Ik heb deze samenvatting geschreven voor mijn tentamen inleiding in de pedagogiek in november. Ik ga de andere hoofdstukken die ik voor dit vak moet leren ook samenvatten, dus mocht je geïnteresseerd zijn kijk dan zeker even bij mijn profiel of ze al online staan. Wanneer er meerdere online staan ...
Pedagogiek in beeld – hoofdstuk 4 – inleiding in de pedagogiek
4.1 historische context:
Eind 19e eeuw:
• Verbetering volksgezondheid -> toenemende medische kennis en betere (openbare) hygiëne
• Mental Hygiene Movement: vestigde aandacht op geestelijke gezondheid
o Rond zelfde tijd psychoanalyse in opkomst
• Toenemende interesse naar bestuderen ontwikkeling jonge kinderen
o Langzaam maar zeker werd duidelijk dat ontwikkeling voor het grootste deel bepaald
werd door de opvoeding
Pyschoanalyse: Sigmund Freud herleidde psychische problemen van volwassenen naar echte of
ingebeelde gebeurtenissen die plaats hadden gevonden tijdens de kinderjaren
Gehechtheidstheorie: Door kinderpsychiater en psychoanalyticus John Bowlby en Amerikaans-
Canadese ontwikkelingspsycholoog Mary Ainsworth mondde de zoektocht van het ontstaan van
psychische problemen (met aandacht op relaties binnen het gezin, vooral moeder-kind-relatie) uit in
de ontwikkeling van deze nieuwe theorie
4.1.1 John Bowlby’s vormende jaren
John Bowlby
• In 1907 in London geboren als 4e kind van de 6
• Opgevoed door gouvernante en zagen ouders amper
o Haar vertrek op vierjarige leeftijd had hem aangegrepen
o Eerst privelessen thuis, daarna kostschool
o Studeerde medicijnen en psychologie in Cambridge en London
• Werkte 2 jaar als vrijwilliger op zogenaamde progressieve scholen
o Scholen sterk beïnvloed door psychoanalytische denkbeelden: was in die tijd de
meest invloedrijke theorie in de psychologie
▪ 1: School voor moeilijk opvoedbare kinderen en kinderen met onaangepast
gedrag
• Bowlby’s eerste kennismaking met een zogenaamd ‘affectieloos’
karakter -> konden geen emotionele band aangaan met anderen
o Ervaringen in deze periode hadden belangrijke invloed op keuze medische opleiding
in combinatie met psychoanalytische training
o Mogelijk problematische gevolgen door scheiding van de moeder zou voor hem
belangrijk thema worden in de rest van zijn professionele carrière.
• 1927-1937: opgeleid als psychoanalyticus
o Supervisie van Melanie Klein: vooraanstaande figuur psychoanalytische wereld
▪ Verschillende ideeën oorzaak ‘geestelijke aandoeningen’
• Melanie: onderbewuste fantasieën zijn oorzaak
• Bowlby: emotionele stoornissen houden verband met feitelijke
gebeurtenissen in het leven van een kind
, • 1940: toetredingsrede Bowlby
o Hij vroeg hier aandacht voor vroege ervaringen: scheiding van moeder in eerste drie
jaar zou leiden tot emotioneel teruggetrokken en affectieloos gedrag op latere
leeftijd
▪ = in conflict met leidende figuren in Britse psychoanalyse als Klein en
Sigmund Freud, maar hij liet zich niet weerhouden
• Vanaf 1940: werkte hij in Britse leger en na de oorlog ging hij werken voor Londense
Tavistock Clinic waar hij de rest van zijn werkzame leven verbonden zou blijven
4.1.2 Scheiding als belangrijk onderzoeksthema in Bowlby’s vroege werk
Zoektocht naar verklaring van de impact van scheiding van moeder op het gedrag
• Onderwerp scheiding is rode draad in Bowlby’s werk
• Vanaf jaren 30 onderzoek naar gevolgen van scheiding en verlies moeder op de ontwikkeling
van het kind
o Niet alleen onderzoek maar ook maatschappelijk betrokken: protesteerde tegen
evacuaties jonge kinderen in tweede wereldoorlog (De evacuaties zonder ouders
hadden namelijk emotionele problemen tot gevolg) + hij pleitte voor drastische
wijziging van mogelijkheden voor ouders om hun in het ziekenhuis opgenomen kind
te bezoeken.
o In zelfde periode beschreef Bowlby eerste resultaten van retrospectieve studie naar
afwijkend gedrag van 4 ‘diefjes’ die hij met anderen hadden behandeld in de London
Child Guidance Clinic
▪ Studie leidde tot opdracht Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
• Werd gevraagd een studie te doen over thuisloze kinderen wat na de
tweede wereldoorlog een problematisch grote groep was.
o Dit rapport voor WHO was mijlpaal: voor het eerst
schadelijke gevolgen scheidingservaringen uitvoerig in kaart
gebracht
o Persoonlijke mijlpaal Bowlby zelf die sinds jaren 30 aan de
beschrijving en het begrijpen had gewerkt en eindelijk een
adequate theoretische verklaring had gevonden.
4.1.3 Invloed psychoanalyse en ethologie op de gehechtheidstheorie
Proces Bowlby
• Zoeken verklaring verschijnselen vanuit psychoanalytisch kader die hij vanuit zijn studie had
• Onder psychoanalytici was meest gangbare verklaring de sterke band tussen moeder en kind
het feit dat de moeder het kind voedt (de theorie van de ‘baatzuchtige liefde’ of cupboard -
love theory)
o Doordat de moeder fysiologische behoeften van het kind als warmte en voeding
bevredigt leert het kind dat de moeder de bron is van alle bevrediging en liefde
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Evelineacpa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
