Inhoudsopgave
Week 1.........................................................................................................3
Colleges....................................................................................................3
College 1: Darmaandoeningen en Colitis Ulcerosa................................3
College 2: Ontwikkelingspsychologie jongvolwassene/adolescent........8
College 3: werkcollege Wondzorg .......................................................13
OWG........................................................................................................16
OWG....................................................................................................16
OWG Project.........................................................................................25
SRV..........................................................................................................26
Week 2.......................................................................................................27
Colleges..................................................................................................27
College 1: Epilepsie..............................................................................27
OWG........................................................................................................28
OWG Project.........................................................................................28
PPO.........................................................................................................30
Klinisch redeneren..................................................................................32
SRV..........................................................................................................36
VTV.........................................................................................................38
Week 3.......................................................................................................44
Colleges..................................................................................................44
College 1: Intensieve Zorg in de psychiatrie........................................44
College 2: Missie, Visie en Strategie....................................................50
College 3: Gastcollege Anesthesie.......................................................52
OWG........................................................................................................55
OWG....................................................................................................55
OWG Project.........................................................................................62
VTV.........................................................................................................65
Week 4.......................................................................................................68
Colleges..................................................................................................68
College 1: Moreel beraad. “Wat is goede zorg?”..................................68
College 2: Onderzoeksmethodiek........................................................70
OWG........................................................................................................73
OWG Project.........................................................................................73
, Klinisch redeneren..................................................................................75
VTV.........................................................................................................78
Week 5.......................................................................................................86
Colleges..................................................................................................86
College 1: Begeleiding en ondersteuning van verstandelijk beperkte
zorgvragers..........................................................................................86
College 2: Verlieservaring bij ouders...................................................89
College 3: Zorgtechnologie..................................................................91
OWG........................................................................................................93
OWG....................................................................................................93
OWG Project.......................................................................................103
SRV........................................................................................................104
VTV.......................................................................................................105
Week 6.....................................................................................................110
Colleges................................................................................................110
College 1: Zingeving en ethiek in ziekte, lijden en sterven...............110
College 2: Terminale zorg/zorg in de stervensfase.............................115
OWG......................................................................................................120
OWG Project.......................................................................................120
PPO.......................................................................................................123
Klinisch redeneren................................................................................127
SRV........................................................................................................129
VTV.......................................................................................................131
Week 7.....................................................................................................134
Colleges................................................................................................134
College 1: Oncologie en mammacarcinoom......................................134
College 2 : Intensieve zorg en andere culturen.................................138
OWG......................................................................................................142
OWG..................................................................................................142
Week 8.....................................................................................................143
Colleges................................................................................................143
College 1: Mantelzorger in beeld.......................................................143
Klinisch redeneren................................................................................144
Extra onderdelen uit de toetsmatrijs die niet in de leerdoelen voorkwamen
.................................................................................................................145
, Alzheimer..............................................................................................145
Voedings- en vochtpatroon / dehydratatie............................................149
Meetinstrumenten.................................................................................150
EWS.......................................................................................................151
Trontomodel..........................................................................................152
Week 1
Colleges
College 1: Darmaandoeningen en Colitis Ulcerosa
1. De genoemde darmaandoeningen in het college als oriëntatie op
darmaandoeningen kort beschrijven en de etiologie beschrijven;
Ezelsbruggetje: VITAMIEN CD
- Vasculair / circulatoir
o Darmvatafsluiting
o Darmischemie: Maagdarmstelsel doorbloedingsproblemen. Als de
aanvoer van bloed in de slagaders van de maag en darmen
belemmerd wordt, kunnen weefsels en organen beschadigen of
afstervings-verschijnselen krijgen.
