Cognitieve Functiestoornissen & Psychosen
Hi! Bedankt voor het kopen van mijn aantekeningen van de colleges. Ik
ga het document met het laatste college zo snel mogelijk ook op Stuvia
zetten (gratis), maar ik wilde deze alvast uploaden voor de mensen die in
het weekend willen leren.
Heel veel succes met het tentamen alvast! 2 6 11 14 16 20
College Onderwerp Bladzijde
1 Introductiecollege 2
2 Geheugen 6
3 Dementie en traumatisch hersenletsel 11
4 CVA 14
5 Autisme spectrum stoornissen 16
6 Psychotische stoornissen 20
1
,College 1, dinsdag 7 januari, 11.00 - 13.00 - Introductiecollege
**************************************************************
Vakgebied klinische neuropsychologie
Klinische neuropsychologie is de bestudering van de relatie tussen de hersenen en het
gedrag. Dit gebeurt door middel van klinische observaties. Neuropsychologie gebeurt
zowel in de wetenschap als in de praktijk.
Mensen kunnen neurologische klachten krijgen door traumatisch letsel, of door dingen
die in de loop der jaren ontstaan. Ook kunnen de klachten ontstaan door beroertes, of
cerebrovasculaire aandoeningen (CVA). Dit zijn propjes in de aders, waardoor een ader
kan scheuren. Dan komt er veel meer volume in het brein, waardoor ook andere,
gezonde hersendelen verdrukt raken. Bloedingen zijn erger dan infarcten, en maar zo’n
20% van de patiënten overleeft een bloeding.
Onze levensverwachting en daarmee de kans op stoornissen en hersenziekten neemt
toe. Ook zijn er aangeboren hersenafwijkingen, zoals bijvoorbeeld autisme.
Doel en opbouw van de cursus
De doelen van de cursus zijn:
Inzicht hebben in de klinische neuropsychologie en haar methoden.
Globale kennis over de functiedomeinen.
Inzicht hebben in de relatie tussen hersenaandoeningen en cognitieve
functiestoornissen.
Het in je achterhoofd houden van differentiaaldiagnostiek.
Er is een tentamen en geen werkgroepen. De beste manier om te studeren is jezelf
overhoren en te bedenken wat er gevraagd zou kunnen worden. Het tentamen bestaat
uit 40% multiple choice en 60% open vragen. De docent wil graag een actieve discussie
op canvas. Zij zal van iedere 5 goede posts minimaal 1 post gebruiken als onderwerp
voor een vraag op het tentamen, soms zelfs letterlijk. Hoe meer vragen er gepost
worden op canvas, des te meer vragen er dus al bekend zullen zijn.
Taken klinisch (neuro)psycholoog
Neuropsychologen werken vaak in ziekenhuizen of revalidatiecentra, en minder in de
particuliere praktijk of een GZ-instelling. Ook zijn de klachten die een neuropsycholoog
tegenkomt anders dan die een klinisch psycholoog tegenkomt: neuropsychologen zien
vaak klachten in het primair cognitief functioneren. Ook de behandeling is anders.
Neuropsychologen houden zich aanvankelijk veel bezig met revalidatie en psychosociale
ondersteuning. Klinisch psychologen daarentegen houden zich bezig met cognitieve
therapie.
Het is vaak de vraag of een neuropsycholoog zich bezighoudt met psychische
stoornissen, of hersenaandoeningen. Maar alle gedrag wordt gemedieerd door het brein.
Klinisch neuropsychologie is een aparte specialisatie. Basiskennis van de klinische
neuropsychologie is een toelatingseis van de GZ-opleiding, ook als je klinisch psycholoog
wilt worden. Dit is belangrijk omdat er vaak sprake is van comorbiditeit, en ook van
differentiaaldiagnostiek. Ook is er soms sprake van een overlap in de behandeling,
waardoor het handig is dat neuropsychologen en klinisch psychologen ook informatie van
elkaars specialisme weten.
2
, Verwijzing
Het proces begint voor een patiënt bij de verwijzing. Het ligt aan de instelling waar een
patiënt is - ziekenhuis of revalidatiecentrum of ouderenzorg - welke vraag er door de
behandelaars wordt gesteld. Ook kan neuropsychologie toegepast worden in forensische
settings, en hier worden ook weer andere soort vragen gesteld.
NeuroPsychologisch Onderzoek (NPO)
Bij testonderzoek wordt er heel systematisch onderzocht waar de problemen zitten bij
iemand, en hoe diegene het doet in vergelijking met een normgroep. De testkeuze moet
betrouwbaar en valide zijn, en ook moet er gelet worden op de sensitiviteit en
specificiteit. Het kan ook zo zijn dat een patiënt niet testbaar is omdat hij te erge
symptomen laat zien, maar een patiënt is altijd onderzoekbaar. Ook vragenlijsten
vormen een deel van het NPO. Daarnaast zijn er ook nog observaties.
Interpretatie
Vervolgens worden de informatiebronnen van het onderzoek geïntegreerd om tot een
diagnose te komen.
Rapportage/verwijzing
De resultaten van dit proces worden gerapporteerd zodat een eventuele behandeling
gestart kan worden.
De voornaamste taak van een klinisch neuropsycholoog is het diagnostische
neuropsychologisch onderzoek, maar een neuropsycholoog wordt tegenwoordig ook
vaker betrokken bij (advies voor/uitvoering van) behandeling (regiefunctie). Daarnaast
komt er ook ruimte voor emotionele en relationele problemen (i.p.v. alleen cognitieve
problemen).
Het brein in een notendop
Neuronen
De informatie gaat van dendriet naar axon. Axonen kunnen meters lang worden en
hebben een myelineschede, waardoor de informatieverwerking sneller gaat. Dan komt
het uiteindelijk uit bij de synaps, waar de verwerking chemisch wordt in plaats van
elektrisch. Verschillende neurotransmitters zijn belangrijk, zoals bijvoorbeeld dopamine,
noradrenaline, serotonine, maar ook anderen. Hier worden geen vragen over gesteld,
maar het is wel belangrijk om in gedachten te houden als je iemand ziet als psycholoog
wat voor medicatie iemand gebruikt, en waar dat een effect op heeft.
Grijze stof zijn de cellichamen, en de witte stof is de myeline. Op de dia staat een plaatje
van een brein:
1 is de frontaalkwab.
2 is de pariëtale kwab.
3 is de occipitale kwab. Dit is het zicht.
4 is de temporale kwab. Dit is geheugen, emoties en objectherkenning.
Dit moet je weten, en je moet ook ongeveer weten wat er fout gaat als er een laesie
optreedt in een van deze gebieden. Ook moet je weten welke kant dorsaal, posterieur,
ventraal, en anterieur is.
Het limbisch systeem is heel belangrijk bij emotie, leren en geheugen.
3