SAMENVATTING
ALGEMENE ECONOMIE 2
Nyenrode Business Universiteit
BSc in Accountancy, studiejaar 2, semester 5
Delano Tolhuisen
Najaar 2019
,Inhoudsopgave
1. De korte termijn macro-economie ....................................................................................... 4
1.1 Het IS/LM-model ................................................................................................................. 4
1.1.1 De IS-curve .................................................................................................................... 4
1.1.2 De LM-curve ................................................................................................................. 5
1.1.3 Het evenwichtspunt in het IS/LM-model................................................................. 6
1.1.4 Liquidity trap ................................................................................................................. 7
1.2 Het AS/AD-model ............................................................................................................... 7
1.2.1 De AD-curve ................................................................................................................. 8
1.2.2 De AS-curve .................................................................................................................. 8
1.2.3 Het evenwichtspunt in het AS/AD-model .............................................................. 9
1.2.4 De korte en lange termijn van de AS-curve .......................................................... 9
1.2.3 Koopkrachtseis bij gestegen prijzen ...................................................................... 10
1.3 De samenhang tussen het IS/LM- en het AS/AD-model .......................................... 10
1.3.1 Voorbeeld 1: stijging van het algehele prijspeil .................................................. 10
1.3.2 Voorbeeld 2: toename van de geldhoeveelheid ............................................. 11
1.3.3 Voorbeeld 3: stijging van de overheidsuitgaven ............................................... 11
1.4 Conclusie van het IS/LM- en het AS/AD-model ......................................................... 12
1.5 De ECB-rentes.................................................................................................................... 12
1.5.1 De refinance rente .................................................................................................... 13
1.5.2 De marginale beleningsrente ................................................................................. 13
1.5.3 De deposito-rente ..................................................................................................... 13
1.5.4 De Euribor .................................................................................................................... 13
2. Wisselkoersen ........................................................................................................................... 14
2.1 Invloeden op wisselkoersen............................................................................................ 14
2.2 Terminologie van wisselkoersen..................................................................................... 14
2.2.1 Soorten wisselkoersen ............................................................................................... 14
2.2.2 Waardestijging en -daling ....................................................................................... 15
2.3 Koopkrachtpariteitentheorie ......................................................................................... 15
2.4 Flexibele en vaste wisselkoers ........................................................................................ 15
2.4.1 Voordelen van flexibele wisselkoersen ................................................................. 16
2.4.2 Voordelen van vaste wisselkoersen....................................................................... 16
2.5 Invloeden van fluctuaties in wisselkoersen ................................................................. 17
2.5.1 Voorbeeld 1: invloed van de inflatie..................................................................... 17
1
, 2.5.2 Voorbeeld 2: aanpassing van het monetair beleid .......................................... 17
2.5.3 Voorbeeld 3: stijging van het rentepercentage................................................. 18
2.5.4 Voorbeeld 4: invloed van de conjunctuur........................................................... 18
2.6 Onder- en overwaardering van een valuta ............................................................... 19
3. Internationale handel ............................................................................................................ 20
3.1 Voordelen van globalisering .......................................................................................... 20
3.2 Nadelen globalisering ..................................................................................................... 20
3.3 Comparatieve voordelen .............................................................................................. 20
3.4 Production Possibilities Curve (PCC)............................................................................. 21
4. De bankensector .................................................................................................................... 24
4.1 Terminologie van de bankensector ............................................................................. 24
4.1.1 M0: de basisgeldhoeveelheid ................................................................................ 24
4.1.2 M1: de geldhoeveelheid in enge zin .................................................................... 24
