Samenvatting Bedrijfsinformatiesystemen
Business & IT
Bedrijfsinformatiesystemen
15e editie
Prof. dr. Kenneth C. Laudon en dr. Jane P. Laudon
ISBN: 978-90-430-3623-8
,Verkorte inhoud
DEEL 1: Organisaties, management en de netwerkonderneming
1 Informatiesystemen in het huidige mondiale ondernemen
2 Wereldwijd werken: hoe bedrijven gebruikmaken van informatiesystemen
4 Ethische en maatschappelijke vraagstukken ten aanzien van informatiesystemen
DEEL 2: IT-Infrastructuur
5 IT-infrastructuur en opkomende technologieën
6 Grondslagen van business intelligence: gegevensopslag en informatiemanagement
7 Telecommunicatie, internet en wifitechnologie
8 Beveiliging van informatiesystemen
DEEL 3: Kerntoepassingen van systemen
9 Operationeel excelleren en klantintimiteit bereiken: enterprisetoepassingen
10 E-commerce, digitale markten, digitale goederen
11 Kennismanagement en samenwerking
12 Het besluitvormingsproces verbeteren
DEEL 4: Informatiesystemen bouwen en beheren
13 Business process re-engineering en het ontwikkelen van informatiesystemen
15 Management van internationale informatiesystemen
Pagina 2 van 43
,Inhoud
1 Informatiesystemen in het huidige mondiale ondernemen ......................................................... 6
1.1 Hoe helpen informatiesystemen bij de bedrijfsvoering en waarom zijn ze zo van belang voor het runnen
en managen van een onderneming? .................................................................................................................. 6
1.2 Wat is een informatiesysteem? Hoe werkt het? Wat zijn de management-, organisatie- en
technologiecomponenten van een informatiesysteem? Waarom zijn aanvullende bedrijfsmiddelen essentieel
om ervoor te zorgen dat informatiesystemen echt waarde voor organisaties opleveren? ............................... 7
1.3 Welke academische disciplines spelen een rol bij het bestuderen van informatiesystemen en hoe draagt
elk ervan bij tot het begrijpen van informatiesystemen?................................................................................... 8
2 Wereldwijd werken: hoe bedrijven gebruikmaken van informatiesystemen ................................ 9
2.1 Wat zijn bedrijfsprocessen? Wat is het verband tussen bedrijfsprocessen en informatiesystemen? ......... 9
2.2 Hoe dienen systemen de verschillende managementniveaus in een bedrijf en hoe kunnen systemen die
verbindingen leggen binnen de hele organisatie de de prestaties van een organisatie verbeteren? ................ 9
2.3 Waarom zijn systemen voor samenwerking en sociaal ondernemen zo belangrijk en welke technologieën
worden erbij gebruikt? ..................................................................................................................................... 10
2.4 Wat is de rol van de informatiesysteemfunctie in een bedrijf?.................................................................. 11
4 Ethische en maatschappelijke vraagstukken ten aanzien van informatiesystemen ..................... 12
4.1 Welke ethische, maatschappelijke en politieke vraagstukken werpen informatiesystemen op? .............. 12
4.2 Welke specifieke gedragsprincipes kunnen richting geven aan ethische beslissingen?............................. 12
4.3 Waarom zijn de huidige informatiesysteemtechnologie en internet problematisch voor de bescherming
van individuele privacy en intellectueel eigendom? ........................................................................................ 12
4.4 Welke invloed hebben informatiesystemen gehad op aansprakelijkheidswetgeving en de dagelijkse
kwaliteit van leven? .......................................................................................................................................... 13
5 IT-infrastructuur en opkomende technologieën ........................................................................ 14
5.1 Wat is IT-infrastructuur en wat zijn de fasen in en de drijfveren achter de revolutie in de IT-
infrastructuur? .................................................................................................................................................. 14
5.2 Wat zijn de componenten van de IT-infrastructuur?.................................................................................. 15
5.3 Wat zijn de huidige trends in computerhardwareplatforms? .................................................................... 15
5.4 Wat zijn de huidige trends in computersoftwareplatforms?...................................................................... 16
5.5 Wat zijn de uitdagingen bij het managen van de IT-infrastructuur en welke oplossingen zijn er op dit
terrein? ............................................................................................................................................................. 16
