Les 1 IO
woensdag 21 december 2022
17:31
4 kernwoorden conceptueel kader
Soevereiniteit
Internationale Organisatie
Globalisering
Global governance
KMS= boek
• Actualiteit als hulpmiddel
1. Basisconcept 1: soevereiniteit
• King Charles III
• Hoogste gezag met staat en staatshoofd
• Vrede van Westfalen (1648): statensysteem
• Moderne soevereiniteit (2005): staat heeft ook plichten naast zijn rechten
• VNHV klassieke visie op soevereiniteit aanwezig
• Verschil theorie en praktijk
• 2 keer R2P: Libië en Ivoorkust
• 'geopolitiek' en 'machtspolitiek'
• Bescherming van grenzen is iets van nu
• "Brittania rules the waves": jaren 1800- WOI
• Imperialisme: drie C's ; Spanjaarden,Portugezen, Fransen,….
• 2 restanten Britse soevereiniteit: Britse Soevereiniteit en Geen Britse Soevereiniteit
• COMMONWEALTH of Nations(Gemenebest van Naties) (1ste IGO)
• Malta en Cyprus zijn de Europese landen
• Realms: Commonwealth landen waar King Charles III staatshoofd is
2. Basisconcept 2: Intergouvernementele organisatie = Internationale Organisatie
• Leden: minstens 3 staten
• Activiteiten in meerdere staten
• Formeel oprichtingsakkoord
• 265 actoren als IO
• Niet alle besproken organisaties zijn IGO's
• Reis rond de wereld
• Voor elke organisatie het basisstramien volgen (leden, functies, … conceptueel en historisch)
• Theorie en praktijk met problemen binnen de organisatie
• Zeer realistisch perspectief; in media: zeer pessimistisch, grote teleurstelling van die organisaties
, grote verwachtingen (ombuigen van zwaarden naar ploegscharen; ze kunnen alles)
• "Welke VN" (lappendeken van organen)
• Pluspunten en pijnpunten van de organisaties (algemene conclusies); pijnpunten:
afdwingbaarheid (enkel op papier), snel handelen, grote projecten managen, coördinatie tussen
verschillende actoren en omgaan met problemen in landen.; pluspunten: nieuwe ideeën
ontwikkelen (bv. Sustainable development) , informatie verzamelen, doelstellingen, agenda-
setting, hervormingen, nieuwe variëteiten van governance (wijze van besturen)
• ISIS (Islamitische Staat); is dat een staat?; Syrië en Irak, leider AL Baghdadi, groepering die
globale ambities had (islamitische staat creëren).
,• Staat (1933) = internationale rechtspersoon met permanente bevolking, regering, capaciteit om
in relatie te treden met andere actoren en afgebakend territorium
• Zeer westerse kijk op staten, door Westfaalse bril
• Niet overal in de wereld zijn staten de regel geweest
• IS wil terug eigen grenzen tekenen, zonder westerse grenzen, kalifaat - sultanaat - emiraat
• Ze gebruiken 'staat' als een doorn in het oog van de westerse mogendheden, soort prestige voor
hen
• Staat met 1 definitie, maar niet 1 realiteit
3. Basisconcept 3: Global governance
• IO en staat als onderdeel van global governance
• Geen wereldregering, wel global governance
• Dus globaal bestuur (context 1990, einde Koude Oorlog, 'nieuwe wereld')
• Definitie= meerlagige (dus complexe) vorm van bestuur (activiteiten, regels, publiek en privaat,
formeel en informeel,…)
• Global governance is niet good governance!
• IO ( en staten) is een onderdeel van global governance
4. Basisconcept 4: Globalisering
• Oorzaak van global governance
• "de wereld als dorp"
• Globalisering heeft negatieve bijklank
• Donald Trump: America First (protectionisme)
• Globalisering als oorzaak van verspreiding COVID-19; energiecrisis
• 2 dingen belangrijk: meer en diepere contacten tussen verschillende delen van de wereld
(kwantitatieve en kwalitatieve verandering)
• Ook in het verleden: globaliseringsgolven
• "thick globalization" , grote snelheid en impact; asymmetrische globalisering (niet overal even
diep)
• Betwist fenomeen: kritiek op concept
• Realiteit: vb. facebook; boontjes uit Kenia, amazon, pakketjes uit China
• Mythe: Geen globalisering maar Regionalisering
Praktisch: alles wat zij zegt is leerstof, ook gastcolleges van vorig jaar opgenomen, geen
strikvragen, actualiteit!, slides zo compleet mogelijk
,Les 2 IO
woensdag 21 december 2022
17:32
Historisch kader / Verenigde Naties (1)
• Concepten vorige week, nu historisch kader
• Recapitulatie vorige les: IGO (intergouvernementele organisatie = internationale organisatie);
definitie= 1. leden= 3 of meer staten 2. Toepassingsgebied= in verschillende staten 3.
