Homoseksualiteit in Nederland van 1730 tot de Moderne Tijd
Voorwoord - Boek opgedeeld in 2 delen:
- Deel 1: Samenvatting van beschikbare historische en sociologische
studies die vooral de periode tot 1970 betreffen.
- Deel 2: Recente geschiedenis en over thema’s die een rol spelen in
het huidige debat over homoseksualiteit en soms hete hangijzers
zijn, zoals huwelijk, pedofilie, publieke seks, moslims en homoseks,
seksuele voorlichting.
- Eigen verhaal (geen confessie, maar laten zien dat in zijn leven 40
jaar homo-emancipatie weliswaar grote vooruitgang is geboekt,
maar dat er desalniettemin nog een lange weg is te gaan).
Homo uit de - Hekma’s persoonlijke homoervaringen besproken: voetbalbroekjes-fetish,
Groninger klei verhuist naar Amsterdam voor studie, zwager korte relatie met dominee,
getrokken Rooie Flikkers (1975-1980), docent Homo-Lesbische studies aan de UvA,
hoarden boeken, open relatie.
- Haalt Norbert Elias’ civilisatietheorie aan, die homoseksualiteit niet meeneemt
‘terwijl hij zelf in de kast zit’.
- Ziet zichzelf niet per se als homoseksueel (te algemeen, te vaag), eerder als
satijngek.
- ‘‘Het is de middelmatige staat van (homo)seksuele emancipatie die me ertoe
bracht dit boek te schrijven als lesboek’’.
- Geen herwaardering voor jaren 60 (seksuele revolutie), seksuele
achterlijkheid Nederland.
- ‘‘De situatie was treurig in mijn jeugd en is nu, hoewel sterk verbeterd, verre
van optimaal’’.
1. Sodomie en - Sodomie: oud woord voor homoseksualiteit. Sodom was de stad die God
sodomieten. Zone, heeft verwoest omdat inwoners homoseksuele handelingen uitvoerden. Door
misdrijf, vervolging dit idee homoseksualiteit lange periode als onjuist gezien.
(18e eeuw) - Sodomie vroeger breder begrip: alle seks buiten het huwelijk (dus ook
prostitutie), homo-sodomie was erger omdat het tegen de natuur in ging
(anaal), net als dierenseks. Geen zelfbeheersing.
- Twee vormen homoseksuele contacten: mannen die het met jongens deden
(pederastie) of mannen die andere mannen van achteren namen alsof het
vrouwen waren. Vormen van homoseks waren gebaseerd op een vorm van
ongelijkheid of verschil. Alleen vriendschap is eerlijke verhouding.
- Ontstaan infrastructuur van mannen die zich sterker identificeren met
sodomie (rond 1700 een homoseksuele identiteit). Sodomie voor 1730
nauwelijks vervolgd, daarna heel erg veel. Vervolging maakte een levendige
sodomie-cultuur in grote steden duidelijk (mannen die met jongere, armere
jongens seks hadden).
- Homo door geen zelfbeheersing → Homo door vrouwelijke psyche (dus
aangeboren).
- Overgang van sodomiet naar homoseksueel is bevorderd door de Verlichting.
Preventie werd een leidraad.
- Deze veranderingen passen binnen de seksuele ommekeer van die tijd (1.
professionalisering prostitutie, 2. obsessie masturberen door dokters, 3.
eerste feministische golf) → seksuele ideologie kreeg wetenschappelijke
invulling (ipv Christelijk gekleurd). Kenmerken van deze nieuwe seksuele
ideologie:
1. Biologische natuur ipv schepping.
2. Verschil tussen de man die het seksuele wezen bleef dat hij altijd al
was geweest en de vrouw die tevoren lustvoller werd geacht dan de
man, maar nu van nature seksueel terughoudend zou zijn (niet hoer
uit geilheid, maar economische noodzaak).
3. Huwelijksbanden en seksuele relaties na de Franse Revolutie
privé-zaak ipv publieke zaak van kerk, staat en familie.
4. Seksualiteit en liefde horen bij elkaar, niet gearrangeerd huwelijk.
5. Seksualiteit kern van menselijke identiteit.
- 18e Eeuw was een periode van seksuele differentiatie en specialisatie,
morele herorientering en individualisering.
- Eerste pleidooien voor homoseksuele contacten (pamflet van Sade).
, - Wederopstanding oude Griekse filosofen in Verlichting, maar is Socrates niet
een sodomiet / pederastie? Excuus: kende geen christelijke moraalleer, of:
afwijzing.
