1. Hoe kijken rechtseconomen naar het herroepingsrecht?
Consumentenrecht: omvat regels betreffende verplichte informatievoorziening, een verbod
van misleidende reclame, bescherming van de consument tegen agressieve
verkooppraktijken en regulering van de kwaliteit van de aangeboden goederen en diensten.
Het bepaalt dat contractuele verplichtingen die het evenwicht tussen aanbieders en
consumenten verstoren ongeldig zijn.
In de juridische literatuur wordt consumentenbescherming gezien als middel om het
verstoorde machtsevenwicht in de relaties tussen producenten en consumenten te
herstellen. In rechtseconomische literatuur is er een andere visie.
Kritiek op verstoorde evenwicht:
- Het consumentenrecht is geen nulsommenspel, waarbij winst van ene speler gelijk is
aan verlies van de ander. Regels van consumentenbescherming veroorzaken
bijkomende kosten, die de producenten in verkooprijs kunnen doorberekenen. Als
consumenten voor hun bescherming moeten betalen, wordt evenwicht niet hersteld.
Ook nutsverlies als consument liever product van lage kwaliteit en lage prijs heeft.
- Stelling van verstoorde evenwicht maakt niet duidelijk wat de redenen zijn van de
kwaliteitsverslechtering op markten voor consumptiegoederen. Asymmetrische
informatie is volgens rechtseconomen het centrale probleem. Hierdoor ook
producten met een te lage kwaliteit als producenten geen onderhandelingspositie
kunnen misbruiken.
Goed functionerende markten garanderen dat de belangen van consumenten optimaal
worden gediend: producenten en handelaren bieden hoogwaardige en innovatieve
goederen/diensten aan tegen aantrekkelijke prijzen.
Markten functioneren niet altijd optimaal;
- Tekort aan concurrentie: Aantal aanbieders kan beperkt zijn, zodat zij hun
handelingen kunnen coördineren en prijzen kunnen rekenen die boven het
competitieve niveau liggen (monopolie).
- Informatieproblemen: als consumenten niet goed geïnformeerd zijn over de
kwaliteit van spullen, kunnen aanbieders hun voorsprong misbruiken en de kwaliteit
doen dalen beneden het optimale niveau. In praktijk is er informatietekort.
Economische grondslag van consumentenrecht = probleem van asymmetrische informatie.
Als consumenten niet goed in staat zijn kwaliteit te beoordelen, ontstaan problemen als
‘morele risico’ en ‘averechtse selectie’. Hierdoor zijn maatregelen van
consumentenbescherming noodzakelijk.
Zowel mededingingsrecht als consumentenrecht zijn nodig om de belangen van verbruikers
in een markteconomie te beschermen.
- Consumentenrecht kan monopolieprobleem niet oplossen;
- Mededingingsrecht kan probleem van informatieasymmetrie niet oplossen.
De ernst van informatieprobleem hangt van soort goed af:
- Zoekgoederen: hebben kwaliteiten die de consument voorafgaand aan de aankoop
kan controleren. (Kaas die men kan proeven of de kleur van kleding).
, - Ervaringsgoederen: hebben eigenschappen die pas na de aankoop duidelijk worden.
(Voeding in blik, elektrische apparaten, auto’s en huizen).
o Repeat purchase mechanism: goederen worden regelmatig gekocht,
waardoor de consumenten in staat zijn de kwaliteit te leren kennen.
- Vertrouwensgoederen: de eigenschappen van deze goederen worden zelfs na
aankoop of gebruik niet duidelijk. De consument kan de aangeboden kwaliteit niet
controleren en de onzekerheid kan slechts worden overwonnen door vertrouwen te
hebben in de kwaliteit van de verkoper of dienstverlener. (Herstel van defecte
producten of een medische ingreep).
Goederen/diensten kunnen zoekeigenschappen en ervaringseigenschappen combineren.
Vooral diensten hebben vertrouwenseigenschappen.
Asymmetrische informatie leidt tot twee oorzaken van kwaliteitsverslechtering op markten
voor consumptiegoederen:
1. Morele risico: ontstaat wanneer een contractspartij de handelingen van de andere
contractspartij niet kan controleren of evalueren; hierdoor na sluiten van
overeenkomst ruimte voor opportunistisch gedrag. Kan leiden tot lage kwaliteit.
Morele risico kan ook zorgen voor te hoog aanbod: geïnduceerde vraag (demand
generation): afnemers medische zorg weten niet of diagnoses/behandelingen
noodzakelijk zijn, waardoor aanbod wordt uitgebreid tot boven optimale
hoeveelheid.
- Averechtse selectie: proces waarbij goederen van hoge kwaliteit uit de markt
worden verdreven door goederen van gemiddelde kwaliteit, die op hun beurt
worden verdrongen door goederen van lage kwaliteit. Biedt verklaring voor de
kwaliteitsverslechtering op concurrentiele markten. Betalingsbereidheid van mensen
is gemiddeld, maar daalt doordat hoogste prijsklasse wordt verdreven. Consumenten
gaan in het algemeen uit van een laag kwaliteitsniveau en zijn daarom niet bereid
hoge prijzen te betalen.
o Probleem kan tot op zekere hoogte door markt zelf worden opgelost door
bieden van een constante kwaliteitsgarantie, om te vermijden dat
consumenten uitwijken naar ander product. Aanbieders van hoge kwaliteit
verwerven zo een vertrouwenspremie. Consumenten betalen nu wel meer,
maar kunnen besparen op informatiekosten en zoeken.
o Ook reclame kan goede kwaliteit signaleren. Je gaat geen reclamekosten
maken als je deze niet terug kan verdienen door opnieuw kopen van
kwalitatief goed product.
o Vergelijkend warenonderzoek kan een belangrijk instrument zijn om
averechtse selectie te voorkomen.
Toch zullen marktoplossingen vaak niet volstaan:
- Kunnen aanbieders zijn die i.p.v. een vertrouwenspremie een premie voor
opportunistisch gedrag opstrijken.
Opportunistisch gedrag: de aanbieders streven hun eigen commerciële belang na
zonder rekening te houden met de verlangens en verwachtingen van de
consumenten.
- Niet optimale informatiehoeveelheden: Informatie kan niet altijd gemakkelijk door
consumenten worden begrepen en op hun specifieke situatie worden toegepast.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anneliekespanninga. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.