Oprichters= staten (formeel oprichtingsakkoord)
• Sinds 1648: koppeling staat en soevereiniteit (vrede van Westfalen)
• Global governance is niet hetzelfde als globalisering (meer contacten en diepere contacten
tussen verschillende werelddelen)
• Na Brexit: meer focussen op Global Britain door de Britten, maar moeilijker dan verwacht (mede
door het Britse verleden)
1. Ligt moeilijk in de Commonwealth (niet altijd even moeilijk; realms (onafh land binnen
Commonwealth met King Charles III als staatshoofd) willen republiek worden)
2. British Overseas Territories (wel Britse soevereiniteit): maar wordt betwist, ook in context van de
VN: cases : Falklands en Chagos (letterlijk kleine eilanden, maar grote belangen over
soevereiniteit)
• Heden van IO/IP begrijpen = verleden begrijpen
• Inhoud: Internationale organisatie voor 1919 , tussen 1919 en 1946, en sinds 1945
• Falklandeilanden (Atlantische Oceaan) en Chagos (Indische Oceaan)
• Verleden als blauwdruk ('basis'): kopiëren avant la lettre; een eerste idee van situatie
• Er was sprake van IO voor de Volkenbond
• Blauwdruk: 1. enge betekenis: concrete IO's 2. Ruim: Praktijken, procedures en processen
• IO in 19e eeuw: - golven van globalisering, periode van nieuwe ontdekkingen en veranderingen;
- samenwerken kan oplossing zijn voor problemen
• Samenwerken op politieke domein (vrede en veiligheid = high politics), low politics domein
(functionele samenwerking, vb. morsecode) en juridisch domein (Haagse Vredesconferenties)
1. Concert van Europa (1815 - 1878) : - Congres van Wenen, - overleggen en raadplegen tussen
staten over Europa, - samenwerking loont en leidt tot resultaten, in toekomst meer gaan
samenwerken, - ad hoc/informele bijeenkomsten (eerst zonder Frankrijk (Napoleon verslagen)
daarna mee; - vrede door behoud van machtsevenwicht ; grote spelers nemen beslissingen
• Realisaties: legitimering van nieuwe Europese staten (België bv.)
• Precedentwaarde: informele onderhandelingen, consensus, multilaterale consultaties,…
• Periode Concert van Europa dient als inspiratie voor wat we vandaag zien (vooral speciale status
voor grootmachten)
2. Internationale Publieke Unies (ITU 1865): - Industriële en technologische innovatie , - functionele
problemen (vooral op vlak van telecommunicatie) , - morsecode als goed voorbeeld
• Realisaties: eerste echte internationale organisaties in 2e helft 19e eeuw zoals bv Universal
Postal Union
• Concrete samenwerking; vaak ontstaan als gevolg van nieuwe ontdekkingen
• Krijgen concrete plaats in de VN
• Precedentwaarde: Internationale secretariaten, specialisten,..
, 3. Haagse Vredesconferenties: -juridische problemen (over vrede en veiligheid), - machtsevenwicht
onder druk: Rusland heeft problemen met bewapeningstempo; -bijeenkomsten in Den Haag ( er
was al interesse uit die hoek, men had daar al eens conferenties georganiseerd)
• Realisaties: Basis voor instellingen en basis voor rechtsregels
• Precedentwaarde: betrokkenheid van niet-Europese staten
• 19e eeuw is belangrijk om wereld van IO te begrijpen
• Blauwdruk 19e eeuw voor vandaag te begrijpen
• WO1 komt toch ondanks machtsevenwicht en Haagse Vredesconferenties
• Tijdens oorlog denkt men na over nieuwe organisaties
• Idealisme: hoe gaan we dat vermijden in de toekomst? Belang van Organisaties
• Volkenbond (League of Nations) na WO1: Woodrow Wilson (AM. President), 14 puntenplan voor
naoorlogse situatie : 5de punt = zelfbeschikkingsrecht, moeten zelf kunnen beslissen en laatste
punt = League of Nations (politieke onafhankelijkheid en territoriale integriteit)
• Collectieve veiligheid vervangt machtsevenwicht: veiligheid 1 land in gevaar, overal in gevaar
• Volkenbond vandaag niet meer ( aanleiding: Mussolini in Abessinië (Ethiopië ) ; heeft oorlog niet
kunnen vermijden
• Collectieve veiligheid: politiek, functioneel en juridisch domein samenbrengen
• Brede en permanente samenwerking
• Volkenbond was onderdeel van Verdrag van Versailles
• Kloof tussen theorie en praktijk
• WO2 : organisaties als instrument om toekomstige oorlog te vermijden , vorige hebben het niet
kunnen vermijden
• Oorlogsconferenties spelen daar belangrijke rol in (bv Conferentie van Jalta (ligt op Krim) )
• Grootmachten spelen terug belangrijke rol en krijgen privileges
• 1945: UN Conference on International Organization in San Francisco
• Waarom Verenigde Naties? : Naties die zich verenigen en bieden vrede aan de Asmogendheden
als een pakket
• In New York hoofdkwartier? Cadeautje van de Rockefellers
• Roosevelt speelt belangrijke rol in oprichting VN ( 4-vrijheden speech)
• Waarom San Francisco? Oorlog in andere kant van de wereld (Japan-VS) (Pacific War) + zonnige
weer
• Handvest (HV) kreeg eigen parachute , super belangrijk
• Verwachtingen: VN gaat bepaalde dingen kunnen en bepaalde dingen niet; foute verwachtingen
hebben over VN
• VNVH als leidraad: tekst als referentiebron , maar oog voor theorie en praktijk
• VN: doelstellingen en principes
• VNHV: 111 artikelen in 19 hoofdstukken
• Doelstellingen en beginselen VNHV: artikel 1 en 2:
• Artikel 1: Vrede en veiligheid; samenwerking; harmonizering, maar zelfbeschikking
• Artikel 2: Gelijkheid , maar soevereiniteit, territoriale integriteit,…
• Handvest laat toe dat je soeverein beslist als onafhankelijke staat
• Samenwerking (blauwe tekst) versus niet-samenwerking (het rode)
• Casus 1: Falklandeilanden/ Malvinas
• Veel schapen, weinig mensen, mensen die zich Brits voelen (referendum 2013)
• Argentinië oorlog 1982 onder Thatcher
• Ook stukje van de zee; exclusieve economische zone (alles rond uw land)
• Strategisch belang voor Britten, inktvisexport (vis) en grondstoffen (energie)
• Overseas territories
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joostverleyen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,96. Je zit daarna nergens aan vast.
