Samenvatting
UL: Samenvatting Persoonlijkheids- Klinische en Gezondheidspsychologie 23-24
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
UL: Samenvatting Persoonlijkheids- Klinische en Gezondheidspsychologie 23-24
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 47 pagina's
Voorbeeld 4 van de 47 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 1: AbnormaliteitPsychopathologie: studie van mensen die lijden aan mentale, emotionele en fysieke pijn.
Geestelijke stoornissen: verzameling problemen in het denken, in emotionele reacties en in
sociaal gedrag.
Cultuurrelativisme: geen universele norm voor abnormaliteit, het is afhankelijk van culturele
normen. Dit beïnvloedt de manier waarop mensen symptomen uiten en behandelmethoden
accepteren.
Vier D’s van abnormaliteit:
- Dysfunction: wanneer gedrag of gedachten leiden tot belemmeringen in het dagelijks
leven
- Distress: negatieve gevoelens van de persoon
- Deviance (afwijking): niet naleven van de normen
- Danger: gedrag dat mogelijk schadelijk is voor zichzelf of anderen
Verschillende mensen met dezelfde stoornis vertonen vaak hele andere symptomen,
waardoor het moeilijk is om symptomen toe te wijzen aan één bepaalde psychische stoornis.
Culturen spelen een grote rol bij het definiëren van abnormaliteit.
Theorieën over de oorzaak van abnormaal gedrag door geschiedenis heen:
- Biologische theorieën vergelijken abnormaal gedrag met lichamelijke ziekten
- Bovennatuurlijke theorieën zien abnormaliteit als resultaat van zonden, vloeken, etc.
- Psychologische theorieën scheven abnormaliteit toe aan traumatische
gebeurtenissen
Trepanatie: gaten in de schedel boren om de geest te laten ontsnappen
Vroeger was de geneeskunde in China gebaseerd op het in evenwicht brengen van yin
(negatief en yang (positief). Als deze uit balans waren kon iemand ziek worden. Toen later
het Taoïsme en Boeddhisme opkwamen, werden er meer religieuze interpretaties van
abnormaliteiten gemaakt.
In het oude Egypte werd het toegeschreven aan een ‘wandelende baarmoeder’, waarbij
andere organen ontregeld werden door een los hangende baarmoeder. De Grieken namen
dit over en noemden dit hysterie.
Hippocrates: lichaam bestaat uit vier basisvloeistoffen (humoren): bloed, slijm, gele gal en
zwarte gal. Alle ziekten werden volgens hem veroorzaakt door een verstoord evenwicht in
deze vloeistoffen. Hij wilde mensen behandelen door de vloeistoffen weer in evenwicht te
brengen.
In de Middeleeuwen waren er heksenjachten vanuit de katholieke kerk, de heksen hadden
waarschijnlijk een geestelijke stoornis of verzonnen wanen tijdens martelingen.
Psychische epidemie: fenomeen waarbij grote groepen mensen deelnemen aan ongewoon
gedrag dat een psychische oorzaak heeft.
Tarantisme: fenomeen waarbij mensen een plotselinge acute pijn ontwikkelen, werd ws
veroorzaakt door een tarantula beet.
,Pas rond de 11e eeuw kwam er de verspreiding van gestichten, waarbij geestelijk zieken
werden opgenomen in het ziekenhuis. Familie mocht hun hierin verzorgen, slaan en eigenlijk
alles met ze doen.
Madhouses act: wettelijk kader dat vereiste dat alle inrichtingen een vergunning hadden om
patiënten te houden en dat ze werden geïnspecteerd (alleen voor de rijken).
De mentale hygiëne beweging: een humanere manier om geesteszieken te behandelen.
Phillipe Pinel: rust en ontspanning nodig in een serene omgeving, zeer succesvolle
behandelingen.
William Tuke: herstellen van zelfbeheersing door met respect en waardigheid te behandelen
Dorothea Dix: dankzij haar werden er meer dan 30 klinieken voor mentale gezondheidszorg
geopend.
Eind van de 19e eeuw: toename in kennis over het menselijk lichaam. Hierdoor biologische
verklaringen voor oorzaken van afwijkingen, waardoor de meeste mensen dachten dat
geestelijke ziekten ontstonden door fysieke processen.
