Architectuurtheorie deel 1
Inhoud
0. Architectuur en moderniteit: de uitdaging van het wonen 3
1. Moderniteit 3
2. Moderniteit versus ‘wonen’ 3
3. Dilemma’s in de architectuur 4
I. Vormgeven aan verschil: het Raumplan van Adolf Loos 5
1. Voorbeeld: huis Moller, Wenen (1928) 5
2. Voorbeeld: huis Müller, Praag (1930) 5
3. Adolf Loos samengevat 5
II. Le Corbusier/Eileen Gray: beelding van tegenspraken 7
1. Context en uitdagingen 7
2. Het huis als objet-type 7
3. Villa Savoie: Hermes en Hestia 8
III. De Stijl en De Nieuwe Zakelijk 9
1. De Stijl 9
2. Het Rietveld-Schröder huis 9
3. De Nieuwe Zakelijkheid, een korte geschiedenis 10
4. De rijwoningen van J.P.P. oud in Stuttgart 10
IV. Renaat Braem en sociaal engagement in het wonen. Het bevrijde wonen 12
1. Kiel: op zoek naar een bevrijder wonen 12
2. Sint-Maartensdal, Leuven (1955-71) 13
3. Eigen woning 13
4. Renaat Braem samengevat 13
5. Biomorf bouwen 14
6. Renaat Braem, samengevat 14
V. Dichterlijk wonen in contact met de natuur: Aalto en Lampens 15
1. Villa Mairea (1937-1939): 15
2. Alvar Aalto samengevat: 15
3. Woning in Huise, Zingem, 1987 16
4. Woning in Sint-Martens Latem, 1974 16
5. Paul Vermeulen over Lampens 16
6. André Loeckx over Lampens 16
VI. Wonen tussen herinnering en toekomst. De Eamesen en de Smithsons 18
1. Case Study Houses 18
VII. Van woning in glas tot postmodern wonen 20
1. Mies van der Rohe 20
2. Het Farnsworth House 20
3. Phillip Johnson en het ‘glass house’ 20
4. Rem Koolhaas en OMA 21
5. Dutch House (1993) 21
6. Villa in Bordeaux (1998) 22
VIII. Het moderne en het postmoderne in de woningen van Peter Eisenman 23
1. Inleiding 23
2. Woning II: de grammatica van de architectuur 23
3. Woning III: architectuur versus wonen 24
© Only Students - D.N stuvia.
, 1
© Only Students - D.N stuvia.
, 4. Woning VI: verkenning van het postmoderne 24
5. Woning X: postmoderniteit en autonomie van de architectuur 24
6. Architectuur als kunst 24
IX. Wonen, gemeenplaats en poëzie. Vernieuwende woningarchitectuur in Vlaanderen. (Door
André Loeckx) 25
1. Stéphane Beel (1955-) 25
1.1. Villa M 25
1.2. Woning Rotselaar 26
2. Xaveer De Guyter (1957-) 26
2.1. Woning Brasschaat 26
3. Willem-Jan Neutelings (1959-) 27
3.1. Berchem 27
4. Eugeen Liebaut (1952-) 27
4.1. Aalst 27
4.2. Aalst+, weekendhuisje 27
4.3. Sint-Antelinks 28
5. Henk De Smet en Paul Vermeulen 28
5.1. Woning K te Z 28
5.2. Wetteren 29
6. Marie-José Van Hee (1950-) 29
6.1. Leeuws – Croes 29
6.2. Van Hee – Adriaens 30
7. Kersten Geers (), David van Severen (): Office KGDVS 30
7.1. Villa Buggenhout 30
8. 51N4E, Arteconomy 30
8.1. Sint-Eloois-Winkel 30
9. Samenvatting 31
X. Beknopte samenvatting 32
1. Adolf Loos: Huis Moller – Beelding van tegenspraken 32
2. J.J.P. Oud: Weissenhofsiedlung – Existenzminimum 32
3. Le Corbusier: Villa Savoie – Beelding van tegenspraken 32
4. Eileen Gray: E.1027 32
5. Alvar en Aino Aalto: Villa Mairea 32
6. Mies van der Rohe: Farnsworth House 32
7. Philip Johnson: Glass House 32
8. Charles en Ray Eames: Eames House 33
9. Smithsons: House of the Future 33
10. 33
11. Juliaan Lampens: woning in Huise, Zingem 33
12. Peter Eisenman: House II 33
13. Rem Koolhaas (OMA): huis in Bordeaux 33
13. Nieuwe generatie: zie samenvatting zelf 33
XI. Samenvatting 34
2
© Only Students - D.N stuvia.
, 0. Architectuur en moderniteit: de uitdaging van het wonen
1. Moderniteit
Def.:
1. Het moderne/moderniteit traditie =
conditie, voorwaarden voor het leven
2. Modernisering = socio-eco proces
3. Modernisme = tendensen, bewegingen pro moderniteit
-> in kunst: specifieke periode (19 e - 20e eeuw)
Oorsprong moderniteit = Verlichting (18 e eeuw)
-> moderniteit ~ kritische rede
-> dogma’s bekritiseren/bevragen, kritiek = alles
-> vrijgevochten denken leidde tot opkomst wetenschap, industrie, …
-> I.R.
Moderniteit is:
- Conflict met traditie (anti-dogma)
- Continue verandering (bv. digitale opkomst)
- Strijd om die verandering geeft betekenis a.h. leven
-> veranderen wereld om die wereld te verbeteren
2. Moderniteit versus ‘wonen’
Moderniteit als vervreemding (bv. Münch, De Schreeuw)
-> verandering brengt vervreemding (bv. internet, echtscheiding, …)
Berger and Kelner: modernization and consciousness, the homeless mind
-> ambivalentie: innerlijk conflict door verandering (vooruitstreven vs wegvallen vertrouwde)
Vb.: op kot: nieuwe ervaringen, vrienden, ... maar vervreemding t.o.v. thuis, oude vrienden
Martin Heidegger (1889-1979), Duits filosoof
-> filosofie v.h. wonen: noodzaak aan contact met omgeving (das Geviert*)
Bv.: Heideggers’ huis in de stad vs. zijn vakantiehuis in het Zwarte Woud
-> échte wonen gebeurt niet meer in de stad
-> wonen = wijze waarop mensen ‘zijn’
-> spel van het verborgene
=> *het viertal, das Geviert (bv. leven zoals monniken in abdij):
- Hemel: kosmos, jaargetijden, dag & nacht, …
- Aarde: het voedende, dragende, leven-gevende, …
- Goddelijken: het religieuze, transcendente, …
- Stervelingen: dagelijks leven, samenleven, ‘sterven’ (onderscheidt mens van dier), …
-> men moet voeling hebben met das Geviert: artificieel representeert hemel niet, men
moet stilstaan bij de aarde, religieuze ideeën, enz.
-> band met das Geviert verdwenen, authentieke wonen bijna onmogelijk door
moderniteit -> woningnood ≠ te kort aan woningen, maar gebrek aan besef van het
wonen -> in de moderniteit overheerst het verborgene (eco, pol, ...) het
onverborgene
© Only Students - D.N stuvia.
