College aantekeningen
Kunstgeschiedenis WBKA tot 1300-10 (jaar 1) Gotische architectuur: Frankrijk en Engeland
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
College aantekeningen
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Westerse Architectuur en Beeldende Kunst voor 1300College 10: 16/10: Go-sche architectuur: Frankrijk, Engeland en Duitsland
GOTIEK IN FRANKRIJK
Tussen 1137 en 1144 herbouwde Suger, abt van St.-Denis, zijn abdijkerk. Allereerst voegde hij een
nieuwe west façade toe en vervolgens bouwde hij een nieuwe kooromgang die voorzien werd van
intrigerende gebrandschilderde vensters. Deze bouwcampagnes worden vroeger als synoniem aan het
begin van de go-sche bouws-jl. Tegenwoordig is duidelijk dat de go-ek niet op één plek ontstond
maar voortkwam uit verschillende experimenten. Behalve de abdijkerk van St.-Denis, de kerk waar
ook de Franse koningen begraven lagen en waar de ‘oriflamme’, de standaard van het Franse
koningshuis werd bewaard, speelde ook de metropolitane kathedraal van Sens een belangrijke rol.
Go-sch cultuurà dan praten we over het algemeen over kathedralen.
Benedic-jnse abdij van Saint-Denisà geen kathedraal
Waarom is deze abdijkerk zo belangrijk:
• Franse koningen werden daar begraven.
• Legende dat christus zelf de kerk had ingewijd
• De ‘oriflamme’ de standaard van het Franse koningshuis werd bewaard.
• Saint-Denis was beschermheilige van de koningen.
Saint-Denis werd daar begraven als martelaar (onthoofd in Montmartre, liep met zijn
hoofd naar een plek wat later naar hem wordt vernoemd: Sint-Denis).
Heilige Saint-Denisà (Dionysius) 1ste Parijse bisschop, aboms-g van Italië, om het
geloof van Christus te verspreidenà zorgde voor hoofdpijnen.
De abdij wordt herbouwd onder het abba-aat van Suger, abt van de
benedic-jnenabdij van St Denis tussen 1122 en 1151. Hij heef traktaten achter
gelaten met de bouwtekening en nog veel meer over St Denis.
Drie traktaten van Suger: De administra9one, de consecra9one en de ordina9o.
Hij begon met een nieuw portaal aan de westzijde en voegde later aan de oostzijde
een nieuw koor toe. Het originele schip en het transept bleven bewaard.
Suger verbouwde de west façade en de narthex om de relikwieën van Saint-Denis
onder de aandacht te brengen in een nieuw koor en zodoende nog meer pelgrims te
kunnen ontvangen. (één vd redenen)
Hij laat zich inspireren van de façade van abba-ale St E-enne in Caen
Beeld: Delen die Suger bouwde in het zwart (narthex en het koor)
• 1ste wat Suger laat bouwenà west façade en narthex: 1137-1140
Narthexà is een soort voorhal. Je loopt door 3 grote portalen en dan heb je de narthex.
• 2de wat Suger laat bouwenà kooromgang en kapellen: 1140-1144
,à beschrijving van het schema van de St E-enne (1120)
Groot blok, dat door 3 grote steunweren door drie delen wordt verdeeld.
Waarbij de zijdelen smaller zijn. Het middendeel is breder met 3 vensters
per bouwlaag en correspondeert met het middenschip wat daarachter
ligt.
In de deuren wordt uitgedrukt door het middenportaal, iets hoger dan de
zijkanten. Boven het blok (1 portaal laag en 2 vensterlagen heef) zijn de 2
torens.
Suger neemt het hele ding over maar gaat het aanpassen.
Als je nu kijkt nar de St Denis dan lijkt het meer op een kasteel. Het moet
mooier, imposanter en hoger. De portalen worden veel rijker uitgewerkt
dan bij de St E-enne. Het venster laag wordt veel groter maar staat niet
meer op een rijtje Het middelste portaal ligt veel hoger waardoor het
venster ook hoog zijn. Derde laag wordt een groot roosventster geplaats.
Deze elementen dat wordt het model voor de latere go-sche westerse s-jl
• Soort portalen
• Reeks vensters
• Roosvenster
• Torens (die tot op heden onvoltooid gebleven)
De drie westportalen van de abdijkerk van St Denis 1136-1140
Portalen naast elkaarà Doet denken aan romeinse triomgogen dat verchristelijkt is.