Kraepelin: legde de basis voor modern classificatie systeem voor stoornissen door
symptomen in te delen.
Belangrijke ontdekking: syfilis veroorzaakt algehele parese, wat leidt tot verlamming,
krankzinnigheid en de dood.
Begin van Psychoanalyse in chronologische volgorde
Mesmer: menselijk lichaam heeft een magnetische vloeistof, deze moet in patroon blijven
voor gezondheid. Bedacht mesmerisme: procedure waarbij magnetische vloeistoffen van
mensen opnieuw werden uitgelijnd door zijn eigen magnetische kracht. De patiënten
belandden hierbij in een soort trance, wat nu hypnose wordt genoemd.
Charcot: bleef van mening dat hysterie het gevolg was van hersendegeneratie, totdat
Bernheim en Liebault hem lieten zien hoe hysterie kon ontstaan door hypnose, waardoor
Charcot zo onder de indruk was dat hij de oorzaken van abnormaal gedrag ging
onderzoeken.
Freud was een student van Charcot. Hij werkte samen met Breuer, die ook dacht dat het
onbewustzijn een belangrijke rol speelde. Breuer ontdekte dat zijn patiënten onder hypnose
al hun emoties konden loslaten (catharsis). Ook was het makkelijker om info over de
patiënten te krijgen via hypnose. Dit was de basis voor de psychoanalyse (studie van het
onbewuste).
Gedragspsychologie, studie naar invloed van versterking en bestraffing op gedrag, Pavlov
met klassieke conditionering en Thorndike / Skinner met operante conditionering (gedrag dat
beloond wordt, wordt herhaald).
Cognitieve revolutie: kritiek op gedragspsychologie, omdat ze weigerden te kijken naar
interne denkprocessen (cognitie).
Self-efficacy beliefs: overtuigingen die iemand heeft over zijn vermogen om controle te
hebben over zichzelf en de gebeurtenissen, belangrijk voor welzijn
Rationeel-emotieve therapie: proberen de irrationele / negatieve overtuigingen van de
patiënt weg te nemen.
Beck bedacht de cognitieve therapie, die hierop leek en zich ook focuste op het wegnemen
van de irrationele overtuigingen.
,Patiëntenrechtenbeweging / deïnstitutionalisering: meer integratie voor patiënten in de
maatschappij, waardoor er minder mensen in ziekenhuizen waren.
Community mental health beweging van Kennedy: probeerde gecoördineerde geestelijke
gezondheidszorg te bieden aan mensen in gemeenschapscentra, met een drastische
toename van de mentale gezondheid als gevolg.
In Europa gebeurde ongeveer hetzelfde door gemeenschappelijke centra voor de GGZ te
openen + verzorgingshuizen + dagbehandelingscentra. Helaas bereikte de
deinstitutionalisering nooit helemaal het doel, omdat er niet genoeg plek was om voor
iedereen zorg te bieden.
Managed care: zorgverleners kregen vanaf de 20e eeuw in Amerika een bepaald bedrag en
konden dit zelf spenderen per patiënt op de best mogelijke manier.
Hoofdstuk 2: Behandeling van abnormaliteit
Therapie: behandeling gebaseerd op een theorie over de oorzaken van de stoornis
Drie benaderingen om stoornissen te begrijpen:
- Sociocultureel: stoornissen zijn het resultaat van omgevingsfactoren en culturele
normen
- Biologisch: stoornissen zijn het resultaat van genen
- Psychologisch: stoornissen zijn het resultaat van denkprocessen, persoonlijkheid en
conditionering
Psychologen kiezen tegenwoordig vaak de biopsychosociale benadering, die de
risicofactoren uit alle benaderingen erkent.
Transdiagnostische risicofactoren: verhogen het risico op meerdere soorten psychische
problemen
Diathese-stress model: stelt dat mensen een bepaalde kwetsbaarheid hebben voor
stoornissen.
Diathese: risicofactor / kwetsbaarheid.
Deze kwetsbaarheid kan omgezet worden in een stoornis via stress.