- Sodomie en homoseksualiteit waren twee verschillende werkelijkheden
geworden. Homo = geen zonde/misdrijf maar een ziekte en een diep
verankerde identiteit in een persoon.
- 1849: Franse arts Michea: homoseksualiteit = natuurlijke
abnormaliteit.
- 1864-1879: jurist Karl Heinrich Ulrichs: een vrouwelijke ziel
opgesloten in een mannelijke lichaam = uranisme. (Wordt ook wel
‘eerste flikker van de wereld’ genoemd).
2. Verkeerde - Dit hoofdstuk behandelt de ontwikkeling van de zedenwetgeving tot de
liefhebbers en uitdoktering van homoseksueel handelen.
homoseksuelen. - Nederlandse wetten en voorstellen:
Zwijgende liberalen, - 1795: Bataafse revolutie ipv Republiek. Vervolging nam gek genoeg
sprekende dokters toe (ondanks dat FR wetten sodomie hadden afgeschaft). Bredere
(19e eeuw) definitie, straffen milder.
- 1811: Code Pénal van Napoleon: strafvrijheid sodomie. Wel
strafbaar: regelmatig seksueel contact met minderjarigen en seks in
het openbaar. Strafwet bleef nog tot 1886 van kracht. DUS sodomie
niet langer een misdrijf!!!!
- 1815-1827: Minister Van Maanen komt met reeks nieuwe
ontwerpen: leeftijdsgrens seks 12 jr (eronder = verkrachting).
- Veel kritiek dat Nederlandse zedenwet gebaseerd is op Frans
moraal.
- 1870: commissie gaat nieuwe strafwet maken die Code Pénal
vervangt. Ontucht met kinderen onder 16 jaar is misdrijf, prostitutie
artikel van 18 naar 21.
- Politie deed nog steeds soms alsof sodomie strafbaar was, maar alleen
openbaar was strafbaar (sinds 1811). Daarom moest politie sodomieten op
heterdaad betrappen om te arresteren.
- Broedplekken homoseks: leger, gevangenis (groepsopsluiting → prive
cellen), schepen. Verloren niet hun mannelijkheid, waren juist heel erg
mannelijk die een prooi hadden. Geen typische nichten. Degene die geneukt
werd verloor wel een beetje mannelijkheid, dit kon gecompenseerd worden
voor geld, maar sommige hadden een voorkeur voor vrouwelijke, oneervolle
seks posities, zij zouden de toon zetten voor meest herkenbare groep.
- Niet veel info over homoleven van mannen uit midden/hoge klasse. Durfde er
vaak niet echt openlijk voor uit te komen. In kunstwereld reputatie van losser
seksuele moraal. Homomannen met geld gingen vaak naar buitenland. Meest
openlijk: Jacob Israël de Haan, die vertelde over relatie met Sam, maar alle
boeken werden opgekocht.
- Beschavingsoffensief om ziekte te voorkomen. Promoten keurig vermaak.
- Ongerustheid en bestrijden van ontucht (prostitutie).
- Gerechtelijke geneeskunde was enigste discipline die aandacht had voor
seksualiteit, richtte zich in de eerste instantie slechts op lichaam (niet
geestelijk). Eerste arts die daar wel aandacht aan besteedde was Michea.
Ging niet meer om uiterlijke tekenen van sodomie, maar de innerlijke
kenmerken van een seksuele neiging.
- Ulrich: ‘vrouwelijke ziel in mannelijk lichaam’ (= urning). Donkersloot ging hier
fel op in.
- Tijdperk van nieuwe woorden voor seks: homoseksueel, copromanie,
algolagnie etc. → classificatie van perversies bood een punt van herkenning
en gaf homoseksuelen kennis voor hun strijd tegen discriminatie.
- Halverwege de jaren 90 kreeg de homoseksueel plaats in het Nederlands
landschap door psychiaters die over seksuele perversie gingen schrijven.
Seksuele perversies: aangeleerd of aangeboren? Niet zondig of crimineel,
maar ‘gestoord’ en moet genezen worden.
- Er waren artsen die het consequent opnamen voor homoseksualiteit.
- Aletrino Uranisme et Sexualite: u ranisme en mannelijkheid sluiten elkaar niet
uit. Urningen moeten kuis leven. Kwam in discussie met Lombroso (theorie
over geboren misdadiger, die dus krankzinnig is en niet in gevangenis hoort
maar psychiatrische inrichting). Aletrino paste dit toe op homoseksualiteit.
- Dilemma tussen Aletrino die over uranisme schreef vs Lombroso die theorie
