Samenvatting E-health: Een gezondheidspsychologisch perspectief.
Thema 1: Achtergrond van E-health en de rol van de gezondheidspsycholoog.
Studietaak 1.1
Hoofdstuk 1: Een introductie in E-health.
Benoemen wat eHealth inhoudt en uitleggen waarom eHealth steeds belangrijker wordt
Een beschrijving geven van verschillende vormen van eHealth-interventies
Voordelen en barrières van eHealth benoemen in gebruik en implementatie
Uitleggen wat de kernelementen zijn van een holistische benadering van eHealth
De essentie van de gezondheidzorg is om de best mogelijke zorg te bieden die voldoet aan de
behoeften van de patiënt en hun zorgverleners. De afgelopen jaren is er een stijging te zien in het
aantal ouderen, deze vergrijzing zorgt voor meer kans op chronische ziekten (coronaire
hartaandoeningen, diabetes of longziekten). Deze ziekten kunnen zelf worden beheerd om te zorgen
voor een goede/betere kwaliteit van leven. Soms hebben ouderen meerder aandoeningen (Multi
morbiditeit) dit maakt de zorg complexer.
Er zijn minder mensen beschikbaar om het toenemende aantal oudere mensen te ondersteunen, het
handhaven van de hoge normen van patiëntgerichte zorg zijn daarom moeilijk. Men is bang dat het
leveren van goede zorg duur wordt. De gezondheidszorg heeft behoefte aan innovatie, een bijzondere
trend is dat patiënten en ‘informele zorgverleners’ (familieleden) meer aan het hoofd staan van de
eigen gezondheidszorg. Deze verbeterde status en empowerment verhoogt de betrokkenheid van
patiënten bij het beheer en de behandeling van hun eigen gezondheid en welzijn.
- Participatieve gezondheid: moedigt een actieve betrokkenheid aan van alle betrokken
partijen (patiënt, zorgverleners en beroepsbeoefenaren in de gezondheidzorg) aan. Dit is ook
van toepassing op preventie, fysieke fitheid, voeding, thuiszorg etc.
Het toenemende belang van eigen participatie in de eigen gezondheid zorgt dat er innovatieve
manieren van ondersteuning moeten komen.
Toekomstige opties zijn; de-hospitalisatie, het organiseren van de gezondheidszorg in regionale
netwerken, complexe zorg op een locatie. De rol van technologie wordt in deze oplossingen
benadrukt.
“eHealth is een containerbegrip en gaat om de inzet van nieuwe informatie- en
communicatietechnologieën om gezondheid en zorg te verbeteren. eHealth is een MIDDEL. Het is
niet alleen het toepassen, het vraagt om een andere manier van denken en een andere houding van
professional en patiënt. Voor het gebruiken van E-Health is een goede samenwerking nodig tussen
vele partijen”
E-Health is een populair instrument voor de communicatie tussen patiënten en zorgverleners. Er zijn
veel definities van E-Health.
E-Health: is een manier op via technologie te communiceren. (Er werd niet ingegaan op
redenen en implicaties)
Taxonomieën die verschillende manieren vertegenwoordigen om naar E-Health te kijken
1. Het categoriseren van gezondheid technologieën op basis van hun plaats in het continuüm
van de gezondheidszorg: het beschrijven van diensten ter ondersteuning van de zorgverlening
(diagnostiek, therapie), om de zorg te beheren (persoonlijke gezondheidsdossiers) of om
preventie en onderwijs te bevorderen als onderdeel van zelfbeheerprogramma’s voor de
volksgezondheid.
2. Het categoriseren van eHealth-Technologieën volgens de kenmerken van de technologie: het
beschrijven van de capaciteiten van apparaten en systemen om interacties tussen mensen en
de computer te ondersteunen, om mensen te monitoren en coachen en om op maat
gemaakte gezondheidsinterventies te ontwikkelen. (VR, wearables)
, 3. Het categoriseren van eHealth-technologieën op basis van hun invloed op het
gezondheidszorgsysteem: het beschrijven van de infrastructuur voor de gezondheidszorg,
met de nadruk op de mogelijkheden van de technologieën om de gezondheidszorg te
innoveren of te verstoren.