Biologische benaderingen
Gebaseerd op drie verschillende oorzaken die elkaar beïnvloeden:
Hersendisfunctie
De hersenen kunnen worden onderverdeeld in drie grote gebieden:
- De achterhersenen: cruciaal voor basis levensfuncties, met medulla (ademhaling en
reflexen), cerebellum (beweging) en de pons (slaap)
- De middenhersenen: bevatten beiden colliculus die informatie doorgeven en de
substantia nigra die reacties op beloningen reguleert
- De voorhersenen: bevat de hersenschors (betrokken bij denkprocessen) die uit twee
hersenhelften bestaat die verbonden zijn door het corpus callosum, beide helften
bestaan uit kwabben. Hieronder liggen de subcorticale structuren, met de thalamus
(verwerkt sensorische info), de hypothalamus (eet, drink en seksueel gedrag +
emoties), amygdala (controleert emoties), etc.
Biochemische onbalans
Neurotransmitters zijn boodschappers van zenuwcellen in het zenuwstelsel. Elk neuron
bestaat uit dendrieten (ontvangers), cel lichaam en het axon (doorgever). Tussen
, zenuwcellen zit een synaptische kloof waar neurotransmitters worden afgegeven, deze
binden zich aan de receptoren van dendrieten.
Normaal gezien wordt het aantal NT’s via de synaps in balans gehouden, als dit balans er
niet is, dan kan dit leiden tot een stoornis. Omgekeerd kan een stoornis ook leiden tot
onbalans.
Als er een tekort is aan serotonine, dopamine of noradrenaline (stimulerend) dan kan er een
depressie ontstaan. GABA heeft een remmend effect op de werking van andere NT’s,
waardoor het kalmerend is.
Endocriene systeem: systeem van klieren die hormonen produceren
Hormoon: transporteert informatie door het lichaam via het bloed en beïnvloedt de
stemming, energie en stress. Duren veel langer om in te werken dan NT’s.
Hypofyse: produceert het grootste aantal hormonen.
De HPA-as: neuro-endocrien systeem dat reacties op stress regelt en veel
lichaamsprocessen reguleert.
Genetische afwijkingen
Gedragsgenetica: studie van genetica van persoonlijkheid en afwijkingen, houdt zich bezig
met de mate waarin gedrag geërfd wordt en waardoor genen gedrag beïnvloeden
Elke cel bevat 46 chromosomen, als het aantal of de structuur hiervan verandert kan dit
leiden tot afwijkingen en mutaties.
Genen zeten cellen aan om functies uit te voeren en om eiwitten te produceren.
Polygenetisch proces: proces waarbij meerdere genetische afwijkingen samenkomen om
een specifieke stoornis te creëeren
De interactie tussen genetische factoren en de omgeving beïnvloedt ons gedrag. Een
omgeving kan bepaald gen aan of uit zetten (epigenetica) en bepaald gen zal voor een
bepaalde omgeving kiezen.
Geneesmiddelen
Antipsychotica helpen de symptomen van een psychose zoals hallucinaties en wanen
verminderen. De eerste groep hiervan had ernstige bijwerkingen. De nieuwe groep,
atypische antipsychotica, werkt erg effectief zonder bijwerkingen.
Antidepressiva vermindert depressieve gevoelens. De meest gebruikte zijn SSRI’s die
helpen het serotonineniveau hoog te houden, SNRI’s houden ook het noradrenaline niveau
hoog. Oudere antidepressiva hadden ernstige bijwerkingen, deze twee niet.
Lithium: stabiliseert stemmingen voor bipolaire stoornis, ernstige bijwerkingen
Anticonvulsiva: behandeling van manie, minder bijwerkingen
Benzodiazepine: middel tegen angst, verslavend
Psychologische benaderingen
Categorieën van de psychologische benaderingen:
- Gedragsmatig
Richten zich op de invloed van beloning en straf
Pavlov met klassieke conditionering: voorwaardelijke reflexen leren door toekomst
voorspellen, zoals hond die gaat kwijlen
Thorndike met wet van effect en Skinner met operante conditionering: gedrag dat wordt
beloond zal herhaald worden
Twee-factoren model van Mowrer: de hardnekkigheid van angst ontstaat door klassieke en
operante conditionering
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MarkDaniël. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,46. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80189 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen