Tentamenstof Culturas
Minor taal en cultuur Spaans
Inhoud
Algemeen ................................................................................................................................2
Hispanoamérica......................................................................................................................6
España.................................................................................................................................. 23
Mercado cultural ................................................................................................................... 46
Flamenco .......................................................................................................................... 46
Chamula ........................................................................................................................... 47
Topografía ............................................................................................................................. 48
Hispanoamérica ................................................................................................................ 48
España .............................................................................................................................. 49
,Algemeen
Cultuur & interculturaliteit
Cultuur (cultura): omvat de normen, waarden, taal, muziek, religie, eetgewoonten, feesten,
kleding, levensstijl, kunst en andere aspecten die een groep mensen onderscheiden en
definiëren. Cultuur is een patroon van gedachten en gedragingen dat kenmerkend is voor een
groep mensen. Aan de hand van dit gedeelde kader geeft deze groep waardering en betekenis
aan de wereld. De basiswaarden (core values) zijn abstract en onzichtbaar. We leren ze al op
heel jonge leeftijd-voordat we 7 zijn en we zijn ons niet bewust van de invloed die ze hebben op
ons doen en laten. Toch wordt onze beleving van de wereld om ons heen en de oordelen die we
over anderen hebben sterk gevormd of vervormd door deze basiswaarden van onze cultuur.
Interculturaliteit (interculturalidad): verwijst naar de overeenkomsten en verschillen tussen
landen en hun culturen. Het gaat om de wisselwerking tussen de eigen cultuur en die van
anderen, en hoe ze elkaar beïnvloeden. Dit maatschappelijk en politiek concept gaat uit van het
idee dat verschillende culturen naast elkaar kunnen bestaan en elkaar wederzijds beïnvloeden,
zonder volledig te verdwijnen. Interculturele communicatie draait om bewustwording van de
basiswaarden van onze eigen cultuur en het herkennen van die van andere culturen.
Zes interculturele dimensies van Geert Hofstede
Hofstede heeft een model ontwikkeld dat
zes cultuurdimensies onderscheidt.
Hofstede omschrijft cultuur als “De
collectieve mentale programmering die de
leden van de één groep of categorie mensen
onderscheidt van die van andere groepen’’
1. Machtsafstand
Dit begrip verwijst naar de mate waarin minder machtige leden van een organisatie verwachten
en accepteren hoe de macht is verdeeld.
Kleine machtsafstand → weinig toezicht, minder statusverschillen en privileges.
Grote machtsafstand → meer toezicht, duidelijke statusverschillen en meer
privileges aan de top.
Nederland kent een relatief kleine machtsafstand, terwijl deze in Spaanstalige landen vaak
gemiddeld tot groot is.
2. Identiteit
Individualisme vs. collectivisme verwijst naar de relatie tussen het individu en de groep.
Individualistische samenleving → nadruk op persoonlijke onafhankelijkheid en uiten
van eigen mening (functie-gebaseerde menselijke
relaties).
Collectivistische culturen → samenwerking en het belang van de groep
belangrijker dan het individu (persoon-gebaseerde
menselijke relaties).
Nederland is een individualistisch land, terwijl Spaanstalige landen veel collectivistischer zijn.
,3. Tijdsoriëntatie
Termijngerichtheid verwijst naar de focus van een samenleving op korte of lange termijn.
Korte termijnoriëntatie → richt zich op het verleden en het heden, met respect voor
tradities.
Lange termijnoriëntatie → gericht op toekomstige beloningen, waarbij
vasthoudendheid en spaarzaamheid belangrijk zijn.
Nederland is meer gericht op de lange termijn, terwijl Spaanstalige landen de nadruk op de korte
termijn leggen.
4. Rolopvatting
Masculiniteit en feminiteit verwijzen naar de rolverdeling tussen mannen en vrouwen.
Masculiniteit → emotionele seksrollen zijn gescheiden, gericht op prestatie en
succes, met leven om te werken.
Feminiteit → seksrollen zijn minder gescheiden, met nadruk op
vrouwenrechten, bescheidenheid en tederheid, waarbij werken
om te leven centraal staat.
Nederland heeft een lage masculiniteit met weinig verschillen, terwijl Spaanstalige landen een
hogere mate van masculiniteit hebben.
5. Onzekerheidsvermijding
Risicomijding en pragmatisme betreft de mate waarin mensen zich bedreigd voelen door
onzekere of onbekende situaties en hoe ze deze proberen te vermijden.
Risicomijding → neiging van mensen om onzekere of onbekende situaties te
vermijden, wat vaak resulteert in een sterke behoefte aan regels en
structuren om stress te verminderen.
