,Inhoudsopgave
Volksgezondheid.....................................................................................................................................8
Dimensie gezondheidszorg.....................................................................................................................9
GVO-cyclus..............................................................................................................................................9
Epidemiologie.......................................................................................................................................11
Dementie..............................................................................................................................................12
Palliatieve/terminale fase.....................................................................................................................19
Delier....................................................................................................................................................21
Palliatief redeneren..............................................................................................................................25
Communiceren tijdens de diverse stadia van dementie.......................................................................25
Zorgtechnologie....................................................................................................................................26
Beperking in coping vaardigheden........................................................................................................28
Ketenzorg..............................................................................................................................................28
,Hoofdstuk 1 Gezondheid
Vroeger stond gezondheid in het teken van ziekte en het genezen daarvan. Tegenwoordig wordt er
meer aandacht besteedt aan de preventie en het bevorderen van de gezondheid.
Er zijn veel culturele verschillen als het gaat om de betekenis van gezondheid.
Tegenwoordig wordt in de medische benadering gezondheid gezien als de afwezigheid van ziekte en
lichaamsgebrek. Deze benadering wordt ook wel de professionele benadering genoemd.
In de monocausale verklaringswijze heeft het ontstaan van ziekte slechts één oorzaak, is die oorzaak
niet aan te wijzen, dan is er sprake van gezondheid.
Eerst was er sprake van physician-centered care, nu van patient-centered care.
Biologische visie: iemand is gezond als hij in staat is om onder wisselende externe omstandigheden
zijn interne milieu constant te houden.
Psychologische benadering: gezondheid is het in staat zijn van een persoon om de door hemzelf
gestelde doelen in het leven te behalen. Gezond zijn is je psychisch optimaal voelen. Het is erg
persoonlijk en wordt daarom ook wel de individuele benadering genoemd.
Sociale visie: iemand is gezond als hij de hem toebedeelde sociale rollen uitvoert binnen de waarden
en normen die gelden in de samenleving. Een persoon die ziek is kan niet helemaal goed
functioneren in de maatschappij.
Multicausale visie: deze visie bindt de biologische, psychologische en de sociale visie op gezondheid.
Dynamische visie: de mens is gezond wanneer hij in balans is met zowel zichzelf als zijn externe
milieu. Door zijn aanpassingsvermogen is hij in staat de regie te houden over zijn gezondheid.
Positieve gezondheid: gezondheid is het vermogen van mensen om zich aan te passen en de eigen
regie te voeren in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Het
aanpassingsvermogen en het belang van zelfmanagement staan hier centraal.
Hoofdstuk 2 Gezondheidsmodellen
Model van Lalonde
Het model van Lalonde is een model om invloeden op gezondheid een plek te geven.
De minister van Volksgezondheid in Canada, Minister Lalonde, stelt in dit model gezondheid en het
bevorderen van gezondheid centraal. Er wordt uitgegaan van gezondheid en niet van ziekte.
Gezondheid wordt beïnvloed door verschillende soorten factoren, we noemen ze
gezondheidsdeterminanten. Er zijn 4 categorieë: biologische factoren, voorzieningen in
gezondheidszorg, leefstijl en omgeving.
Lalonde Model:
- Biologische factoren zijn de factoren binnen het individu. Ze kunnen biologisch bepaald of erfelijk
zijn, zoals bijvoorbeeld geslacht, kleurenblindheid of een genetische aanleg voor bepaalde ziektes.
Biologische factoren kunnen ook verworven zijn door de leefstijl of de omgeving. Voorbeelden van
(eventuele) verworven biologische factoren zijn gewicht, bloeddruk en longfunctie.
