Gedrags- en opvoedingsproblemen l 9789047711681 l Gezinnen met MCP l pre-master Orthopedagogiek l SPO/RUG Groningen l 2020
Samenvatting boek: Knot-Dickscheit en Knorth. (2019).
Gezinnen met meervoudige en complexe problemen.
Theorie en praktijk.
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 6, Gezinnen met meervoudige en complexe problemen en licht verstandelijke
beperkingen (J.Y. Drost, Y. Brada en C. Luiten)...................................................................................2
Hoofdstuk 8, Systeemgericht werken bij gezinnen met meervoudige en complexe problemen:
Instensief Systeemgericht Casemanagement (I. Busschers en L. Boendermaker)..............................6
Hoofdstuk 14, Gezin Centraal: reflectie op een gezinsgecentreerde hulpverleningsmethodiek (J.
Metselaar, C. van Dam en R. van Bemmel).........................................................................................9
Hoofdstuk 15, ‘10’ voor Toekomst bij gezinnen met meervoudige en complexe problemen (T.
Tausendfreund en I.M. van Driel).....................................................................................................11
Hoofdstuk 16, Effecten van interventies voor gezinnen met meervoudige en complexe problemen:
nationaal onderzoek (D.E.M.C. Jansen, S.A. Reijneveld en K.E. Evenboer).......................................14
Hoofdstuk 17, Het effect van intensieve pedagogische thuishulp op kinduitkomsten,
kindermishandeling en uithuisplaatsing: internationaal onderzoek.................................................18
Hoofdstuk 18, Het hulpverleningsteam rondom gezinnen met meervoudige en complexer
problemen: bevindingen uit Engels onderzoek (J. Thoburn, E.J. Knorth en J. Knot-Dickscheit)........20
Hoofdstuk 19, Verrichtingen in de hulpverlening aan gezinnen in multiprobleem-situaties
(Evenboers en Tausendfreund).........................................................................................................23
Hoofdstuk 20, Werkzame elementen in het werken met gezinnen met meervoudige en complexe
problemen (T.A. van Yperen, R.H.J. Scholte en L. Visscher)..............................................................26
Hoofdstuk 22, Kind IN Gezond Systeem (KINGS): een trauma-georiënteerde behandeling voor
gezinnen met meervoudige en complexe problemen (C. Ploeg en E.H. Wanders-Mulder)..............29
LET OP: Hoofdstuk 18 is geen tentamenliteratuur voor het vak gedrags- en opvoedingsproblemen
van de pre-master Orthopedagogiek, te SPO Groningen.
,Gedrags- en opvoedingsproblemen l 9789047711681 l Gezinnen met MCP l pre-master Orthopedagogiek l SPO/RUG Groningen l 2020
Hoofdstuk 6, Gezinnen met meervoudige en complexe problemen en licht
verstandelijke beperkingen (J.Y. Drost, Y. Brada en C. Luiten).
6.1. Inleiding.
Samenwerkend Toezicht Jeugd (STJ) beoordeeld de gezamenlijke zorg en ondersteuning aan
gezinnen, aan de hand van criteria die zij hanteren voor de zorg en ondersteuning aan gezinnen met
geringe sociale redzaamheid.
6.2. Een licht verstandelijke beperking.
6.2.1. Wat is een licht verstandelijke beperking?
Volgens de DSM-5 heeft iemand een lichte verstandelijke beperking (LVB) wanneer er voldaan wordt
aan de volgende criteria:
Een VB wordt gezien als een stoornis die gedurende de ontwikkelingsperiode (<18
levensjaar) ontstaat.
Er dient sprake te zijn van beperkingen in zowel het intellectueel functioneren als in het
adaptief functioneren van de persoon op 3 domeinen: conceptueel, sociaal en praktisch.
- Conceptuele domein: competenties op het gebied van geheugen, taal, lezen,
schrijven, rekenkundig redeneren, probleem oplossen etc.
