Volledige uitwerking van het hele hoofdstuk voor de kennis voor het proefwerk, met als onderwerpen.
De wereld, klimaatverandering, opwarmen van aarde en nog veel meer! Verder is dit document ook gebaseerd op de leerdoelen, waardoor de vragen op het proefwerk makkelijk te beantwoorden zijn.
Aardrijkskunde de geo hoofdstuk 8 een kwetsbare
planeet 3 havo
§1
De aarde is een bijzondere planeet. Voor zover nu bekend, is het de
enige planeet waar leven is. Hoe komt het dat er leven op aarde
mogelijk is? En wat zijn de bedreigingen?
Leven op aarde
► Er zijn vijf factoren die het leven op aarde mogelijk maken.
● In de dampkring zitten gassen die noodzakelijk zijn voor het leven op aarde, zoals zuurstof en koolstofdioxide
(CO2). Mensen en dieren ademen zuurstof in en ademen koolstofdioxide uit.
● Door het natuurlijke broeikaseffect is het op aarde gemiddeld +15˚C in plaats van –18 ˚C. Zonder de
broeikasgassen in de dampkring, zoals methaan, lachgas, waterdamp en koolstofdioxide, zou de aarde
onbewoonbaar zijn.
● De zwaartekracht zorgt ervoor dat de gassen uit de dampkring niet de ruimte in verdwijnen. Ook blijven
voorwerpen op de grond staan. Dat is bijzonder, omdat de aarde met een snelheid van meer dan 1.650 km per uur
om haar as draait.
● Water is onmisbaar voor leven op aarde. Kijk alleen maar naar ons lichaam: vrouwen bestaan voor 50% en
mannen voor 65% uit water. Ook planten kunnen niet zonder water. Zo’n 97,5% van al het water bevindt zich in de
zeeën en oceanen op aarde. Bijna al het zoete water is opgeslagen in ijs of in diepe aquifers in de ondergrond.
Slechts een klein deel van het zoete water zit in rivieren en meren.
● Behalve zuurstof en water gebruiken mensen voedsel op aarde.
Dat halen ze rechtstreeks uit de natuur, of ze produceren het in de
landbouw. Voedsel is een van de noodzakelijke natuurlijke
hulpbronnen op aarde.
Duurzaam leven
► De aarde is heel kwetsbaar. De voorraden zoet water, schone
lucht, voedsel, energie en andere natuurlijke hulpbronnen zijn niet
oneindig. Er is geen tweede, derde of vierde aarde die we kunnen
gebruiken. Alles wat mensen nodig hebben, is aanwezig op deze ene
planeet. Dat betekent dat je er voorzichtig mee moet
omgaan. Duurzaam gebruik van de aarde betekent hier dat mensen
niet meer natuurlijke hulpbronnen gebruiken dan dat erbij komen.
1
, Landen en hun ecologische voetafdruk
◾ De grootte van de ecologische voetafdruk hangt af van je levensstijl, dus van wat je eet, welke spullen je koopt,
hoe je reist, enzovoort. Op aarde is gemiddeld 1,8 hectare per persoon beschikbaar. Alle bewoners op aarde samen
gebruiken gemiddeld 2,7 hectare. Dat betekent dat we niet genoeg hebben aan één aarde, maar dat er ruim
anderhalve aardes nodig zijn. Met de huidige manier van consumeren hebben Nederlanders gemiddeld zelfs 2,9
aardes nodig! Dat betekent dat we de natuurlijke hulpbronnen van de aarde aan het opmaken zijn.
Wat je moet kennen en kunnen?
Theorie:
Waardoor leven op aarde mogelijk is
Wat er wordt bedoeld met duurzaam leven op aarde
De ecologische voetafdruk van personen, landen en werelddelen
kunnen vergelijken
Ecologische voetafdruk per continent
§2
De wereldbevolking groeit snel. Per persoon is er
een steeds kleiner stukje aarde beschikbaar. Is
duurzaam gebruik van de aarde ook bij een
grotere wereldbevolking mogelijk?
Op weg naar 11 miljard?
► In de foto hiernaast zie je dat de
wereldbevolking heel snel groeit: van 2,5 miljard in
1950 tot 7,7 miljard nu. En de groei gaat de
komende jaren gewoon door. De voorspelling is dat
rond 2050 de grens van 10 miljard in zicht komt en
dat we rond 2100 zelfs de 11 miljard kunnen
aantikken. Een berekende voorspelling van het
bevolkingsaantal noem je een bevolkingsprognose.
● De absolute groei van de wereldbevolking (in
aantallen) is enorm. Het duurde 123 jaar om te
groeien van 1 miljard naar 2 miljard mensen op
aarde.
● Op het hoogtepunt van de groei nam de wereldbevolking met meer dan 2% per jaar toe. Dat was rond 1965. Nu
groeit de bevolking nog met 1% per jaar. De relatieve bevolkingsgroei (in procenten) is dus afgenomen. Dat komt
vooral door een daling van het gemiddelde aantal kinderen per vrouw (vruchtbaarheidscijfer): van 4,9 in 1960 naar
2,5 in 2019. Gelukkig maar, want zonder die sterke daling zou de wereldbevolking nu al op de 10 miljard zitten!
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MHM015. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
