Uitgebreide samenvatting met veel afbeeldingen als hulpmiddel. Bevat alle belangrijke begrippen en er staat aanvullende informatie in uit het boek "Klinische Pathologie" voor een extra toelichting op sommige onderwerpen.
Functies spijsverteringsstelsel:
Opname van voedsel uit milieu exterieur eten en drinken
Mechanische verkleining en mening van het voedsel kauwen en kneden
Chemische bewerking door enzymen vertering
Vervoer van voedsel door spijsverteringskanaal peristaltiek
Overdracht voedingsstoffen aan het bloed resorptie
Uitscheiding van onverteerde / onverteerbare stoffen ontlasting
Voedingsstoffen
Soorten voedingsstoffen: Koolhydraten, lipiden, eiwitten,
mineralen, vitaminen en water.
1. Koolhydraten:
Suikers / sacharide / sacharose
Grootste deel van ons voedsel
Energieleveranciers
Gebruikt voor aanmaak belangrijke biochemische verbindingen zoals DNA en RNA
Bestaan uit ringvormige moleculen die een koolstofskelet van zes (C6) of vijf (C5)
koolstofatomen bevatten
Soorten koolhydraten:
o Monosachariden
Zijn klein moleculair ze kunnen door celmembranen heen getransporteerd worden
Bestaan uit één ringvorming molecuul
Monosachariden met C6-ring: glucose, fructose en galactose
Monosachariden met C5-ring: ribose
o Disachariden
Bestaan uit twee monosachariden
Worden bij spijsvertering gesplitst in de monosachariden waaruit ze bestaan
Meest voorkomende disachariden: maltose (moutsuiker), lactose (melksuiker) en
sacharose (bietsuiker)
o Polysachariden
Bestaan uit (heel) veel monosachariden
Meest voorkomende polysachariden:
Zetmeel (plantaardig), wordt bij spijsvertering omgezet in glucose
Glycogeen (dierlijk), wordt bij spijsvertering omgezet in glucose
Cellulose (plantaardig), zijn de “vezels” in ons voedsel, kan niet worden verteerd,
maar zijn belangrijk voor darmperistaltiek en darmsapafscheiding
Afbraak van koolhydraten:
o Mechanische afbraak kauwen en kneden
o Chemische afbraak met behulp van enzymen, die door spijsverteringsklieren worden
afgegeven aan het darmkanaal:
Amylase knipt een zetmeelketen (die bestaat uit heel veel monosachariden) in
disachariden (twee monosachariden) dan heet het maltose
2
, Maltase splitst maltosemoleculen in twee glucosemoleculen
Lactase splitst lactose in glucose en galactose
Sacharase splitst sacharose in glucose en fructose
2. Lipiden
vetten & vetachtige stoffen
Niet in water oplosbaar
Gebruikt als: energiereserve (vetweefsel), bouwstof (in celmembranen), oplosmiddel (voor
bepaalde vitaminen) en als elektrische isolatie rondom zenuwceluitlopers.
Soorten lipiden:
o Triglyceriden:
Bestaan uit een glycerolmolecuul en 3 vetzuren
Worden verdeeld in verzadigde vetzuren & onverzadigde vetzuren
Enkelvoudig onverzadigd vetzuur = onverzadigd vetzuur die op één plaats een
dubbele moleculaire binding heeft
Meervoudig onverzadigd vetzuur = onverzadigd vetzuur die op twee plaatsen een
dubbele moleculaire binding heeft
o Fosfolipiden:
Bestaan uit niet alleen glycerol en vetzuren, maar ook uit fosforzuur en een
stikstofverbinding bijvoorbeeld celmembranen
o Steroïden:
Vetachtige stoffen met andere ringstructuur dan triglyceriden en fosfolipiden
bijvoorbeeld cholesterol
Afbraak van lipiden:
o Afgebroken tot glycerol en vetzuren
o Enzym: lipase splitst de vetzuren van de glycerol.
o Kleine vetzuren worden via darmwand direct in bloedcapillairen opgenomen
o Grotere vetzuren worden via darmwand in lymfecapillairnetwerk opgenomen en komen via
lymfevatenstelsel in bloed terecht
3. Eiwitten
essentieel bij alle celactiviteiten en levensverrichtingen
Functie als:
o Bouwstof (structuureiwitten)
o Enzymen
o Transport (transporteiwitten)
o Signaalwerking (receptoreiwitten)
o Spierwerking (door het in elkaar schuiven van de eiwitten actine en myosine)
o Afweer (antistoffen)
o Hormonale werking
o Bloedstolling
o Werking van het zenuwstelsel (neurotransmitters en neuroreceptoren)
o Energiebron
Eiwitten zijn via peptidebindingen aan elkaar gekoppelde aminozuren
Indeling eiwitten:
o Dipeptiden twee aan elkaar gekoppelde aminozuren
o Kleine polypeptiden minder dan 1000 aminozuren
o Grote polypeptiden 1000 tot 10.000 aminozuren
3
, Afbraak van eiwitten door enzymen Proteïnasen (proteasen): Deze breken de peptide
verbindingen, zoals: Dipeptidase (splitst een dipeptide) & Pepsine en trypsine (splitsen
polypeptidenketens)
o Elk aminozuur bezit dezelfde hoofdketen met een variabele restgroep
o Niet-essentiële aminozuren kunnen door het lichaam gemaakt worden
o Essentiële aminozuren moeten in voedsel zitten
4. Mineralen
onmisbare anorganische bestanddelen van voedsel
Soorten:
o Elektrolyten (zouten):
Regelen kristalloïd-osmotische waarde van bloed en weefselvocht
Houden pH-waarde constant
o Spoorelementen:
Zijn veelal chemisch en deel van hormonen, vitaminen en enzymen
Meestal metalen, zoals koper, aluminium, zink, etc.
5. Vitaminen
onmisbare organische verbindingen voor enzymsysteem in celstofwisseling
Soorten:
o Water oplosbare vitaminen B-complex en C
o Vet oplosbare vitaminen A, D, E en K
Lichaam kan alleen vitamine D en K aanmaken.
6. Water
belangrijke bouwstof van het lichaam, met functies als:
o Bouwstof
o Oplosmiddel
o Transportmedium
o Warmtebuffer
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AnneScheijgrond. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