4.1.3 M2: de geldhoeveelheid in ruime zin .................................................................... 24
4.1.4 M3: een nog bredere geldhoeveelheid .............................................................. 24
4.2 Verkeersvergelijking van Fisher ...................................................................................... 24
4.3 Geldschepping ................................................................................................................. 25
4.4 Managen van liquiditeiten ............................................................................................. 25
5. Concurrentie en concurrentiebeleid in de EU ................................................................. 26
5.1 Toetredingsdrempels ....................................................................................................... 26
5.2 Wet van de toe- en afnemende meeropbrengsten ................................................ 26
5.3 De markt van een monopolist ....................................................................................... 27
5.3.1 De deadweight loss .................................................................................................. 27
5.3.2 Zonder monopolisten geen vooruitgang ............................................................. 27
5.4 Is een vrije markt dan wel raadzaam? ........................................................................ 28
5.5 Concurrentiebeleid van de EU ...................................................................................... 28
5.6 Mark-up: de marge op je product ............................................................................... 28
5.6.1 De werking van de mark-up ................................................................................... 28
5.6.2 De conclusie van de mark-up ................................................................................ 29
6. Migratie en de internationale arbeidsmarkt .................................................................... 30
6.1 Voor- en nadelen van immigratie ................................................................................ 30
6.2 Het theoretisch model voor migratie ........................................................................... 30
6.2.1 Het marginale product van een bepaald land ................................................. 30
6.2.2 Het effect op het marginale product door migratie ......................................... 31
6.2.3 De conclusie vanuit het theoretisch model......................................................... 32
6.3 Andere motieven om te emigreren ............................................................................. 32
2
,6.4 Migratie binnen de EU ..................................................................................................... 32
6.5 Effecten van migratie op de economie ..................................................................... 33
6.6 Immigratie volgens het IMF ............................................................................................ 33
6.7 De burgerschapsladder .................................................................................................. 33
3
,1. De korte termijn macro-economie
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de macro-economie waarbij specifiek de
modellen IS/LM, uit de cursus Algemene Economie 1, en het AS/AD-model aan bod
komen welke beiden ingaan op de korte termijn-economie. Eveneens zal de
samenhang van deze modellen en het toepassen ervan worden behandeld.
1.1 Het IS/LM-model
In deze paragraaf gaan we in op het IS/LM-model en de werking ervan.
De betekenis van de twee curves:
IS: Investment saving,
LM: Liquidity preference Money supply
Daarnaast kennen we nog de output wat zich formuleert als zijnde de som van de
bestedingen van een viertal partijen in de economie:
C: De consumptie door huishoudens
I: Investeringen door bedrijven
O: Overheidsuitgaven
EM: Export minus import
1.1.1 De IS-curve
Deze vertelt ons de verhouding tussen het interestpercentage en de totale output die
het evenwichtspunt op de goederenmarkt bepaalt. Bij een lager interestpercentage
zal er een hogere output zijn. Hierdoor zal de PAE ook toenemen.
Er kan in tegenstelling tot een verlaging van het interestpercentage ook worden
gekozen om te zorgen voor een hogere output bij eenzelfde interestpercentage.
Hierbij verschuift de IS-curve dus naar rechts. Dit kan worden bereikt door de
onafhankelijke uitgaven van de PAE-formule toe te laten nemen. Denk hierbij aan
bijvoorbeeld extra overheidsuitgaven. In afb. 1 wordt dit grafisch toegelicht.
4
, Afb. 1: hogere output bij eenzelfde interestpercentage door toename van de
onafhankelijke uitgaven
Voor de IS-curve geldt volgende formule:
1
Y= ( 1 –c ) * [A - f*i]
Hierbij is:
A: De totale output van de onafhankelijke uitgaven
i: Het interestpercentage
f: De gevoeligheid voor interestverandering.
1.1.2 De LM-curve
Deze vertelt ons de verhouding tussen het interestpercentage en de totale output die
het evenwichtspunt op de geldmarkt bepaalt. Bij een hogere output zal de vraag
naar geld toenemen, maar bij een gelijkblijvende geldhoeveelheid heeft dit
uiteindelijk haar invloed op het interestpercentage, dat dus zal meestijgen met de
stijging van Y.
Afb. 2: stijging van het interestpercentage door een toenemende vraag/output
Er kan in tegenstelling tot een verlaging van het interestpercentage of, zoals benoemd
bij de IS-curve een verhoging van de overheidsuitgaven, ook worden gekozen voor
een toename van de geldhoeveelheid. Hierbij verschuift de curve van de
geldhoeveelheid naar rechts bij een gelijkblijvende output waardoor de vraag naar
geld afneemt en het interestpercentage zal dalen. Of bij ook een stijging van de
output zal het interestpercentage dan juist gelijk blijven.