6 Grondslagen van business intelligence: gegevensopslag en informatiemanagement .................. 18
6.1 Wat zijn de problemen bij het managen van gegevensbronnen in een traditionele bestandsomgeving? 18
6.2 Wat zijn de belangrijkste mogelijkheden van DBMS en waarom is een relationeel DBMS zo krachtig? ... 18
6.3 Wat zijn de belangrijkste middelen en technologieën voor het toegang krijgen tot informatie uit
databases voor het verbeteren van de prestaties van organisaties en hun besluitvorming? .......................... 20
6.4 Waarom zijn informatiebeleid, gegevensbeheer en datakwaliteitsgarantie van essentieel belang bij het
beheren van de gegevens van een onderneming? ........................................................................................... 20
7 Telecommunicatie, internet en wifitechnologie ........................................................................ 22
7.1 Wat zijn de belangrijkste componenten van telecommunicatienetwerken en de belangrijkste
netwerktechnologieën? .................................................................................................................................... 22
Pagina 3 van 43
, 7.2 Wat zijn de verschillende netwerktypen? .................................................................................................. 22
7.3 Hoe werken internet en internettechnologie, en hoe ondersteunen die communicatie en e-business? .. 23
7.4 Wat zijn de voornaamste technologieën en standaarden voor wifinetwerken, communicatie en
internettoegang? .............................................................................................................................................. 24
8 Beveiliging van informatiesystemen ......................................................................................... 25
8.1 Wat maakt informatiesystemen kwetsbaar voor vernieling, fouten of misbruik? ..................................... 25
8.2 Wat is de bedrijfswaarde van beveiliging en beveiligingsmaatregelen? .................................................... 25
8.3 Welke onderdelen voor beveiliging en beveiligingsmaatregelen heeft een organisatiestructuur? ........... 25
8.4 Wat zijn de belangrijkste middelen en technologieën voor het beveiligen van informatiebronnen? ....... 26
9 Operationeel excelleren en klantintimiteit bereiken: enterprisetoepassingen ........................... 27
9.1 Hoe kunnen enterprisesystemen bijdragen tot het bereiken van operationeel excelleren? ..................... 27
9.2 Hoe kunnen supply-chain-managementsystemen het afstemmen van planning, productie en logistiek
met de leveranciers ondersteunen? ................................................................................................................. 27
9.3 Hoe kunnen customer-relationship-managementsystemen bedrijven helpen bij klantintimiteit te
bereiken? .......................................................................................................................................................... 28
9.4 Welke uitdagingen brengen enterprisetoepassingen met zich mee en hoe kunnen
enterprisetoepassingen profiteren van nieuwe technologieën? ..................................................................... 28
10 E-commerce, digitale markten, digitale goederen ................................................................... 29
10.1 Wat zijn de unieke kenmerken van e-commerce, digitale markten en digitale goederen? ..................... 29
10.2 Wat zijn de belangrijkste bedrijfs- en inkomstenmodellen voor e-commerce? ....................................... 30
10.3 Hoe heeft e-commerce de marketingsector veranderd? ......................................................................... 30
10.4 Hoe heeft e-commerce transacties tussen bedrijven veranderd? ........................................................... 31
10.5 Wat is de rol van m-commerce in de bedrijfsvoering en wat zijn de belangrijkste toepassingen van m-
commerce? ....................................................................................................................................................... 31
10.6 Welke kwesties zijn belang bij het bouwen van een e-commercewebsite? ............................................ 31
11 Kennismanagement en samenwerking ................................................................................... 32
11.1 Wat is de rol van kennismanagementsystemen in bedrijven? ................................................................. 32
11.2 Welke typen systemen worden gebruikt voor ondernemingsbreed kennismanagement en wat is de
