Hoofdstuk 11
De ontwikkeling van
lichaam, gedachte en
taal
,Hoofdstukoverzicht
Lichamelijke ontwikkeling
Hoe baby's leren over het milieu
Drie theorieën over de geestelijke ontwikkeling van kinderen
Kinderbegrip
De aard van taal en de vroege taalvaardigheid van kinderen
Interne en externe ondersteuning voor taalontwikkeling
Kritisch nadenken over de ontwikkeling van lichaam, gedachte en taal
Reflecties en verbindingen
Belangrijke voorwaarden
Meer te weten komen
LEERUITKOMSTEN
Na het bestuderen van dit hoofdstuk zou je in staat moeten zijn om:
• Vat de fysieke veranderingen samen die plaatsvinden vóór de geboorte
en tijdens de puberteit.
• Beschrijf hoe baby's de omgeving verkennen en fysieke basisprincipes
leren.
• Definieer en onderscheid de theorie van Piaget, de theorie van Vygotsky
en het informatieverwerkingsmodel van cognitieve ontwikkeling.
• Leg de theorie van de geest uit en hoe deze van toepassing is op de
typische ontwikkeling van jonge kinderen en op personen met autisme.
• Identificeer de kenmerken van de menselijke taal en beschrijf hoe
baby's en kinderen taal leren.
• Identificeer theorieën over taalverwerving en noem enkele voor- en
nadelen van tweetaligheid.
,Toen ik (Peter Gray) voor het eerst mijn pasgeboren zoon zag, kwamen mijn
woorden niet overeen met mijn gedachte. Ik zei zoiets als: "Oh, hij is mooi",
maar mijn gedachte was: "Mijn hemel, zal hij een echte mens worden?"
Natuurlijk wist ik intellectueel dat hij al een mens was, maar op dit moment
leek meer op een kruising tussen dat en een tuinslak.
In de komende weken, maanden en jaren keken de moeder van de kleine slak
en ik vol verbazing toe hoe hij niet alleen steeds menselijker werd, maar ook
dingen deed die mensen overal doen. Hij begon te glimlachen in reactie op
onze glimlach; hij begon uiteindelijk rechtop op twee benen te lopen en te
praten, soms onophoudelijk; en trouw aan de naam van zijn soort (Homo
sapiens, waar sapiens 'wijs' betekent), manifesteerde hij zich vanaf het begin
op een onverzadigbare nieuwsgierigheid en ontwikkelde hij al snel een
opmerkelijke voorraad kennis en theorieën over zijn wereld.
Dit hoofdstuk gaat over de miljoenen nieuwe mensen die elk jaar de wereld
binnenkomen. Meer in het bijzonder is dit het eerste van twee hoofdstukken
die betrekking hebben op ontwikkelingspsychologie, de studie van
veranderingen die zich voordoen in de vaardigheden en disposities van
mensen naarmate ze ouder worden. Sommige ontwikkelingspsychologen
bestuderen veranderingen die zich voordoen op volwassen leeftijd, maar de
meest prominente veranderingen zijn veranderingen die zich voordoen in de
kindertijd en jeugd. Onderzoekers vinden zuigelingen en kinderen fascinerend
en het waard om te begrijpen omwille van zichzelf, maar ook omdat ze bij
zuigelingen en kinderen de oorsprong van volwassen vermogens zien. Vooral
menselijk denken en taalgebruik zijn buitengewoon complex, en
ontwikkelingspsychologen hebben veel over hen geleerd door ze te zien
groeien bij baby's en kinderen.
Een andere reden om ontwikkeling te bestuderen is om inzicht te krijgen in de
onderliggende mechanismen van gedrag. Zijn dieren, inclusief mensen, het
product van hun genen, of worden ze gevormd door hun omgeving? Het is
duidelijk dat, zoals we al in andere hoofdstukken in dit boek hebben gezien
(vooral hoofdstuk 10 over het bespreken van intelligentie), geen van beide
extreme versies van dit soort voedzame discussie aannemelijk is. Het is echter
aannemelijk om te vragen: "Hoe werken natuur en opvoeding samen om een
bepaald psychologisch resultaat te produceren?" En de enige manier om deze
vraag te beantwoorden is door te kijken naar ontwikkeling.
Dit hoofdstuk begint met de nadruk te leggen op de fysieke ontwikkeling die
plaatsvindt voordat we worden geboren en vervolgens op de veranderingen
die zich voordoen tijdens de puberteit. We onderzoeken vervolgens hoe baby's
leren over de fysieke wereld. We zetten ons naast enkele theorieën en
onderzoek over de ontwikkeling van redeneren, inclusief redeneren over de
, geest van mensen en over fysieke objecten. Ten slotte bespreken we de
verwerving van taal. Een thema overal is dat de eigen verkennende en speelse
activiteiten van kinderen de belangrijkste krachten zijn voor hun mentale
ontwikkeling. Door spelen en exploreren, in een responsieve sociale omgeving,
verwerven kinderen de vaardigheden en kennis die hen in staat stellen te
overleven en gedijen in de wereld waarin ze zijn geboren.
Lichamelijke ontwikkeling
FOCUS 1
Wat zijn de drie fasen van prenatale ontwikkeling en wat zijn de belangrijkste
mijlpalen in elke fase?
Menselijke ontwikkeling begint met conceptie, gaat 9 maanden vooruit in de
bescherming van de baarmoeder en gaat door na de geboorte wanneer baby's
in een radicaal andere omgeving worden geconfronteerd - een omgeving
waarin ze moeten eten, drinken, omgaan met een verbazingwekkend aantal
bezienswaardigheden en geluiden en interactie met andere leden van hun
eigen soort. Deze sectie begint met een beschrijving van prenatale
ontwikkeling, gevolgd door een onderzoek naar een andere periode van
dramatische ontwikkeling in de loop van de levensduur: puberteit en
adolescentie.
Prenatale ontwikkeling
Mensen zijn, net als alle zoogdieren, een seksueel voortplantende soort,
waarbij mannelijk sperma met een vrouwelijk ei moet worden samengevoegd
om een nieuw leven te beginnen. Vrouwen geven doorgaans elke maand één ei
(eicel) vrij uit een van hun eierstokken, terwijl mannen bij elke ejaculatie
ongeveer 250 miljoen zaadcellen vrijgeven (Baker & Bellis, 2007). Slechts één
van deze vele miljoenen zaadcellen zal het ei echter impregneren, en dit zal
gebeuren in de eileider, die de eierstokken verbindt met de baarmoeder of
baarmoeder.
Zygotische, embryonale en foetale fasen
Onderzoekers verdelen de prenatale periode in drie fasen: de zygotische (of
germinale), embryonale en foetale fasen. Wanneer sperma samenkomt met
het ei en 23 nucleaire genen van de moeder combineert met 23 van de vader