Afb. 3: daling van het interestpercentage door toename van de geldhoeveelheid
5
ALGEMENE ECONOMIE 2
Nyenrode Business Universiteit
BSc in Accountancy, studiejaar 2, semester 5
Delano Tolhuisen
Najaar 2019
,Inhoudsopgave
1. De korte termijn macro-economie ....................................................................................... 4
1.1 Het IS/LM-model ................................................................................................................. 4
1.1.1 De IS-curve .................................................................................................................... 4
1.1.2 De LM-curve ................................................................................................................. 5
1.1.3 Het evenwichtspunt in het IS/LM-model................................................................. 6
1.1.4 Liquidity trap ................................................................................................................. 7
1.2 Het AS/AD-model ............................................................................................................... 7
1.2.1 De AD-curve ................................................................................................................. 8
1.2.2 De AS-curve .................................................................................................................. 8
1.2.3 Het evenwichtspunt in het AS/AD-model .............................................................. 9
1.2.4 De korte en lange termijn van de AS-curve .......................................................... 9
1.2.3 Koopkrachtseis bij gestegen prijzen ...................................................................... 10
1.3 De samenhang tussen het IS/LM- en het AS/AD-model .......................................... 10
1.3.1 Voorbeeld 1: stijging van het algehele prijspeil .................................................. 10
1.3.2 Voorbeeld 2: toename van de geldhoeveelheid ............................................. 11
1.3.3 Voorbeeld 3: stijging van de overheidsuitgaven ............................................... 11
1.4 Conclusie van het IS/LM- en het AS/AD-model ......................................................... 12
1.5 De ECB-rentes.................................................................................................................... 12
1.5.1 De refinance rente .................................................................................................... 13
1.5.2 De marginale beleningsrente ................................................................................. 13
1.5.3 De deposito-rente ..................................................................................................... 13
1.5.4 De Euribor .................................................................................................................... 13
2. Wisselkoersen ........................................................................................................................... 14
2.1 Invloeden op wisselkoersen............................................................................................ 14
2.2 Terminologie van wisselkoersen..................................................................................... 14
2.2.1 Soorten wisselkoersen ............................................................................................... 14
2.2.2 Waardestijging en -daling ....................................................................................... 15
2.3 Koopkrachtpariteitentheorie ......................................................................................... 15
2.4 Flexibele en vaste wisselkoers ........................................................................................ 15
2.4.1 Voordelen van flexibele wisselkoersen ................................................................. 16
2.4.2 Voordelen van vaste wisselkoersen....................................................................... 16
2.5 Invloeden van fluctuaties in wisselkoersen ................................................................. 17
2.5.1 Voorbeeld 1: invloed van de inflatie..................................................................... 17
1
, 2.5.2 Voorbeeld 2: aanpassing van het monetair beleid .......................................... 17
2.5.3 Voorbeeld 3: stijging van het rentepercentage................................................. 18
2.5.4 Voorbeeld 4: invloed van de conjunctuur........................................................... 18
2.6 Onder- en overwaardering van een valuta ............................................................... 19
3. Internationale handel ............................................................................................................ 20
3.1 Voordelen van globalisering .......................................................................................... 20
3.2 Nadelen globalisering ..................................................................................................... 20
3.3 Comparatieve voordelen .............................................................................................. 20
3.4 Production Possibilities Curve (PCC)............................................................................. 21
4. De bankensector .................................................................................................................... 24
4.1 Terminologie van de bankensector ............................................................................. 24
4.1.1 M0: de basisgeldhoeveelheid ................................................................................ 24
4.1.2 M1: de geldhoeveelheid in enge zin .................................................................... 24