- Inflammatoir / infectieus
o Bacteriële / virale gastro-enteritis: Gastro-enteritis is een infectie
van de maag en darmen. Meestal gaat het om de dunne darm. De
infectie wordt veroorzaakt door virussen of bacteriën en ontstaat
ineens. Bekende verwekkers zijn het norovirus, salmonella en E.
coli. Heel erg besmettelijk.
o Parasieten
- Trauma
o Darmperforatie bij ongeval
- Auto-immuun
o Ziekte van Crohn: Een chronische ontsteking van het
spijsverteringskanaal, die zich uit kan breiden tot diep in de
darmwand. Niet aaneengesloten ontstoken; gezonde en zieke
stukken darm wisselen elkaar af.
o Colitis Ulcerosa: Een ontstekingsziekte waarbij het
immuunsysteem ongevaarlijke, zelfs 'gunstige' bacteriën aanvalt,
die in de darm thuishoren. Hierdoor wordt het slijmvlies van de
darmwand aangetast, waardoor ontstekingen en soms pijnlijke
zweren in de dikke darm ontstaan.
o IBD (Inflammatory Bowel Diseases): Chronische aandoeningen
van het spijsverteringstelsel, waarbij de darmwand een
ontsteking vertoont.
, o Coeliakie: Een chronische dunne darmziekte waarbij er een
overgevoeligheid bestaat voor gluten.
- Medicamenteus / toxisch
o Pseudomembraneuzen colitis: Een ontsteking van de dikke darm,
die vaak optreedt na een behandeling met antibiotica.
o Laxeermiddelengebruik
o Chemoradiatie
o Proctitis: Een ontsteking waarbij het slijmvlies van de endeldarm
ontstoken is. Kan ontstaan door bestraling.
o Voedselvergiftiging
- Iatrogeen / ideopathisch
o Prikkelbare darmsyndroom: Een chronische aandoening waarbij
de dikke darm te veel of te weinig beweegt, wat leidt tot diarree
of verstopping. Bij merendeel van de patiënten zijn de zenuwen in
de darmwand extra gevoelig. Het wordt steeds meer gezien als
een probleem in de hersen-darm-as, waarbij verstoorde signalen
tussen darmen en hersenen betrokken zijn.
- Endocrien metabool
o Diarree bij hyperthyreoïdie
o NET (Neuro Endocriene Tumoren): Zeldzame tumoren die
ontstaan uit neuro-endocrine cellen, die in veel weefsels van het
lichaam voorkomen. Deze tumoren kunnen overal in het lichaam
ontstaan, maar verschijnen meestal in het maag-darmkanaal, de
alvleesklier en de longen. NET kunnen hormonen en
hormoonachtige stoffen produceren.
- Neoplasma
o Darmkanker
o Poliepen
- Congenitaal / genetisch
o Ziekte van Hirschsprung: Een deel van de (dikke) darm werkt niet
goed. In de darmwand missen bepaalde zenuwcellen die ervoor
zorgen dat de darm kan ontspannen. Hierdoor kan de darm niet
goed de ontlasting voortduwen.
o Syndroom van Lynch: Een erfelijke aandoening die de kans op
darmkanker verhoogt. 5% van de mensen met darmkanker heeft
dit syndroom.
o Malrotatie: Een aangeboren afwijking van de darm waarbij een
deel van de darm niet volledig naar de normale positie is
gedraaid. De afwijking kan op verschillende plaatsen in de darm
zitten. Vaak ter hoogte van de blindedarm.
o Volvulus: Een draaiing van de darm, die ervoor zorgt dat de
darmen geen bloed meer krijgen.
,- Degeneratief
o Diverticulose: Er zijn divertikels (kleine uitstulpingen) aanwezig in
de dikke darm. Vaak het gevolg van een tekort aan
voedingsvezels, wat tot harde ontlasting kan leiden. Hierdoor
moeten de spieren zich erg inspannen.
o Aambeien: Verwijde bloedvaten (een soort spataderen) in en rond
de anus. Er zijn twee soorten aambeien: inwendige en uitwendige
aambeien.
2. De begrippen ontsteking/inflammatie, immuunrespons en auto-
immuniteit beschrijven.
- Een ontsteking of inflammatie is een reactie van het lichaam op
beschadiging van weefsel, die dikwijls het gevolg is van prikkels van
buiten.
- Een immuunrespons is een fysiologische reactie van het lichaam op een
ziekteverwekker of andere lichaamsvreemde stof.
- Auto-immuun betekent dat het immuunsysteem zich tegen het lichaam
zelf keert. Een auto-immuunziekte ontstaat als er bij het opruimen van
lichaamseigen celresten iets verkeerd gaat. Dit gebeurt bijvoorbeeld als
goed werkende cellen worden opgeruimd door het lichaam.