Pragmatisch → mensen kunnen flexibeler omgaan met onzekerheid en zich beter
aanpassen aan veranderende situaties, waarbij ze meer openstaan
voor nieuwe ervaringen en minder gefocust zijn op strikte regels.
Nederland vermijdt onzekerheden op een gemiddeld niveau, terwijl Spaanstalige landen
pragmatischer zijn. Japan en Denemarken vertonen een extreme mate van
onzekerheidsvermijding.
6. Levenshouding
Verwijst naar de mate van sociale controle en hoe mensen hun verlangens en impulsen
beheersen.
Zwakke sociale controle → genieten mensen van vrijheid en geven ze snel toe aan hun
verlangens, wat leidt tot een optimistische houding en
prioriteit voor vriendschappen.
Sterke sociale controle → terughoudendheid bij het uiten van verlangens. Mensen in
deze samenlevingen leven vaak volgens traditionele
normen en zijn geneigd tot pessimisme.
Nederland heeft gematigde sociale controle (er is een balans tussen persoonlijke vrijheid en
sociale relaties). Veel Spaanstalige landen, zoals Mexico en Colombia, hebben een zwakke
sociale controle (mensen geven sneller toe aan verlangens en prioriteren vriendschappen).
, Latino cultuur en culturele belangen
Familismo → komt overeen met collectivisme (wij-cultuur), waarin Latijns-Amerikaanse landen
hoog scoren. De uitgebreide familie, inclusief neven, nichten en goede vrienden, staat centraal.
Wederzijdse afhankelijkheid en samenwerking zijn belangrijker dan competitie. Voorbeelden zijn
kostgeld betalen als je thuis woont en pas uit huis gaan bij een huwelijk, waarbij familie altijd op
de eerste plaats komt.
Personalismo → verwijst naar het investeren in persoonlijke relaties, met begroetingen zoals
knuffels, kussen, en aandacht voor familie. Het onderhouden van goede contacten is cruciaal
om dingen voor elkaar te krijgen en komt overeen met collectivisme.
Respeto → sluit aan bij machtsafstand, waarin Latijns-Amerikaanse landen hoog scoren.
Respect binnen een hiërarchie gebaseerd op leeftijd, geslacht en autoriteit is belangrijk.
Kinderen worden geacht zich goed te gedragen, en professionele titels zijn belangrijk in
aanspreekvormen. Te lang oogcontact kan als respectloos worden gezien, en autoriteitsfiguren
worden niet snel in twijfel getrokken.
Godsdienst → is een centrale waarde binnen het collectivisme, waarbij religie een belangrijke
rol speelt in het dagelijks leven.
Machismo en Marianismo → weerspiegelen de hoge score op masculiniteit in Spaans-Amerika.
Machismo benadrukt dat mannen sterk en kostwinners moeten zijn, terwijl Marianismo vrouwen
afbeeldt als puur, sterk en lijdzaam, vergelijkbaar met de maagd Maria.
Fatalismo → sluit aan bij korte termijngerichtheid. Het accepteren van sociale hiërarchie en het
onvoorspelbare leven staat centraal. Mensen plannen minder ver vooruit, omdat niet alles te
beheersen is, en aanpassen aan het heden is belangrijker dan lange termijn doelen.
Culturele ijsberg-model van Hall
De culturele ijsberg stelt dat slechts 10% van een
cultuur zichtbaar is, terwijl 90% onzichtbaar blijft. De
ijsberg-theorie benadrukt dat wat we aan de
oppervlakte zien, slechts een klein deel van de
gehele culturele context vormt.
Zichtbare elementen (10%): Dit omvat zaken zoals
eten, muziek, kleding, rituelen, mythes en
omgangsvormen.
Onzichtbare elementen (90%): Normen, waarden en
overtuigingen, die bepalen wat goed of slecht,
normaal of abnormaal is. Deze diepere lagen zijn gebaseerd op gevoelens, intuïtie en gedeelde
ervaringen, en vormen de basis van het gedrag binnen een samenleving.
Feesten en tradities
Belang van feesten en tradities:
1. Ze markeren de overgang van de seizoenen en helpen de tijd te begrijpen.
2. Ze vieren sleutelmomenten in het leven, zoals geboortes, huwelijken en andere
mijlpalen.
3. Ze ritualiseren belangrijke gebeurtenissen, waardoor ze betekenis krijgen binnen de
gemeenschap.
4. Ze eren en dragen overtuigingen en denkbeelden uit, wat helpt om gedeelde waarden in
stand te houden.
5. Ze handhaven de regels van een gemeenschap en versterken de onderlinge
verbondenheid.
