatie)
Circulaire processen (H8) (wat breder Lineaire processen (de stappen staan vast en je
formuleren en je mag je vraag aanpassen) voert ze achtereenvolgens uit)
Evenly suspended attention (H8) (je hebt een Hypothesen (vermoeden uitspreken, hier heb je
open blik voor alles wat er kan gebeuren en je een nauwe blik, want alleen de variabelen die je
zit niet vast aan iets uit je hypothese, voor elk erin gestopt hebt worden onderzocht)
iets want je kunt vinden in je onderzoek,
misschien zijn er wel andere effecten voor de
behandeling)
Van data naar theorie (H8) (je ontwerpt een Van theorie naar data (je wilt een theorie
theorie, inductief, je wilt een theorie over een toetsen, dit is meer deductief)
fenomeen)
Inhoudelijke sampling (relevantie) (H12) (je gaat Statistische sampling (representativiteit) (je
inhoudelijk je steekproef trekken, je denkt meer steekproef moet representatief zijn voor de
na over welke persoon je de meeste informatie populatie)
kan geven)
Constructivisme Positivisme
, Kwalitatief versus kwantitatief (H2)
Theoretisch kaders (H2)
Kwantitatief Kwalitatief
Positivisme Constructivisme (hoe wij het gemaakt hebben,
hoe wij hun functioneel vinden, of hoe de
machtige personen het handig vinden)
We ontdekken de realiteit We maken de realiteit
1 waarheid Meerdere waarheden. Functionaliteit (viability)
belangrijker dan waarheid.
Realisme/essentialisme (de stoornissen waren Nominalisme (wij hebben de stoornissen
er altijd al, maar wetenschappers hebben ze op gemaakt) en pragmatisme (verbinden tussen
een bepaald moment ontdekt) praktijk en theorie)
Kwalitatief en kwantitatief onderzoek voorbeelden vragen vechtscheiding
Kwantitatieve vragen:
- Hoeveel kinderen zijn jaarlijks betrokken bij een vechtscheiding? (is te tellen)
- Hoeveel echtscheidingen komen in de rechtbank (is te tellen)
- In hoeveel gevallen van een vechtscheiding initieert de vrouw de vechtscheiding? (is te tellen)
- Welke demografische kenmerken van ouders verhogen het risico op een vechtscheiding?
- Hoeveel kinderen uit een vechtscheiding belanden in jeugdzorg?
Je kunt ook kijken naar de correlatie (voorspelbare variabelen) tussen de variabelen.
Kwalitatieve vragen:
- Hoe voelen kinderen zich na een vechtscheiding?
- Hoe beleven kinderen een vechtscheiding?
- Hoe ontaardt een scheiding in een vechtscheiding?
- Wat zijn de behoeften en ervaringen?
Woorden als ervaren, voelen en beleven. Dit zijn kwalitatieve vragen. Ook kijken naar proces Zo kun
je het breder in kaart brengen.
Meestal niet meer OF OF maar En En. Dat noemen we triangulatie. We spreken van triangulatie bij:
1. Verschillende kwalitatieve methoden in combinatie gebruiken, bijvoorbeeld interviewen,
observeren en documentanalyse.
2. Kwalitatieve en kwantitatieve methoden in combinatie gebruiken: ouders gebruik je voor het
invullen van een vragenlijst maar ook interviewen. Soms bevestigen ze elkaar, vullen ze elkaar aan,
maar het kan ook elkaar tegenspreken.
Als je het helemaal doorvoert en je doet een onderzoek waarbij je het vanaf het begin combineert en
een plan hebt, en in iedere fase kwalitatief onderzoek en kwantitatief integreert. Dit noem je mixed
methods. Dit geldt niet als je op het einde van het onderzoek nog een paar open vragen stelt.
