Deze samenvatting biedt een diepgaand, helder overzicht van alle kernconcepten uit Economie van de Gezondheidszorg door Erik Schut. Perfect voor studenten die inzicht willen krijgen in de complexe economische dynamiek van de gezondheidszorg. Onderwerpen zoals zorgkosten, verzekeringssystemen, markt...
Colleges Gezondheidseconomie
Hoorcollege 1
Gezondheidseconomie dat zich bezighoudt met:
1. economische determinanten gezondheid (public health economics)
2. kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid gezondheidszorg
3. economische evaluaties van medische interventies
Health Economics topics:
● Measure of health
○ Hoe meet je gezondheid?
○ Verschillende visies op gezondheid als arts vs econoom
■ Econoom kijkt naar hoeveel last je ervan hebt, arts geeft dat de patiënt
ziek is omdat de arts er iets aan kan dan → dit hoeft geen goede
investering te zijn
● Production of health and prevention of sickness
● Demand and utilization of health services
● Production of health services
● Financing of health services
● Behavioural models of demanders, suppliers and other health care agencies
● Cost-Benefit, Cost-effectiveness, cost-utility analyses
● Efficiency and distributional aspect of health policy
1. Prijsmechanisme grotendeels uitgeschakeld door:
- Privé zorgverzekering en sociale verzekering
- Overheidsingrijpen
- Geen keuzemogelijkheid
⇒ rol verzekering op gedrag consumenten en aanbieders wordt vervolgd
2. Er is veel onzekerheid aan vraag en aanbodkant: wanneer ziek, hoe erg, gevolgen van
GZ, kwaliteit GZ ⇒ verzekering?
● Bij bepaalde groepen is vraag naar zorg minimaal (depressieve turkse vrouwen)
3. Informatie is beperkt en ongelijk verdeeld: zorgaanbieders hebben
informatievoorsprong ⇒ belang van de patiënt? Zorg doelmatig?
Aanbod-geïnduceerde vraag? (wordt vervolgd)
● Arts weet dat de operatie voor de patiënt geen goed idee is
4. Vraag naar GZ is afgeleide vraag naar gezondheid
5. “Externaliteiten” (consumptie ene beïnvloedt andere)
6. Rol van de overheid: belangrijke situaties waar de overheid een belangrijke rol speelt:
● Preventie met voorlichting, accijns …
● Inentingen tegen besmettelijke ziekten
● Verplichte verzekering
● Numerus fixus
● Wetgeving over ethiek, kwaliteit van zorg…
, 7. Wat is gezondheid en hoe meet je gezondheid?
8. Solidariteit / ethiek …
Relevantie Gezondheidseconomie:
● Gezondheidszorg is belangrijke determinant van gezondheid en gezondheid is
belangrijk voor iedereen
● Aandeel van de Gezondheidszorgmarkt (GZM) in totale economie
● Specifieke karakteristieken van de GZM ⇒ vak apart
● Een belangrijk hulpmiddel voor beleid
● Dit alles wordt belangrijker naarmate de uitgaven groeien
Gezondheidszorg heeft een groot aandeel in BBP ⇒ beslissingen hebben steeds meer een
economisch karakter + verdringingseffect
Hoorcollege 2: vraag en aanbod
Perfecte competitie / concurrentie =
- heel efficiënt & zeer wenselijk, geen verspilling
Monopolie = er is één producent en veel consumenten
Monopsonie = er is één consument en veel producenten (bv. overheid die defensie, dure
medicijnen inkoopt)
Gereguleerde concurrentie
- Invoering huidige zorgstelsel in 2006
- Meer marktwerking/competitie op de zorgmarkt onder toezicht overheid voor:
waarborging toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg
- Hervorming langdurige zorgsysteem in 2015
- Doel: beter presterende zorgmarkt door versterking prikkels voor doelmatigheid /
efficiëntie zorgverzekeraars en zorgaanbieders en meer klantgerichtheid
Waar moet ‘perfecte competitie’ aan voldoen?