E-Health wordt steeds belangrijker door verschillende ontwikkelingen
- Door digitalisering van de maatschappij en technologische ontwikkelingen. Online is veel
informatie te vinden en mensen gebruiken sociale media om in contact te blijven.
- Hedendaagse burgers/patiënten zijn mondiger, hebben meer behoeften aan informatie en
autonomie en eigen regie. eHealth biedt hiervoor de mogelijkheden, zoals;
informatiewebsites, elektronische patiëntendossiers, zelfhulptools etc.
- Door toenemende vergrijzing en daardoor meer chronische ziekten zorgen voor
capaciteitsproblemen. Door eHealth interventies kan er informatie gegeven worden over
voorkomen van ziekte, digitale poliklinieken.
- Veranderingen in beleid, zoals decentralisering van zorg en nadruk op zelfstandigheid van
patiënt, burger en naasten maken gebruik van eHealth wenselijker.
- Corona; veel zorg is overgeschakeld naar online eHealth toepassing zoals videobellen.
Gezondheid heeft een impact op veel aspecten met betrekking tot gezondheidzorg en welzijn. E-
Health is meer dan het alleen introduceren van technologie in de gezondheidszorg.
(Eysenbach, 2001): E-health is een opkomend gebied op het snijvlak van de medische informatica,
volksgezondheid en het bedrijfsleven. Verwijzend naar de gezondheidsdiensten en informatie die
wordt geleverd of verbeterd via internet en aanverwante technologieën. Het kenmerkt niet alleen de
technische ontwikkeling, maar ook een gemoedstoestand, een manier van denken, om de zorg lokaal,
regionaal en wereldwijd te verbeteren door gebruik te maken van de informatie- en
communicatietechnologie.
E-Health verstoord de infrastructuur en de levering van de gezondheidszorg en het impliceert dat
mensen de capaciteiten en mogelijkheden moeten hebben om technologie te gebruiken om zelfzorg
te ondersteunen en om nieuwe manieren van zorgverlening te creëren; dat toegankelijk, betaalbaar
en haalbaar is. E-Health is een proces om de gezondheidszorg te transformeren, waarbij er rekening
wordt gehouden met het mens als geheel in de context van leven en werken. Deze context veranderd
voortdurend door demografie, groeiende capaciteiten van technologie op gegevens te genereren en
communiceren.
E-Health en technologie.
E-Health en technologie zijn onscheidbaar, omdat het eerste niet mogelijk is zonder het tweede.
Goed functionerende technologie is een noodzaak voor een goede E-Health interventie en een goed
ontwerp dat gebruikers aanspreekt. De ontwikkelingen van E-Health zijn afhankelijk van
ontwikkelingen in de technologie. Technologie biedt gebruikers de mogelijkheid om met elkaar te
communiceren. De humaniserende technologie is belangrijk voor E-Health: de 24/7 monitoring van
fysieke en mentale toestand biedt veel opties voor het coachen van gezondheid en welzijn.
Er zijn wel ethische vraagstukken: hoe betrouw is de feedback van technologie en wie is de eigenaar
van de verzamelde informatie.
Een ander belangrijk probleem voor E-Health is de balans tussen de nieuwste trends en innovaties in
technologie, die onbekende effecten kunnen hebben of het gebruik van mindere geavanceerdere
technologieën.
Ook is het van belang te kijken naar of de technologie past bij de gebruiker en de context. Als het niet
aansluit bij behoeften of context zal het NIET gebruikt worden. Een technologie zou de manier
waarop mensen leven/werken, sociaaleconomische achtergronden en ze manier waarop de beslissen
over gezondheid en welzijn moeten weerspiegelen. Deze match is belangrijk voor betrokkenheid,
adherentie, gebruik en vertrouwen.