In het midden een -mpaan (enige die over is gebleven) met christus, laatste oordeel uitgeef
en de wijze en de dwaze maagden als symbolen van de geredden en de verdoemden.
(De andere twee -mpanen zijn uit de 19de eeuw dus van niet belang in deze college.)
De portalen zijn in de loop der -jd opgedoekt (om wat meer ruimte te maken) omdat ze niet hoog
genoeg waren, begrafenissen van de koningen werden steeds protserig werd en groter, paste er niet
meer tussen. Dit is later gerestaureerd.
Franse revolu-onaire hebben wel hoofdjes afgehakt in de portalen. Hoofdjes van de oorspronkelijke
archivoltenà grote wijde ogen, heel ges-leerd, doet denken aan ges-leerde romaanse hoofden.
Portalen van St Denis
De portalen zijn opgebouwd uit dagkanten* die de archivolten dragen en rond het -mpaan zijen. Er is
geen trumeau meer. De archivolten zijn opgebouwd door allemaal losse wigvormige kleine blokjes. Je
kon ieder blokje apart behandelen maar dan krijg je hele kleine figuurtjes. En dat worden er dan een
heleboel. Die staan dan als een soort ronde waaier rondom dat -mpaan. Dit noem je een radiële
voussoirs. Omdat ze als zonnestralen staan rondom de zon staan maar als je grotere figuren wil is de
consequen-e dat ze dan dwarsliggen in het midden op hun buik liggen en dan worden ze gebouwd op
drie blokjes en dan spreken we over Longitudinale voussoirs.
Beeld :
Links : Detail archivolten St Denis
Rechts : radiële voussoirs Aulnay-de-Saintonge
Onder : Longitudinale voussoirs Aulnay-de-Saintonge
*dagkatenà de zijde van de dag loodrecht op de wand
dagà de ruimte aan de binnenzijde van een wandopening.
, Suger heef o.a. Frankrijk bestuurd en reisde veel
dus kende en zag veel, Hij wilde in dit bouwwerk
een synthese tot stand brengen van
alle esthe-sche vernieuwingen die hij kort
daarvoor op een reis door Zuid-Gallië en bij zijn
bezoek aan de nieuwe kloostergebouwen daar
had bewonderd. Dit werd de Go-ek.
In de dagkanten van de St Denis staan statues
colonnes, soort standbeeldjes die zijen op de
zuilen.
Bestaan alleen niet meer. Alleen maar hoofden
van over (koningin van Sheba), strakke starende
ogen met een gat in het midden, waarschijnlijk
steen in het middenà Deze figuren werden in de
dagkanten geplaatst. Iets soort gelijks in Verona,
Noord-Italië maar daar zijen ze niet op de
kolonne.
Beeld :
Gravure uit Monoaucon’s Monumens des rois
français.
‘Statues colonnes’ van de westportalen van St. Denis
Twee bewaard gebleven hoofden van de ‘statues colonnes’ van St Denis
Verona, Duomo: figuren in de dagkanten
Elementen om te onthouden
• Portaal met statues colonnes met longitude voussoirs
• Mergituniale postbaars rondom het -mpaan,
• Twee reekse vensters en twee torens met vier zware steunberen zijn de grotere
veranderingen
Kooromvang van Saint-Denis 1140-1144
Plajegrond van het koor
Dit koor met zijn negen kapellen waarbij gebruikgemaakt werd
van ribgewelven en dat werd verlicht door 16 grote glasramen was
de eerste echte go-sche structuur die werd gebouwd in de
middeleeuwen.
Bijzondere kooromvang, vensters zijn enorm groot, normaal
beginnen vensters hoger. Architectuur is gemaakt juist om de
vensters te kunnen ondersteunen.
Gebruik gemaakt van spitsbogen.
Spitsbogen worden wijder gemaakt en worden dan spitser en kunnen ze allemaal bij dezelfde
dekplaat terechtkomen en komen ze op dezelfde punt en hoeven de pijlers daaronder niet zo zwaar te
worden gemaakt. Hier wordt de construc-e zo licht mogelijk te maken en de vensters zo groot
mogelijk.
Beeld:
Links: Interieur van het koor van St Denis met zicht in de kooromgang: de zuilen en kapitelen en de
opbouw boven de arcade zijn 13de eeuws
Rechts: Kooromgang en crypte van buiten gezien
Saint-Denis is een belangrijke kerk, koninklijke kerk, waardoor het veel invloed heef gehad.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ndww. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,86. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 78998 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen