Inhoud
Hoofdstuk 1 Moraal en sociaal werk.............................................................2
1.1 Normatieve professionaliteit...............................................................2
1.2 Signaleren van morele problemen......................................................3
1.3 Moraal.................................................................................................4
1.4 Waarden, normen en deugden............................................................5
1.5 Intuïtieve moraal.................................................................................6
1.6 Ethiek..................................................................................................7
1.8 De normatieve professional................................................................8
Hoofdstuk 2 Normatieve theorieën..............................................................9
2.1 Deugdenethiek..................................................................................10
2.2 Gevolgenethiek.................................................................................12
2.3 Beginselethiek..................................................................................13
Hoofdstuk 3 In gesprek over morele problemen........................................14
3.1 De argumentatieve dialoog..............................................................15
3.2 Open-mindedness.............................................................................15
3.3 Legitimatie en macht........................................................................16
3.4 Spelregels en drogredenen...............................................................17
3.5 Vier vormen van argumentatie.........................................................18
3.6 Stappenplan voor het maken van ethische keuzes...........................19
Hoofdstuk 4 Sociaal werk in context..........................................................20
4.1 Een veranderende samenleving.......................................................21
4.2 Sociaal werk......................................................................................25
4.3 (Drie)dubbel gebonden.....................................................................26
Literatuur: Ethiek in sociaal werk, 5e editie Jacquelien Rothfusz
1
Samenvatting Ethiek
,Hoofdstuk 1 Moraal en sociaal werk
1.1 Normatieve professionaliteit
Technisch-instrumentele professionaliteit: Sociaal werkers die beschikken over
de juiste kennis, kunde en professionele vaardigheden zijn efficiënt en effectief in het
bereiken van hun doelen.
Normatieve professionaliteit: Je bent je bewust van de normen, waarden en
deugden die een rol spelen in jouw handelen -over wat je als sociaal werker
belangrijk en nastrevenswaardig vindt- en dat je die in open dialoog kunt toetsen aan
de argumenten van anderen. Respect voor de ander staat hierin centraal.
Normen: Op waarden gebaseerde handelingsvoorschriften.
Waarden: De idealen die wezenlijk zijn voor de kwaliteit van leven en van het
beroep.
Deugden: Goede eigenschappen die de handelwijze van de sociaal werker bepalen.
Efficiency: De mate waarin de sociaal werker zijn doelen bereikt.
De BPWS formuleert de volgende kernwaarden van professionals in het sociaal
werk:
- Respect voor menselijke waardigheid en autonomie.
- Betrokkenheid en bereidheid om mensen bij te staan.
- Sociale rechtvaardigheid en mensenrechten.
- Deskundigheid en zorgvuldigheid.
- Betrouwbaarheid en integriteit.
Een sociaal werker moet kritisch kijken naar wat zijn handelen teweeg brengt. Hierbij
komt kijken dat hij zichzelf moet aanscherpen. Dit is zo belangrijk omdat het
samengaat met een aantal kenmerken van het sociaal werk, zoals:
- Kwetsbaarheid van de mensen waarmee je werkt. Mensen komen bij je
omdat ze problemen hebben die ze niet zelf (denken) op te kunnen lossen.
- Je werkt met gevoelige informatie.
- Je moet omgaan met macht. je hebt veel invloed/kunt veel invloed hebben.
- Krachtenveld met verschillende belangen. Je werkt vaak in een
spanningsveld tussen cliënt, zijn/haar omgeving, instellingen, etc.
- Werken met ouders, kinderen en jongeren.
In sociaal werk gaat het volgend Kunneman (2005) om 3 vragen:
- Wat mag ik?
- Wat kan ik?
- Waar sta ik voor?
2
Samenvatting Ethiek
, De overkoepelende deugd van sociaal werkers is professionele wijsheid. Banks
(2012) omschrijft dit als het vermogen om op basis van argumenten de juiste
praktische keuzes te maken, die deel uitmaken van goed sociaal werk.
Het betekent dat:
1. de sociaal werker in gesprek kan gaan over keuzes.
2. Dat hij ethische vragen kan signaleren.
3. Hierop kan reflecteren.
4. Hier open-minder over in gesprek kan gaan.
Op basis van deze overwegingen kan hij in situaties beoordelen en professioneel
handelen.
Morele kwesties spelen op verschillende niveaus:
Microniveau: Individuen, huishoudens.
Mesoniveau: Het collectief, groepen, wijken, gemeenschappen.
Macroniveau: Samenleving, beleid.
1.2 Signaleren van morele problemen
Als sociaal werker moet je verantwoordelijkheid nemen voor je keuzes en
handelingen. Dit is zowel de plicht om te zorgen dat iets goed gaat, als het vermogen
en de bereidheid je te verantwoorden. Je kunt onderscheid maken tussen taak- en
deugdverantwoordelijkheid:
Taakverantwoordelijkheid: Verwijst naar afspraken die binnen een organisatie
gemaakt zijn.
Deugdverantwoordelijkheid: Is niet gebaseerd op vastgelegde afspraken, maar op
normen en waarden, op een morele plicht die de betrokkene heeft. Belang:
Verantwoording, morele problemen zijn vaak complex.
Top 10 morele excuses samengesteld door Wirtz (2006) en Bovens (1990):
1. Ik was slechts een klein radertje in het geheel.
2. Iedereen deed het.
3. Als ik het niet had gedaan, zou iemand anders het hebben gedaan.
4. Zonder mijn bijdrage zou het nog erger zijn geweest.
5. Ik had er niets mee te maken.
6. Ik wist nergens van.
7. Ik wist niet dat het niet mocht.
8. Ik deed slechts wat mij werd opgedragen.
9. Het was niet mijn taak.
10. Ik had geen keuze.
3
Samenvatting Ethiek
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bobleeker2002. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,00. Je zit daarna nergens aan vast.