, Technologie is essentieel voor E-Health en ontwikkelaars moeten er altijd voor zorgen dat er
een goede match is tussen technologie, gebruiker en context.
E-health en psychologie
E-Health heeft als doel gezondheid en welzijn te verbeteren met behulp van technologieën. Er is een
verandering van cognitie en gedrag nodig om dit te bereiken, maar het veranderen van gedrag door
een interventie is moeilijk. Een goede technologie moet samen met theorieën en benaderingen uit de
psychologie worden gebruikt om voor gedragsverandering te zorgen. E-health interventie die gebruik
maken van gedragsveranderingstechnieken of persuasieve kenmerken effectief zijn voor
gedragsverandering.
- Persuasieve technologie: streeft erna om gebruikers op een positieve manier te helpen
betere keuzes te maken voor gezondheid en welzijn. Door gebruik van technologie die
mensen aanmoedigen om gezonde keuzes te maken,
E-Health interventies moeten door mensen gebruikt worden, dus het moet passen bij hun
perspectief. Om een goede interventie te ontwikkelen voor de doelgroep is het belangrijk om kennis
te hebben over hoe mensen denken en gedragen. Psychologische theorieën en methoden kunnen
hiervoor ingezet worden.
Het integreren van psychologie en technologie
Psychologie en technologie zijn belangrijk voor succesvolle E-Health interventies en moeten met
elkaar verweven zijn.
(Technologie heeft invloed op cognities, cognities hebben invloed op hoe we naar technologie kijken)
De interventie wordt meestal door sociale wetenschappers ontwikkeld en de ingenieurs ontwikkelen
de technologie. Dit veroorzaakt een gebrek aan samenwerking of projectmanagement. Er zijn vaak
misverstanden tussen beide groepen. Regelmatig contact tussen beide en met belanghebbende van
de interventie zorgt ervoor dat een E-Health interventie een geïntegreerd geheel wordt wat aansluit
bij de wensen en behoeften van de belanghebbende.
Voordelen van E-Health
E-Health heeft op verschillende contexten en mensen voordelen, maar niet alle voordelen zullen
gelden voor elke interventie.
- Toegang tot zorg.
Door E-Health is zorg onafhankelijk van tijd en plaats, mensen hebben er toegang tot
wanneer ze het nodig hebben. Ook creëert E-Health een lage drempel om toegang te krijgen
tot de gezondheidzorg, meer mensen hebben hierdoor de mogelijkheid om toegang te
krijgen tot de gezondheidszorg, dit verbetert de gelijkheid in de gezondheidszorg. Er zijn wel
goede computer skills nodig. E-health kan ook de stigmatisering wegnemen, door er anoniem
gebruik van te kunnen maken.
- Empowerment.
De technologie kan mensen meer controle geven over hun eigen gezondheidzorg, ze hebben
meer controle in hun eigen gezondheids- en zorgproces. Ze zijn zich bewust van eigen
gezondheidsgegevens, dit vergroot kennis over eigen gezondheid (wearables, inzicht in
gezondheidsdossiers). Patiëntgerichtheid is een ander voordeel, mensen kunnen kiezen waar
en wanneer ze toegang willen tot de gezondheidzorg. De informatie die men zelf verzameld
zorgt dat mensen gemakkelijker een weloverwogen beslissing maken, of discussies met de
arts aan te gaan, omdat ze meer inzicht hebben in hun eigen gezondheid.
Zorgprofessionals kunnen ook worden gemachtigd, technologie op maat kan gebruikt worden
voor medische besluitvorming. Er kunnen snelle diagnoses gesteld worden en er is
nauwkeurige/gepersonaliseerde geneeskunde.
- Innovatie.
E-Health kan de basis zijn voor een duurzame verandering in de gezondheidszorg, door
bewegingen als patiëntgerichte zorg en geïntegreerde zorg. Technologie heeft het vermogen
, om de manier waarop de gezondheidzorg geleverd wordt te veranderen door alle betrokken
belanghebbenden te stimuleren om kritisch na te denken over hoe ze zorg leveren of
ontvangen. Deze manier van denken kan zorgen voor innovatie.
