Alle literatuur voor de tussentoets 'Actuele Criminologie (11e druk)' samengevat in slechts 50 pagina's. Deze samenvatting bevat de hoofdstukken 1 t/m 5 en is kopje voor kopje uitgewerkt, inclusief de beschreven theorieën in de desbetreffende hoofdstukken. Bovendien bevat deze samenvatting alle be...
Actuele criminologie: H3 – Het strafrechtelijke systeem in actie......................19
Actuele criminologie: H4 – Verklaringen voor criminaliteit: het psychologisch
perspectief.................................................................................................. 28
Actuele criminologie: H5 – Het economische en sociologische perspectief.......42
1
,Actuele criminologie: H1 – Criminologie: een
terreinverkenning
1.1 De opdracht van de criminologie
Neerwaartse vergelijking: de aantrekkelijkheid van criminele horrorverhalen berust op het
aangename gevoel dat men er zelf beter aan toe is dan het slachtoffer.
Dit mechanisme verklaart de grote populariteit van berichten over misdrijven en rechtszaken.
Onderscheid tussen geaccepteerde en niet-geaccepteerde criminaliteit onder jongeren.
Acceptabele criminaliteit kan vervolgens worden opgedeeld in…
- Lichte vergrijpen (bijv. verkeersovertredingen en drugsgebruik), wat volgens sommige
jongeren niet bestraft moet worden.
- Zwaardere criminaliteit (bijv. stelen en vechten), wat door bepaalde jongeren
acceptabel wordt gevonden als de achtergrond/jeugd moeilijk is geweest.
Drillrap: verheerlijken openlijk geweld en zijn vaak betrokken bij schiet- of steekpartijen met
rivaliserende groepen.
Rappers en rapvideo’s vormen nu een inspiratiebron voor jongeren. Normen en waarden die
door jongeren in het onlinemateriaal worden gehanteerd zijn negatief over de politie.
Oorzaak: Tweeledige rol van politie; vriend waarbij je terecht kunt als er iets misgaat
en instantie die straffen uitdeelt en autoriteit heeft.
Boosheid, gekoppeld aan morele verontwaardiging, leidt tot roep om vergelding.
Durkheim (1858-1917): criminaliteit vervult door het oproepen van negatieve emoties juist
een positieve sociale functie. Door gevoelens van morele verontwaardiging met elkaar te
delen, bevestigen de leden van een gemeenschap elkaar in hun normbesef (hier liggen
normatieve grenzen). Door dader te veroordelen, bevestigen de groepsleden hun collectieve
besef van morele superioriteit (‘wij zouden zoiets nooit doen’).
Gevolg: Toename saamhorigheid.
Zondebokmechanisme: de binnen de groep levende agressie wordt geprojecteerd op de
pleger van het misdrijf die dan de schuld krijgt van alle bestaande problemen.
In primitieve culturen werden interne sociale spanningen gestopt door rituele doding
van de zondebok.
Tweeslachting van reacties op criminaliteit:
1. Identificatie met slachtoffer: men stelt zich voor hoe het is om zelf het slachtoffer
van een daad te worden.
Gevolgen van identificatie met slachtoffers:
Angst / boosheid: vooral bij gemeenschappelijke sociale kenmerken.
Gevolgen:
Beveiliging / saamhorigheid.
Vergeldingsbehoefte.
Dader als zondebok eigenrichting.
Mededogen
2. Identificatie met dader: wens van kijkers om zich met daders te identificeren.
Gevolgen van identificatie met daders:
Mededogen (empathie) voor daders die net zijn gearresteerd of die na hun
veroordeling een lange straf uitzitten. De dader wordt juist als slachteroffer
gezien.
2
, Gevolgen:
Particulieren initiatieven om het lot van gedetineerden te verbeteren,
zoals reclasseringshulp/strafrechthervorming.
Politie als zondebok terrorisme/rellen.
Bewondering: schuldgevoelens, wat leidt tot een roep om strenge bestraffing
van de dader. Door te eisen dat de dader streng wordt gestraft, corrigeert men
de eigen, deels onbewust criminele impulsen; men roept de ‘crimineel in
zichzelf’ tot de orde.
Rooms-katholieke geloofsleer: ‘bezoeken van gevangenen’ hoort tot een van de zeven
‘werken van barmhartigheid’.
Vorige eeuw: Politie en justitie door marxistische critici gezien als instrumenten om
arbeidersklasse te onderdrukken.