waarde ervan voor bedrijven? .......................................................................................................................... 32
11.3 Wat zijn de belangrijkste typen kennissystemen voor kenniswerkers en hoe leveren ze voordelen op
voor bedrijven? ................................................................................................................................................. 33
11.4 Wat zijn de voordelen voor een organisatie van het gebruik van intelligente technieken voor
kennismanagement? ........................................................................................................................................ 33
12 Het besluitvormingsproces verbeteren ................................................................................... 35
12.1 Wat zijn de verschillende typen beslissingen en hoe gaat het besluitvormingsproces in zijn werk? Hoe
ondersteunen informatiesystemen de activiteiten van managers en hun besluitvorming? ............................ 35
12.2 Hoe kunnen business intelligence en business analytics het besluitvormingsproces ondersteunen? ..... 36
12.3 Hoe kunnen verschillende personen die beslissingen nemen business intelligence gebruiken? ............. 36
13 Business process re-engineering en het ontwikkelen van informatiesystemen......................... 38
13.1 Hoe brengt het bouwen van nieuwe systemen veranderingen in de organisatie teweeg? ..................... 38
Pagina 4 van 43
, 13.2 Wat zijn de kernactiviteiten in het systeemontwikkelingsproces? .......................................................... 38
13.3 Wat zijn de belangrijkste methoden voor het modelleren en ontwerpen? ............................................. 39
13.4 Welke mogelijke methoden voor het bouwen van informatiesystemen zijn er? ..................................... 39
13.5 Wat zijn nieuwe manieren van aanpak voor systeembouw in het digitale-ondernemingstijdperk? ....... 40
15 Management van internationale informatiesystemen............................................................. 42
15.1 Welke belangrijke factoren sturen de internationalisering van bedrijven? ............................................. 42
15.2 Wat zijn de mogelijke strategieën voor het ontwikkelen van mondiale bedrijven? ................................ 42
15.3 Wat zijn de uitdagingen die mondiale informatiesystemen met zich meebrengen en wat zijn de
managementoplossingen?................................................................................................................................ 43
15.4 Welke problemen en technische mogelijkheden moeten worden overwogen bij het ontwikkelen van
internationale informatiesystemen? ................................................................................................................ 43
Pagina 5 van 43
,1 Informatiesystemen in het huidige mondiale
ondernemen
1.1 Hoe helpen informatiesystemen bij de bedrijfsvoering en waarom zijn ze zo van belang
voor het runnen en managen van een onderneming?
▪ E-mail, online conferencing, smartphones en tablets zijn allemaal uitgegroeid tot essentiële
hulpmiddelen in de bedrijfsvoering.
▪ Informatiesystemen vormen de grondslag voor snelle supply chains.
▪ Internet stelt veel bedrijven in staat om online te:
∙ Kopen
∙ Verkopen
∙ Adverteren
∙ Feedback van de klant vragen
▪ Organisaties proberen concurrerender en efficiënter te worden door hun belangrijkste
bederijfsprocessen te digitaliseren en zich te ontwikkelen tot digitale ondernemingen.
▪ Internet heeft de globalisering gestimuleerd door een drastische kostenreductie van het
produceren, kopen en verkopen op mondiale schaal.
▪ Tot de nieuwe informatiesysteemtrends behoren:
∙ Het opkomende mobiele digitale platform
∙ Big data
∙ Cloud computing met onder meer online ‘Software as a Service (SaaS)’
▪ Informatiesystemen vormen de grondslag voor de huidige bedrijfsvoering.
▪ In veel bedrijfstakken zijn overleven en het vermogen om strategische bedrijfsdoelen te
bereiken moeilijk te realiseren zonder extensief gebruik te maken van informatietechnologie.
▪ Moderne ondernemingen gebruiken informatiesystemen voor het bereiken van zes
belangrijke doelstellingen:
∙ Operationeel excelleren
∙ Nieuwe producten
∙ Diensten en bedrijfsmodellen ontwikkelen
∙ De band tussen klant en leverancier versterken
∙ Tot een betere besluitvorming komen
∙ Concurrentievoordeel behalen
∙ Overleven in een snel veranderende businessomgeving
Pagina 6 van 43
,1.2 Wat is een informatiesysteem? Hoe werkt het? Wat zijn de management-, organisatie-
en technologiecomponenten van een informatiesysteem? Waarom zijn aanvullende
bedrijfsmiddelen essentieel om ervoor te zorgen dat informatiesystemen echt waarde
voor organisaties opleveren?