3. Het ziektebeeld colitis ulcerosa beschrijven a.d.h.v. format: "Hoe
bestudeer ik een ziektebeeld".
Colitis Ulcerosa
Bij colitis ulcerosa is er sprake van een chronische, regelmatig terugkerende
ontsteking van de dikke darm. De ontsteking beperkt zich tot het slijmvlies, dat
de binnenkant van de dikke darm bekleed. Ook kunnen er klachten en
ontstekingen buitende darm voorkomen bij colitis ulcerosa
Symptomatologie
Diarree (vaak met bloed en slijm), (chronische) buikpijn, vermoeidheid,
gewichtsverlies, moeite met het ophouden van de ontlasting, een opgezette buik,
misselijkheid en minder eetlust, bloedarmoede (anemie) en koorts. In enkele
gevallen komen ook klachten buiten de darm voor, zoals: pijnlijke / ontstoken
gewrichten en pijnlijke ontstekingen van de ogen, huid en lever.
Etiologie
De oorzaak van colitis ulcerosa is nog niet geheel bekend. Verschillende factoren
spelen een rol in het ontstaan van de ziekte. In elk geval is er sprake van een
sterke reactie van het afweersysteem. Daarom wordt colitis ulcerosa ook wel een
auto-immuunziekte genoemd. Deze sterke afweerreactie veroorzaakt
ontstekingen. Het is wel bekend dat erfelijkheid en de samenstelling van je
microbioom een rol kunnen spelen. Ook vergroten leefstijlfactoren zoals roken,
ongezonde voeding en gebruik van bepaalde medicijnen de kans op de ziekte en
kunnen deze factoren klachten verergeren. Stress is geen oorzaak, maar kan
klachten veroorzaken. De ontstekingen bij colitis ulcerosa worden niet
veroorzaakt door een infectie met een virus, bacterie of parasiet
,Pathologie en pathofysiologie
Een chronische ontsteking van de mucosa van het colon en het rectum; deze
kunnen ulcereren (zweren) en er kunnen infecties optreden. Ze kunnen zich
proximaal verspreiden naar een deel van de dikke darm en soms door de hele
darm. Er zijn perioden van remissie die weken,
maanden of jaren kunnen duren. De patiënt kan
andere systemische klachten krijgen, bijvoorbeeld van
de gewrichten, huid en lever. Bij langdurige gevallen
kan kanker ontstaan. Een acute complicatie is toxisch
megacolon, waarbij de dikke darm zijn spierspanning
verliest en verwijd raakt, daardoor grote kans op
elektrolytenstoornissen, perforatie en hypovolemische
shock, die indien niet behandeld fataal kan blijken.
Diagnostiek
Bloedonderzoek om te kijken naar ontstekingsverschijnselen en anemie. Door
middel van een feceskweek wordt een infectieuze oorzaak van de klachten
uitgesloten. Normale waarden sluiten een inflammatoire darmziekte echter niet
uit. Beeldvormend onderzoek bestaat uit een sigmoïdoscopie of een coloscopie
en eventueel een CT- of MRI-scan van de buik. Tijdens de scan worden biopten
genomen.
Therapie
Behandeling met remmers van het inflammatieproces:
1. Onstekingsremmers: Deze remmen de ontsteking. Bijvoorbeeld
corticosteroïden en mesalazinepreparaten. Corticosteroïden worden alleen
tijdelijk gegeven bij een acute aanval.
2. Immunosuppressiva: Deze onderdrukken het immuunsysteem, waardoor er
minder ontstekingsreactie ontstaat. Voorbeelden hiervan zijn azathioprine,
methotrexaat en ciclosporine.
3. Biologicals, waaronder TNG-alfa-blokkers. Deze remmen de werking van TNF-
alfa. Dat is een stofje dat een rol speelt bij het ontstaan van ontstekingen.
Soms wordt er ook antibiotica voorgeschreven, of motiliteitsremmende middelen,
ofwel diarreeremmers. Soms helpen de medicijnen onvoldoende of ontstaan er
complicaties en is een operatie noodzakelijk. Een deel van de zorgvragers krijgt
een (tijdelijke) stoma.