- Veel vragers en aanbieders van een product, die ieder afzonderlijk geen invloed op de
prijs heeft en waar de prijs bepaald wordt door aanbod en vraag
- Homogene goederen ⇒ identieke producten of producten die door de consument
gezien worden als identiek
, - Volledige informatie over prijs en kwaliteit van een product
- Weinig toetredingsbarrières
Theorie van vraag- en aanbod (nu naar gewone goederen, volgende week naar
gezondheid en gezondheidszorg)
Gevraagde hoeveelheid van een goed is afhankelijk van:
1. Voorkeuren van consumenten
2. Het inkomen van de consumenten
3. De prijs van het goed en van andere relevante goederen
⇒ Denk bv aan de vraag naar pijnstillers (Paracetamol of Weleda Biodoron)
“Vraag van een goed” = de relatie tussen maximale gevraagde hoeveelheid en de
prijs, waarbij andere relevante factoren constant verondersteld zijn. (ceteris paribus
hypothesis)
⇒ gevraagde hoeveelheid is niet gelijk aan de gekochte hoeveelheid
⇒ op de markt gaat het om de soms van de vraag uitgeoefend door alle consumenten
⇒ nu vraag van één consument
Law of demand: als prijs hoger is, dan is de vraag gelijk of lager
→ richtingscoëfficiënt (bijna) altijd negatief
⇒ Echter niet voor Giffen en Veblen / prestige goederen (luxe goederen)
Tijd moet je ook meenemen in prijs → in Nederland wordt keuze voor een ziekenhuis met
name bepaald door reistijd. Prijs van tijd ⇒ bv salaris per uur. Verschilt per inkomen hoe
duur de tijd is.
Volledige inelastische vraag
Vraag naar gezondheidszorg ongevoelig voor verandering in de prijs ⇒ Behoefte = vraag
→ Bv je bent diabeet en hebt insuline nodig, je koopt insuline ongeacht de prijs
Experiment toonde aan dat de vraag naar zorg prijsgevoelig is, met gemiddeld
prijselasticiteit gelijk aan -0,22. Betekent dat als de prijs met 1% omhoog gaat dan daalt de
vraag om 0,22%.
Prijselasticiteit = de mate waarin de gevraagde hoeveelheid reageert op de prijs.
, Betreft dus de proportionele verandering in de gevraagde hoeveelheid (dQ/Q) als gevolg van
een bepaalde proportionele verandering van de prijs (dP/P)
Prijselastisch goed: e < -1: als de prijs stijgt met 1%, daalt de gevraagde hoeveelheid met
meer dan 1%
Prijsinelastisch goed: -1 < e < 0: als de prijs stijgt met 1% daalt de gevraagde hoeveelheid
met minder dan 1% (perfect prijsinelastisch als e = 0)
Veblen en Giffen goed: e > 0
→ Meestal is de prijs inelastisch
Kruislingse prijselasticiteit
● Gevoeligheid van de vraag voor veranderingen in prijzen van andere goederen
● De mate waarin de vraag beïnvloed wordt door de prijs van andere goederen is de
kruislingse prijselasticiteit
Goederen zijn substituten van elkaar als e > 0
Goederen zijn complementen van elkaar als e < 0
● Substituten ⇒ producten zijn inwisselbaar voor elkaar (prijs van a gaat omhoog,
betekent vraag naar b gaat omhoog)
● Complementair ⇒ gebruik je naast elkaar (prijs van a gaat omhoog, vraag naar b
gaat omlaag)
Inkomenselasticiteit
Gevoeligheid van de vraag voor inkomensveranderingen? ⇒ inkomenselasticiteiten
Normaal goed: e > 0 : als het inkomen stijgt, stijgt de vraag naar het goed
- Noodzakelijke goed: 0 < e < 1: als het inkomen stijgt met 1% stijgt de vraag naar
het goed met minder dan 1%
- Luxe goed: e > 1 : als het inkomen stijgt met 1% stijgt de vraag naar het goed met
meer dan 1%
Inferieur goed: e < 0: als het inkomen stijgt, wordt MINDER van het goed gevraagd
⇒ In gezondheidszorg meestal een noodzakelijk goed
Aangeboden hoeveelheid van een goed is afhankelijk van:
1. Marktprijs
2. Productietechnologie
3. Kosten van de inputfactoren
Consumentensurplus = verschil tussen de maximale prijs die de consument bereid is te
betalen en de prijs die hij werkelijk betaalt per hoeveelheid goed.
Producentensurplus = verschil tussen de prijs die de producent bereid is te ontvangen en
de werkelijk prijs per hoeveelheid goed.
Totale surplus = de som van consumentensurplus en producentensurplus
Economisch efficiënt = het competitieve evenwicht maximaliseert totale surplus → het
liefst zoveel mogelijk marktwerking
Verstoringen van het evenwicht:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vsrdejong. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,66. Je zit daarna nergens aan vast.