4.1.3 M2: de geldhoeveelheid in ruime zin .................................................................... 24
4.1.4 M3: een nog bredere geldhoeveelheid .............................................................. 24
4.2 Verkeersvergelijking van Fisher ...................................................................................... 24
4.3 Geldschepping ................................................................................................................. 25
4.4 Managen van liquiditeiten ............................................................................................. 25
5. Concurrentie en concurrentiebeleid in de EU ................................................................. 26
5.1 Toetredingsdrempels ....................................................................................................... 26
5.2 Wet van de toe- en afnemende meeropbrengsten ................................................ 26
5.3 De markt van een monopolist ....................................................................................... 27
5.3.1 De deadweight loss .................................................................................................. 27
5.3.2 Zonder monopolisten geen vooruitgang ............................................................. 27
5.4 Is een vrije markt dan wel raadzaam? ........................................................................ 28
5.5 Concurrentiebeleid van de EU ...................................................................................... 28
5.6 Mark-up: de marge op je product ............................................................................... 28
5.6.1 De werking van de mark-up ................................................................................... 28
5.6.2 De conclusie van de mark-up ................................................................................ 29
6. Migratie en de internationale arbeidsmarkt .................................................................... 30
6.1 Voor- en nadelen van immigratie ................................................................................ 30
6.2 Het theoretisch model voor migratie ........................................................................... 30
6.2.1 Het marginale product van een bepaald land ................................................. 30
6.2.2 Het effect op het marginale product door migratie ......................................... 31
6.2.3 De conclusie vanuit het theoretisch model......................................................... 32
6.3 Andere motieven om te emigreren ............................................................................. 32
2
,6.4 Migratie binnen de EU ..................................................................................................... 32
6.5 Effecten van migratie op de economie ..................................................................... 33
6.6 Immigratie volgens het IMF ............................................................................................ 33
6.7 De burgerschapsladder .................................................................................................. 33
3
,1. De korte termijn macro-economie
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de macro-economie waarbij specifiek de
modellen IS/LM, uit de cursus Algemene Economie 1, en het AS/AD-model aan bod
komen welke beiden ingaan op de korte termijn-economie. Eveneens zal de
samenhang van deze modellen en het toepassen ervan worden behandeld.
1.1 Het IS/LM-model
In deze paragraaf gaan we in op het IS/LM-model en de werking ervan.
De betekenis van de twee curves:
IS: Investment saving,
LM: Liquidity preference Money supply
Daarnaast kennen we nog de output wat zich formuleert als zijnde de som van de
bestedingen van een viertal partijen in de economie:
C: De consumptie door huishoudens
I: Investeringen door bedrijven
O: Overheidsuitgaven
EM: Export minus import
1.1.1 De IS-curve
Deze vertelt ons de verhouding tussen het interestpercentage en de totale output die
het evenwichtspunt op de goederenmarkt bepaalt. Bij een lager interestpercentage
zal er een hogere output zijn. Hierdoor zal de PAE ook toenemen.
Er kan in tegenstelling tot een verlaging van het interestpercentage ook worden
gekozen om te zorgen voor een hogere output bij eenzelfde interestpercentage.
Hierbij verschuift de IS-curve dus naar rechts. Dit kan worden bereikt door de
onafhankelijke uitgaven van de PAE-formule toe te laten nemen. Denk hierbij aan
bijvoorbeeld extra overheidsuitgaven. In afb. 1 wordt dit grafisch toegelicht.
4
, Afb. 1: hogere output bij eenzelfde interestpercentage door toename van de
onafhankelijke uitgaven
Voor de IS-curve geldt volgende formule:
1
Y= ( 1 –c ) * [A - f*i]
Hierbij is:
A: De totale output van de onafhankelijke uitgaven
i: Het interestpercentage
f: De gevoeligheid voor interestverandering.
1.1.2 De LM-curve
Deze vertelt ons de verhouding tussen het interestpercentage en de totale output die
het evenwichtspunt op de geldmarkt bepaalt. Bij een hogere output zal de vraag
naar geld toenemen, maar bij een gelijkblijvende geldhoeveelheid heeft dit
uiteindelijk haar invloed op het interestpercentage, dat dus zal meestijgen met de
stijging van Y.
Afb. 2: stijging van het interestpercentage door een toenemende vraag/output
Er kan in tegenstelling tot een verlaging van het interestpercentage of, zoals benoemd
bij de IS-curve een verhoging van de overheidsuitgaven, ook worden gekozen voor
een toename van de geldhoeveelheid. Hierbij verschuift de curve van de
geldhoeveelheid naar rechts bij een gelijkblijvende output waardoor de vraag naar
geld afneemt en het interestpercentage zal dalen. Of bij ook een stijging van de
output zal het interestpercentage dan juist gelijk blijven.
Afb. 3: daling van het interestpercentage door toename van de geldhoeveelheid
5