Prognose
Met de juiste behandeling gaat het met de meeste zorgvragers goed. Een deel
van de zorgvragers krijgt een (tijdelijke) stoma. Colitis ulcerosa is meestal
chronisch met terugkerende exacerbaties en remissies. Ongeveer 10% van de
zorgvragers geneest volledig na de eerste periode van klachten. Bij een klein
deel van de zorgvragers zijn de exacerbaties zo ernstig, dat opname in het
ziekenhuis nodig is. Zorgvragers waarbij de colitis ulcerosa beperkt is tot het
rectum hebben de beste prognose. Bij zorgvragers die een totale
proctocolectomie ondergaan is de ziekte te genezen. Zij hebben een permanente
soma of pouch.
Verpleegkundige relevantie
Observeren, voorlichten en begeleiden, symptomen in kaart brengen, een
vochtlijst bijhouden, het defecatiepatroon in kaart brengen, alert zijn op tekenen
,en symptomen van een acute bloeding, vitale functies monitoren en opletten op
de inname van gebalanceerde voeding.
Preventie
Ziekteaanvallen kunnen vaak worden voorkomen door gezond te leven. Het is
belangrijk om gezond te eten en regelmatig kleine maaltijden te nemen, vooral
bij diarree. Voldoende vochtinname is essentieel, en het vermijden van alcohol,
cafeïne en bruisdranken kan helpen. Zorgvragers met colitis ulcerosa moeten
alert zijn op mogelijke tekorten aan vitamines, calcium en ijzer en kunnen dit met
een diëtist bespreken. Bij gewichtsverlies is een diëtist ook nuttig voor voeding
met meer energie en eiwitten. Regelmatige beweging, stressbeheer, en
voldoende nachtrust zijn eveneens belangrijk voor een gezonde levensstijl.
Epidemiologie
In Nederland hebben ongeveer 90.000 mensen een chronische darmontsteking.
Naar schatting heeft iets meer dan de helft hiervan colitis ulcerosa en iets minder
dan de helft de ziekte van Crohn. Colitis ulcerosa wordt meestal ontdekt tussen
15 en 40 jaar. De ziekte komt iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
, College 2: Ontwikkelingspsychologie jongvolwassene/adolescent
1. De specifieke psychosociale, intellectuele en seksuele
ontwikkelingskenmerken van de vroege, midden- en late adolescentie
beschrijven;
- De vroege adolescent
o Is concreet, opportunistisch; overziet alleen de korte termijn
consequenties.
o Heeft (veel) moeite met plannen, regelen, controleren en kiezen;
o Is nog wat impulsief en heeft moeite met het remmen van het
gedrag;
o Is meer gericht op positieve dan op negatieve feedback en heeft
nog weinig zelfinzicht;
o Heeft heftige emoties en snelle stemmingswisselingen;
o Vormt vriendschappen op basis van eigenbelang;
o Kan blijdschap en boosheid herkennen; heeft moeite met
complexere emoties.
- De midden-adolescent
o Kan simpele taken plannen en controleren;
o Heeft nog moeite met langeretermijnkeuzes of – beslissingen;
o Kan omgaan met negatieve feedback;
o Neemt nog steeds te snel risico’s;
o Kent grote problemen met autoriteit en met grenzen stellen;
o Heeft nog steeds heftige emoties en snelle
stemmingswisselingen;
o Is conformistisch en gericht op aanpassing aan de regels van de
peergroup;
o Zijn leeftijdsgenoten spelen een belangrijke rol; gevoelig voor
sociale druk;
o Zijn visie op ‘wat kan en wat niet kan’ wordt vooral beïnvloed
door leeftijdsgenoten.
- De late-adolescent
o Heeft betere plannings- en controlevaardigheden, ook voor
ingewikkelde taken;
o Is in staat om complexere keuzes te maken, ook voor de
middellange termijn (maar nog niet zo goed als oudere
volwassenen);
o Is minder geneigd tot risicogedrag;
o Heeft steeds meer grip op het eigen doen en laten;
o Heeft een sterk toegenomen vermogen tot zelfreflectie en
daardoor een vergroot zelfinzicht;
