SWK5 ‘Filosofie’
O.b.v. 6 hoorcolleges en het boek Denken Helpt van Jan Drost
Filosofie = wijsbegeerte
Wereldbeeld Mensbeeld Ethiek
Epicurus Alles bestaat uit atomen en lege ruimte, de wereld De mens is materieel en zijn ziel sterft samen met het Pleiten voor een vorm van hedonisme, waarin het hoogste
wordt niet gestuurd door goden of hogere machten; er is lichaam, angst voor de dood en goden is ongegrond goed het vermijden van pijn en geestelijke onrust is
Het doorgronden van geen leven na de dood
de werkelijkheid om “Binnen een eindig bestaan een eigen beperkte orde Het viervoudig medicijn (tetrapharmakos) moet en kan mensen
de mens zo te De wereld is een toevallige ordening van atomen scheppen” bevrijden van:
bevrijden van haar 1. De verslavende kracht van hun verlangens (afwezigheid
angsten Epicurus observeerde dat veel mensen leven in angst Lust of genot als drijfveer voor het handelen, met het streven van pijn en aanwezigheid van genot) – Er bestaan drie
naar plezier en vermijden van pijn, want geluk is de soorten verlangens:
* Genot aanwezigheid van genot en de afwezigheid van pijn 1. Natuurlijk / noodzakelijk (deze zou men moeten
* Vriendschap bevredigen)
* Genieten met Vriendschap is essentieel, en het hoogst haalbare, zonder 2. Natuurlijk / niet noodzakelijk
verstand vrienden is het niet mogelijk gelukkig te zijn, het maken van 3. Niet natuurlijk / niet noodzakelijk (deze zou men
* Nullijn dankbare herinneringen is essentieel (saamhorigheid) → moeten vermijden)
* Zelfredzaamheid Epicurische school (in de tuin) 2. De pijn en de last van het alledaags bestaan (het gaat om
en gemoedsrust de gemoedsrust en afwezigheid van pijn, veel van onze pijn
zijn ingebeelde behoeftes, een wijs mens aanvaard het feit
dat het leven ook lijden is)
3. De angst voor de dood (“zolang wij er zijn, is de dood er
niet; als de dood er is, dan zijn wij er niet”)
4. De vrees voor de goden (de goden leven een eeuwig en
onverstoorbaar leven, en bemoeien zich niet met ons als
imperfecte wezens)
De bevrijding hiervan zorgt voor gemoedsrust,
onverstoorbaarheid en geluk, maar… ons lichaam wilt steeds
meer, dus hebben we ons verstand nodig om de juiste afweging
te maken
De Hedonistische calculus is de afweging tussen lust en pijn,
korte termijn- en langetermijngenot
Stoïcijnen De kosmos is rationeel en wordt geleid door de Logos De mens is een rationeel wezen met autonomie over zijn Geluk wordt bereikt door te leven in overeenstemming met
(goddelijke rede), alles gebeurt volgens een natuurlijke innerlijke wereld, we kunnen onze reacties beheersen, de natuur en de deugd, externe zaken zijn onbelangrijk; de
“Wat is, gezien de orde maar niet de externe omstandigheden focus ligt op innerlijke deugdzaamheid
aard van de
werkelijkheid, Er bestaan twee principes, passief (materie) en actief (dat De logos is in elk individueel wezen of ding werkzaam, dus de Vanuit de vrijheid (het inzien) streeft de mens naar gemoedsrust
redelijk om te wat vorm geeft aan materie, natuur/logos/god) (immanent) mens moet zich laten leiden door dit inzicht en de redelijke
verwachten in het werking van de logos – alles ligt vast, maar het is dat inzicht Emoties (pathè) worden beschouwd als denkfouten die we
leven?” De kosmos is gevormd op basis van oorzaak en gevolg – waar onze vrijheid te vinden is kunnen ‘oplossen’, emoties zijn namelijk onnatuurlijk en
alles wat gebeurt is de uitkomst van natuurwetten, en alles