▪ Vanuit een informatietechnologieperspectief gezien verzamelt, bewaart en verspreidt een
informatiesysteem informatie voor:
∙ Ondersteunen van organisatorische functies
∙ Nemen van beslissingen
∙ Communicatie
∙ Coördinatie
∙ Controle
∙ Analyse
▪ Informatiesystemen zetten ruwe gegevens om in nuttige informatie door middel van drie
basisactiviteiten:
∙ Input
∙ Verwerking
∙ Output
▪ Vanuit een bedrijfsperspectief gezien biedt een informatiesysteem een oplossing voor een
probleem of een uitdaging waarmee een onderneming te kampen heeft en kent elk
informatiesysteem aspecten op het terrein van:
∙ Management
∙ Organisatie
∙ Technologie
▪ Managementaspecten:
∙ Leiderschap
∙ Strategie
∙ Managementgedrag
▪ Organisatieaspect:
∙ Hiërarchische organisatiestructuur
∙ Nodige specialistische functies
∙ Bedrijfsprocessen
∙ Cultuur
▪ Technologieaspect:
∙ Computer hardware
∙ Software
∙ Datamanagementtechnologie
∙ Netwerk-/telecommunicatietechnologie (waaronder internet)
Pagina 7 van 43
, ▪ Om zinvolle waarde uit informatiesystemen te halen moeten organisaties hun technologie-
investeringen ondersteunen met aanvullende investeringen in organisatieprocessen. Tot deze
aanvullende middelen behoren:
∙ Nieuwe bedrijfsmodellen en bedrijfsprocessen
∙ Ondersteunende organisatiecultuur en ondersteunend managementgedrag
∙ Passende technologiestandaarden
∙ Regels en wetten
▪ Nieuwe informatietechnologie-investeringen leveren alleen een hogere opbrengst als
bedrijven daarnaast de juiste bestuurlijke en organisatorische veranderingen doorvoeren om
de technologie te ondersteunen.
1.3 Welke academische disciplines spelen een rol bij het bestuderen van
informatiesystemen en hoe draagt elk ervan bij tot het begrijpen van informatiesystemen?
▪ De studie van informatiesystemen houdt zich bezig met vragen en inzichten uit de technische
disciplines en gedragswetenschappen.
▪ De disciplines die bijdragen aan de technische benadering zijn gericht op formele modellen en
de mogelijkheden van systemen.
▪ Dit zijn de informatica, de bedrijfskunde en de operations research.
▪ De disciplines die bijdragen aan de gedragsbenadering zijn gericht op ontwerp, implementatie,
management en de bedrijfsinvloed van systemen.
▪ Dit zijn de psychologie, sociologie en economie.
▪ Het sociotechnisch systeemperspectief beschouwt zowel technische als sociale kenmerken
van systemen en oplossingen die de beste combinatie van beide representeren.
Pagina 8 van 43
, 2 Wereldwijd werken: hoe bedrijven
gebruikmaken van informatiesystemen
2.1 Wat zijn bedrijfsprocessen? Wat is het verband tussen bedrijfsprocessen en
informatiesystemen?
▪ Een bedrijfsproces is een logisch samenhangend geheel van activiteiten dat definieert hoe
bepaalde bedrijfstaken worden uitgevoerd.
▪ Het representeert een uniek proces waarbinnen een organisatie werk, informatie en kennis
coördineert.
▪ Managers moeten aandacht besteden aan bedrijfsprocessen, omdat die bepalend zijn voor de
kwaliteit van de bedrijfsvoering van de organisatie en een bron van strategisch voordeel
kunnen zijn.
▪ Er zijn bedrijfsprocessen die specifiek zijn voor elk van de belangrijke bedrijfsfuncties, maar
veel bedrijfsfuncties zijn ook crossfunctioneel.
▪ Informatiesystemen automatiseren delen van bedrijfsprocessen en kunnen organisaties
helpen bij het herontwerpen en stroomlijnen van deze processen.
2.2 Hoe dienen systemen de verschillende managementniveaus in een bedrijf en hoe
kunnen systemen die verbindingen leggen binnen de hele organisatie de de prestaties van
een organisatie verbeteren?
▪ Systemen voor de ondersteuning van het operationeel management zijn
transactieverwerkingssystemen (TPS) die de stroom dagelijkse routinetransacties volgen die
noodzakelijk zijn voor de bedrijfsvoering.
▪ Managementinformatiesystemen (MIS) produceren rapporten voor het middenmanagement
door informatie uit een TPS te condenseren, maar geven geen diepgaande analyse.
▪ Beslissingsondersteunende systemen (DSS) ondersteunen unieke, snel veranderende
managementbeslissingen met behulp van geavanceerde analytische modellen en data-
analysefuncties.
▪ Al deze systemen geven bedrijfsinformatie op basis waarvan managers en werknemers goede
beslissingen kunnen nemen.
▪ Deze bedrijfsinformatiesystemen worden door diverse managementniveaus gebruikt en
omvatten executive-supportsystemen (ESS) voor de ondersteuning van het hoger
management door gegevens te leveren die vaak in de vorm van grafieken, schema’s en
dashboards via portals worden aangeleverd, waarbij gebruikgemaakt wordt van talrijke
interne en externe informatiebronnen.
Pagina 9 van 43