Heden: Politie en justitie symbool voor alledaagse racisme.
Defunding the police: bestaande politiecorpsen opheffen.
1) Het koele oog
MeToo-beweging: wereldwijde campagne tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag van
mannen in machtsposities.
Sinds 1813 de strafrechtspraak volledig in handen van onafhankelijke beroepsrechter, zodat
dat de reacties op crimineel gedrag worden beheerst.
1.2 Wat is criminologie?
1) Criminologie als praktijkgerichte wetenschap
Criminologie: wetenschap die zich bezighoudt met de besturing van de aard en
achtergronden van menselijke gedragingen die door de wetgever strafbaar zijn gesteld en
van de wijze waarop de overheid en de overige maatschappij daarop reageert.
Empirische wetenschap: wetenschap dei door het doen van waarnemingen kennis
probeert te vergaren over haar studieonderwerp.
Onderscheid tussen gedragingen in strafbaar gesteld gedrag:
1. Slecht gedrag (mala in se): gedragingen die van hun aard moreel verwerpelijk zijn.
Bijv. moord, verkrachting, diefstal.
2. Verboden gedrag (mala prohibita): gedragingen die door de overheid verboden zijn
op praktische gronden.
3
, Bijv. verkeersovertredingen.
2) What’s in a name?
Men hanteert delinquent (iemand die in de fout is gegaan), criminaliteit of crimineel gedrag
i.p.v. misdaad/misdadiger, omdat men de oorspronkelijke termen te hard en te veroordeeld
vindt klinken.
Uitzondering: georganiseerde misdaad.
Verschuiving in woordkeuze hangt samen met de grotere ernst van de tegenwoordig door de
jeugdrechters behandelde zaken én met verharding van de publieke opinie over misdaad en
straf, in het bijzonder gepleegd door etnische minderheden of asielzoekers.
Er is geen verband tussen komst van asielzoekers naar Nederland en aantal gepleegde
misdrijven.
3) Relativiteit van het begrip criminaliteit
Wat onder criminaliteit wordt verstaan zal van tijd tot tijd en van land tot land verschillen.
Voorbeeld: De categorie ‘drugscrimineel’ is ongeschikt voor vergelijkend
internationaal of historisch onderzoek omdat de betekenis ervan te zeer per land en
tijd verschilt, hierdoor worden appels en peren met elkaar vergeleken.
Er verdwijnen strafbepalingen en er worden nieuwe strafbepalingen aan het Wetboek van
Strafrecht of aan bijzondere wetten toegevoegd om bepaalde maatschappelijke belangen te
beschermen.
Nieuwe strafbepalingen zijn vaak gebaseerd op internationale verdragen.
Bijv. witwassen strafbaar door verdragen van VN (schijnbaar legaal maken van geld
dat door criminaliteit is verkregen).
1.3 De geschiedeniss van de criminologie
Criminologie als wetenschappelijke discipline bestaat al zo’n 150 jaar.
1) Van de klassieke oudheid tot de middeleeuwen
Codex Hammurabi is een van de oudste bekende geschriften over misdaad en straf en
werden in circa 1750 v.Chr. opgesteld door koning Hammurabi van Mesopotamië
Bevat regels over familierecht, handel, diefstal, heling, moord en geweldpleging incl.
hoge straffen.
Denken over misdaad en straf vinden we terug bij de oude Grieken.
In geschrift ‘De Staat’ (380 v.Chr.) maakte Plato onderscheid tussen drie soorten mensen
o.b.v. hun ‘zielsdeel’:
1. Hoogste klasse: de wijsgeren (heersers/filosofen)
2. Middelste klasse: de moedige (wachters/soldaten)
3. Laagste klasse: de begeerige (werkers/boeren/ambachtslieden; gedreven door
begeerte en genot).
Plato is tegenstander van de democratie, omdat die wordt bestuurd door mensen, die hij
aanduidt als ‘darren’ (bijen).
Hij maakt onderscheid tussen darren met angels (criminelen) en darren zonder angels
(bedelaars).
Het huidige recht in Europese landen (incl. koloniën) is in belangrijke mate gebaseerd op het
oude Romeinse recht.
Let op: Het Romeinse strafrecht was beperkt tot misdrijven tegen de staat of de
openbare orde. Zaken die tegenwoordig onder het strafrecht vallen – zoals diefstal of
mishandeling – werden in het Romeinse recht gezien als conflicten tussen burgers.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper egrinwis06. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