- Kwaliteit van zorg.
De kwaliteit van zorg wordt verbeterd via efficiënte, innovatieve systemen die kosten
verlagen en veiligheid verhogen door menselijke fouten te verminderen. E-health
technologieën kunnen medische richtlijnen en kwaliteitsnormen bevatten. Hierdoor kunnen
richtlijnen en normen ONAFHANKELIJK van kennis en vaardigheden gevolg worden. Er kan
toezicht gehouden worden op de naleving van veiligheid.
Technologie kan ook bijdragen om interventies en behandelingen te verbeteren, dit zal een
bijdrage hebben aan de effectiviteit, zo kunnen er door gebruik van wearables een interventie
op maat aangeboden worden. Efficiëntie is ook een voordeel, er zijn minder middelen nodig
om dezelfde kwaliteit van zorg en effecten op zorg en welzijn te bereiken. Er zijn betere
mogelijkheden voor monitoring, proactieve zorg en vraag gestuurde zorg op maat.
E-Health in de praktijk
1. Zelfzorg en preventie
Technologie kan gebruikt worden om zelfmanagement van de patiënt te bevorderen. Zoals
het gebruik van een website of app om informatie te vinden. Soms kan een hulpverlener hier
betrokken bij raken door antwoorden te geven in een zelfhulpcursus, maar dit is niet
noodzakelijk. Op de eenvoudigste manier worden zelfzorg- en preventie technologieën
gebruik worden om informatie over gezondheid en welzijn te verstrekken. De meeste E-
Health interventies geven de mogelijkheid om interactie te hebben met het systeem, zoals
vraag-antwoordsystemen of beslissingshulp. Deze systemen zijn NIET gebaseerd op medische
protocollen.
Een andere vorm van zelfzorg en preventie is te vinden in (zelf)monitoring, bijvoorbeeld de
beweging bijhouden door wearables. Online (zelfhulp) behandelingen zijn ook een vorm van
zelfzorg en preventie. Ze kunnen worden gevolgd zonder/met behandeling van een
therapeut.
- Blended care: online interventies i.c.m. met face-to-face therapieen.
2. Ondersteunende zorg
Meer betrokkenheid van de zorgverlener in de gezondheid en idealiter werken
zorgprofessionals en patiënten samen om de gezondheidzorg van de patiënt-cliënt te beheren
en verbeteren. In dit domein is de zorg complexer dan bij zelfzorg en preventie, omdat ze
zorgverleners een langere tijd betrokken zijn (bij chronische ziekten).
E-Health kan helpen in de ondersteunende zorg, het kan de informatie-uitwisseling tussen
professionals en tussen professionals en cliënten verbeteren. Een voorbeeld is de telemedine;
artsen kunnen via video bellen onderling met elkaar communiceren en betrouwbare adviezen
geven. E-Health is een waardevol hulpmiddel om de besluitvorming in de zorg te
ondersteunen. Elektronische persoonsdossiers is een veelbelovende E-Health technologie
voor ondersteunende zorg en chronische ziekten. Individuen kunnen toegang krijgen tot,
beheren en delen van gezondheidsinformatie met anderen. Tussen het delen van klinische en
persoonlijke gegevens tussen patiënten en zorgverleners, omvatten deze systemen vaak
functies om zelfmanagement te ondersteunen (werken aan gezondheidsdoelen, waarbij ze
ondersteund worden door de zorgverlener) en het zorgt ervoor dat patiënten en
zorgverleners makkelijker contact kunnen hebben.
3. Maatschappelijke gezondheid.
Beroepsbeoefenaren en patiënten zijn beide betrokken, maar de leiding ligt op een hoger,
maatschappelijker niveau. De maatschappelijke gezondheid richt zich op brede gezondheid
gerelateerde kwesties die van invloed kunnen zijn op het individu. Maatschappelijke