- Sociale domein: besef van gedachten, gevoelens en ervaringen van anderen,
interpersoonlijke communicatieve vaardigheden etc.
- Praktische domein: leervermogen, zelfmanagement in verschillende levenssituaties,
geldbeheer, vrijetijdsbesteding etc.
In Nederland worden ook kinderen en jongeren met een IQ tussen de 7-85 tot de LVB-groep
gerekend, als er ook sprake is van beperkingen in het sociaal aanpassingsvermogen. In hun sociale
ontwikkeling worden ze vaak overschat, omdat het van buiten niet zichtbaar is.
6.2.2. Jeugdigen met een licht verstandelijke beperking.
Van alle kinderen met LVB heeft 30 -60% ook te kampen met psychosociale problematiek.
Psychosociale problemen= problemen in het psychosociale functioneren van het kind, zoals sociaal-
emotionele problemen of meer zichtbare problemen in gedrag.
Combinatie van psychosociale problemen en LVB leidt tot beperkingen in de participatie in onderwijs
en tot een significante beperking in beroepskansen na de schooltijd.
6.2.3. Ouders met een licht verstandelijke beperking.
Ouders met LVB hebben meer moeite met het opvoeden van een kind. Ze hebben een verminderde
draagkracht, zowel in psychosociaal en lichamelijk als in financieel-economisch opzicht. Dit leidt vaak
tot verwaarlozing van het kind en later tot ontwikkelingsachterstanden, leermoeilijkheden en
gedragsproblemen. Ouders met LVB kunnen bij de opvoeding de volgende problemen tegenkomen:
Inconsequent opvoedingsgedrag: niet houden aan beloftes, ouders niet serieus nemen etc.
Problemen om de kinderen structuur te bieden.
Moeite om op een positieve manier met het kind op te gaan.
Moeite in het omgaan met agressie, boosheid en huilbuien van kinderen.
Moeite hebben met straffen en belonen.
Gebrek aan geduld in de omgang met de kinderen.
Onvoldoende verzorging van de kinderen.
Moeilijk beslissingen kunnen nemen.
Onvoldoende stimulering van de ontwikkeling van het kind.
Verwaarlozing van de kinderen en tegelijk ook overbeschermend zijn.
Moeizame contacten met instanties.
, Gedrags- en opvoedingsproblemen l 9789047711681 l Gezinnen met MCP l pre-master Orthopedagogiek l SPO/RUG Groningen l 2020
Laaggeletterdheid.
6.3. Diagnostiek.
Om te bepalen in hoeverre iemand zelfredzaam is, is een Zelfredzaamheidsmodel ontwikkeld. Dit is
een model waarmee we kijken naar zowel persoons- als omgevingskenmerken als bepalende
factoren voor de draaglast en draagkracht die iemand ervaart.
6.3.1. Analyse van draaglast en draagkracht.
De verhouding tussen draaglast en draagkracht is de bepalende factor voor iemands
zelfredzaamheid.
Draaglast: normen, verwachtingen, belemmerende factoren en stressoren bij het individu en in
de context.
Draaglast: bevorderende en beschermende factoren bij het individu en in de context.
Handelingsgerichte diagnostiek kijkt naar de disbalans om te kunnen bepalen wat er nodig is en
welke mogelijkheden aanwezig zijn tot herstel van het evenwicht.
De diagnostische analyse op basis van het zelfredzaamheidsmodel kan – samengevat- leiden tot
begeleiding die is gericht op het versterken van competenties en/of het verlichten van taken op 1 of
meerdere levensgebieden. Er moet nadruk gelegd worden op de uitkomst van het diagnostisch
proces; daarin is vastgesteld op welke levensgebieden sprake is van een hulpvraag en wat de
mogelijkheden van de persoon en de context zijn.
Risico’s met het oog op zelfredzaamheid van personen met LVB (Brada & Drost, 2018, p.4).