-Gezondheidszorgvoorzieningen: de kwaliteit en organisatie van de gezondheidszorg spelen een
belangrijke rol in de gezondheid van de mens. Dat gaat over de kwaliteit van de (medische) zorg, die
afhangt van wetenschappelijke inzichten. Maar ook de organisatie van de gezondheidszorg speelt een
rol. Denk maar aan de verplichte ziekteverzekering waardoor de zorg relatief goedkoop wordt. Een
, factor als toegankelijkheid is daarbij ook van belang. Zo blijkt bijvoorbeeld dat kwetsbare groepen
minder deelnemen aan bevolkingsonderzoeken.
Naast de curatieve gezondheidszorg is er ook aandacht voor preventieve gezondheidsvoorzieningen.
Hier wordt gestreefd naar het bevorderen, beschermen en behouden van de gezondheid van de
bevolking. Denk bijvoorbeeld aan vaccinaties, bevolkingsonderzoeken voor kanker, en
leefstijlcoaching.
-Leefstijl: met leefstijl wordt een combinatie van gedragingen bedoeld, die gerelateerd zijn aan
gezondheid. Onder de gezondheidsdeterminant leefstijl vinden we voedingsgewoonten,
bewegingspatroon, het omgaan met stress, alcoholgebruik, het omgaan met relaties en persoonlijke
zingeving. Werken aan gezondheid via leefstijl houdt dus in dat je oog hebt voor de verschillende
gedragsdeterminanten, zowel individueel als vanuit de omgeving.
-Fysieke en sociale omgeving: met de fysieke omgeving bedoelen we de samenstelling en vormgeving
van woon-, werk- en schoolomgevingen en voorzieningen daarbinnen (vb. groenvoorzieningen,
verkeerssituatie, aanwezigheid van industrie, fietspaden en speelvoorzieningen, …). De sociale
omgeving omvat zowel de organisatie van de sociale verbanden waarin een individu leeft en mee te
maken heeft, als de sociale invloeden op het individu (vb. de gezinssituatie, de familie, de buren,
vrienden, klasgenoten en collega’s, maar ook de media). Omgeving werd later verder opgesplitst in 4
contexten: fysiek, sociaal-cultureel, economisch en politiek. De economische context heeft te maken
met de betaalbaarheid en marketing van producten en diensten, maar ook met de economische
welvaart van een land of gebied. De politieke context verwijst naar wetten, regels en aanbevelingen
met betrekking tot gezondheid, maar ook naar politieke ideologieën, de afwezigheid (of
aanwezigheid) van oorlog in het land of het gebied.
Gezondheid en gezondheidsproblemen worden beïnvloed door gezondheidsdeterminanten. Dit zijn
groepen factoren die een kader bieden om gezondheidsproblemen te analyseren.
Bijvoorbeeld: endogene determinanten, leefstijl &
(gezondheids)gedrag, de fysieke en maatschappelijke
omgeving en medische zorg&preventie.
Het conceptueel model van de Volksgezondheid en het
VTV-model zijn gebaseerd op het Health Concept van
Lalonde.
Het Health Concept van Lalonde is een model om
invloeden op gezondheid een plaats te geven.
Vernieuwend was dat er werd uitgegaan van gezondheid en niet van ziekte. Lalonde kwam met een
indeling in de deelgebieden intern milieu, extern milieu, gedrag en gezondheidszorg.
-de endogene, persoonsgebonden gezondheidsdeterminant betreft de factoren die zich in het
menselijk lichaam afspelen en die van invloed zijn op de gezondheid. Ook wel persoonsgebonden
factoren, intern milieu of human biology.
-de gezondheidsdeterminant leefstijl & (gezondheids)gedrag geeft de invloed weer die het gedrag van
mensen heeft op de gezondheid en op het ontstaan of verergeren van gezondheidsproblemen. Ook
wel lifestyle.
-de gezondheidsdeterminant extern milieu kan worden onderverdeeld in de fysieke en
maatschappelijke omgeving, de exogene gezondheidsdeterminanten. Ook wel physical environment.
-de maatschappelijke omgeving is de gezondheidsdeterminant die de plaats van mensen weergeeft
binnen de maatschappij. Ook wel social environment.
