Citroeninkt - VERHAALANALYSE
1 Titel
De titel verwijst in eerste instantie naar het gebruiken van citroen als inkt om geheimschrift
te schrijven dat enkel zichtbaar wordt door een vlam onder het beschreven blad te houden.
Het hoofdpersonage gebruikt citroeninkt om op losse bladen een dagboek bij te houden
waarin ze dingen neerschrijft die ze liever niet hardop wil/mag uitspreken.
Ze heeft het als tip gekregen door haar eerst meester in Nederland, toen hij haar uit legde
dat het belangrijk is om moeilijke, pijnlijke gedachte te uiten. Je zou ziek kunnen worden als
je niet doet. Het belang om eigen verhaal te uiten lees je ook elders in het boek.
Echter komt het citroeninkt al eerder in het boek: in Iran wordt gedroogde en vermalen
citroen, een lekkernij, ook zo genoemd. Talar ‘s vader is er verzot op; in het boek wordt
benoemd in de scene waar de vader van Talar herinnert zich toen hij met zijn vrienden naar
de markt ging om o.a. zuurgoed te kopen waaronder ook citroeninkt.
Het benoemen van deze element kan een soort verstopte hint voor wat later citroeninkt zal
beteken voor Talar en tegelijkertijd een eerste verwijzing naar het thema van het
geheimzinnig moeten zijn in Iran i.v.m. regime.
Het kan dus symbolisch zijn voor het geheimzinnig moet zijn en doen om zichzelf te kunnen
uiten, om vrij te willen zijn; of dat komt door een regime of door persoonlijke moeilijke
omstandigheden, blijft de behoefte aan vrijheid, het zichzelf kunnen uiten en zijn, hetzelfde.
Denk ook aan de ouders van Talar en hun vrienden die in het geheim naar de bergen in Iran
gingen om de controles te ontsnappen en eindelijk kunnen praten, muziek maken, samen
vrij zijn. Deze behoefte aan vrijheid en zelfontplooiing blijft een universeel menselijk streven.
Het is een belangrijk aspect van onze identiteit en een drijvende kracht.
2. Motto
“If I told you a flower bloomed in a dark room would you trust it”
Kendrick Lamar (2012).
Dit verse komt uit een liedje van Lamar, namelijk “Poetic Justice”. Het hele album “Good kid” is zijn
bijna autobiografisch verhaal over zijn jeugd in Compton. Kendrick, die begint als een braaf kind,
raakt al snel “corrupted” als gevolg van zijn omgeving, door zijn vrienden.
Zoals bij Lamar zet de auteur als centraal het concept van de impact van de omgeving in de
ontwikkeling van een individu. Het is heel moeilijk om een braaf kind/”bloem” te blijven en te op
bloeien in een pittige/“donkere” omgeving. Bijna onmogelijk, het is een strijd, en opmerkelijk
prestatie, een uitzondering. Je wordt beïnvloed, ook als je geen slecht mens wordt, kan je onzeker
worden, een pleaser, onderdanig handelen of boos, onbegripvol enzovoort.
, 3. Opdracht
“Voor mijn moeder”.
Naast de liefde tonen voor haar moeder, volgens mij wil ze haar moeder eren voor de kans ze heeft
gekregen van haar door het vluchten. Ze wil haar eren voor wat haar moeder heeft meegemaakt,
voor haar kracht en haar dapperheid, alles wat ze als dochter niet eerder heeft kunnen doen.
“Het plotse overlijden van mijn moeder met wie ik een diep innige band had. Ik wilde een monument
voor haar bouwen met woorden, en tegelijk een groter verhaal vertellen over ongeziene vrouwen,
liefde, verlies, anders zijn en de tastbare troost van eten.”
Uit een interview met de auteur (Opzij magazine - Augustus - September 2023 )
4. Structuur en Opbouw
Het boek Citroeninkt bestaat uit 25 hoofdstukken, de hoofdstukken zijn aangegeven met titels. Die
titels staan voor plaatsen, objecten, personen of gebeurtenissen in het boek. Onder de titel van elk
hoofdstuk staat een jaartal zodat je kan zien in welke tijd het zich afspeelt.
Het boek is opgedeeld in twee delen en heeft een duidelijke structuur:
het eerste deel speelt zich af in Moerkapelle en het tweede deel in Scheveningen.
In deel 1 is ze een klein meisje. Dat kan je ook zien door hoe het verhaal wordt verteld.
In deel 2 is ze een puber en praat ze dus ook minder dromerig, ze begint meer te begrijpen, ze is
meer analytisch en ze wordt meer reactief.
Alle hoofdstukken gaan om en om over haar moeders tijd en over haar eigen tijd (dankzij het jaartal
weet je ook meteen in welke verhaallijn zit je)
Er zijn nog 5 ongenummerde stukken, 2 aan het begin voor de eerste deel, 1 tussen de twee delen en
2 aan het einde. Ze lijken gespiegeld (“Woord vooraf” en “Woord van dank”, “Proloog” en
“Epiloog”). In het midden, tussen de twee delen is er dus een intermezzo: “Het vliegtuig”. Het
proloog, de intermezzo en de epiloog, die in het heden plaatsvinden, maken het verhaal compleet,
met de twee delen. Alle 5 stukken niet ongenummerd.
De laatste twee hoofdstukken van het boek hebben geen jaartaal, enigszins het weglaten verklapt
het bereiken van een soort conclusie, de auteur “begrijpt” hoe het zat, hoe het zit, het verhaal is nu
rond, wordt “tijdloos”.
De ene laatste hoofdstuk betreft alleen de brief van haar moeder aan haar dochter (staat als
afbeelding met handschrift van moeder), waarin ze laat zien dat ze haar dochter begrepen heeft en
waar ze haar keuzen uitlegt. Een verzoening brief waarin ze zelf open stelt.
De laatste is de “herinnering” van Talar over haar moeder, waar de moederschap duidelijk was, de
moederschap dat ze nu terug heeft gevonden en de moederschap die ze niet heeft gezien in de
laatste jaren. Ook een verzoening.
Er is ook nog een woordenlijst waar Perzische woorden in staan en worden uitgelegd.
Eerste zin
“Wanneer ik het telefoontje krijg dat mijn leven veranderd ben ik in Cuba.”
