Samenvatting tentamen
Introductie:
In de eerste maanden van de Covid-19-pandemie werden scholen wereldwijd gedwongen hun lessen
online voort te zetten vanwege quarantainemaatregelen. Dit benadrukte de ongelijkheid in toegang
tot technologie en internet. Een bekende foto toonde twee meisjes in Californië die buiten een Taco
Bell zaten om gebruik te maken van de openbare wifi om hun online lessen te volgen. Dit incident,
dat de digitale kloof in de VS blootlegde, leidde tot publieke sympathie en beleidsveranderingen,
waaronder de goedkeuring van de Californische wet "Broadband for All," die miljarden investeerde in
breedbandinfrastructuur.
De digitale kloof is echter slechts één aspect van bredere informatieongelijkheden wereldwijd.
Toegang tot internet, apparaten, en betrouwbare informatie varieert sterk en beïnvloedt mensen op
sociaal-economische en geografische gronden. Tijdens crises, zoals pandemieën en oorlogen, wordt
toegang tot accurate informatie cruciaal, terwijl desinformatie en datamisbruik ernstige bedreigingen
vormen.
Informatiewetenschap speelt een sleutelrol in het aanpakken van deze uitdagingen, zoals het
bestrijden van desinformatie, verbeteren van informatiegeletterdheid, en het waarborgen van
privacy. Dit veld richt zich op het beheer, analyse, en toegankelijk maken van informatie, en omvat
uiteenlopende beroepen zoals bibliothecarissen, onderzoekers en technici. Het benadrukt het belang
van onderwijs als fundament voor gelijke toegang tot informatie en technologie.
Informatie is overal om ons heen en speelt een cruciale rol in ons leven, hoewel we ons daar vaak
niet bewust van zijn. Het begrip "informatie" is veelzijdig en moeilijk eenduidig te definiëren, omdat
het in verschillende contexten en disciplines verschillende betekenissen heeft. Het kan verwijzen naar
fysieke objecten zoals boeken, digitale bestanden, communicatieprocessen, of zelfs genetische data
zoals DNA. Daarnaast wordt het gebruikt als bijvoeglijk naamwoord (informatief), werkwoord
(informeren), en zelfs metafoor (informatie als iets levends).
Binnen de informatiewetenschap bestaan er diverse benaderingen om informatie te begrijpen,
variërend van technologische en biologische perspectieven tot sociale en filosofische. Informatie kan
worden gezien als data die betekenis krijgt door analyse en interpretatie, vaak voorgesteld in het
zogenaamde DIKW-model (Data, Informatie, Kennis, Wijsheid). Hoewel dit model kritiek krijgt
vanwege zijn lineaire opzet, blijft het populair in de praktijk.
Ook speelt informatietheorie, zoals ontwikkeld door Claude Shannon, een belangrijke rol. Deze
benadering beschouwt informatie als signalen die worden overgedragen, onderscheiden van ruis, en
is fundamenteel voor moderne communicatiesystemen. Recente ontwikkelingen in
quantuminformatiewetenschap combineren deze ideeën met de fysica van kwantummechanica.
Ondanks de uitdagingen van een eenduidige definitie, biedt de veelzijdigheid van informatie juist
kansen. De informatiewetenschap, met zijn brede toepasbaarheid in domeinen zoals psychologie,
recht en astrofysica, heeft het potentieel om complexe wereldwijde problemen aan te pakken. Het
vakgebied profiteert van het verkennen van de kloof tussen uiteenlopende benaderingen en
benadrukt het belang van precisie wanneer het echt telt.
,Het definieren van het vakgebied informatiewetenschap is een complexe taak. In een studie van
2003-2005 werden 50 definities van informatiewetenschap gepresenteerd door een panel van 57
wetenschappers uit 16 landen. Het vakgebied deelt zijn basis met andere disciplines zoals
bibliotheekwetenschap, informatica, communicatie, en statistiek, maar ook nieuwere
interdisciplinaire velden zoals informatica en data science. Dit maakt dat opleidingen en programma's
met de naam "informatie" sterk kunnen variëren, afhankelijk van hun focus op bijvoorbeeld
informatieorganisatie, datamanagement, kunstmatige intelligentie, of diversiteit en inclusie.
Informatieprogramma’s kunnen zich richten op verschillende deelgebieden en zijn methodologisch
divers, met professionals die vaak meerdere achtergronden en identiteiten combineren. Dit leidt tot
verschillende benaderingen binnen de academische wereld, waarbij het begrip
"informatiewetenschap" vaak politiek en economisch bepaald wordt door beschikbare middelen en
instituties.
Sommige pleiten ervoor om informatiewetenschap niet als een "discipline", maar als een "studieveld"
te beschouwen vanwege de veelzijdigheid ervan. Dit heeft ook invloed op de naamgeving van
opleidingen en programma’s, zoals de opkomst van de "iSchool"-beweging, die het vakgebied breder
ziet en pleit voor een interdisciplinaire aanpak van technologie, mensen en informatie. De beweging
bestaat inmiddels uit meer dan 100 instituten wereldwijd, die verschillende benaderingen van
informatiewetenschap hanteren. De auteurs van dit boek, afkomstig van de University of Illinois,
pleiten voor een uitbreiding van het vakgebied om effectief te reageren op de snel evoluerende
informatie- en technologiepraktijken.
In het boek Information Science: The Basics wordt informatiewetenschap gepresenteerd als een
interdisciplinair vakgebied dat essentieel is om de snel evoluerende informatie-uitdagingen van de
hedendaagse samenleving te begrijpen en aan te pakken. Het vakgebied is ontstaan uit bibliotheek-
en informatiewetenschap, maar wordt gekarakteriseerd door een breder scala aan technologieën,
vaardigheden en praktijken die ook in andere disciplines en interdisciplinaire velden te vinden zijn.
Het boek nodigt lezers uit om de complexe intellectuele terreinen van informatiewetenschap te
verkennen en benadrukt de rol van informatieprofessionals bij het zichtbaar maken van
informatieprocessen, het verbeteren van technologieën, en het aanpakken van ongelijkheden in
toegang tot informatie.
De auteurs beschouwen informatiewetenschap niet alleen als een verzameling professionele
praktijken, maar ook als een metadiscipline die een unieke lens biedt voor elk domein van menselijke
kennis, inclusief het vakgebied zelf. Het boek volgt de metaforische levenscyclus van informatie, van
verzameling en classificatie tot organisatie, toegang, gebruik, en bewaring. Elk hoofdstuk behandelt
een specifiek aspect van deze levenscyclus, en de laatste hoofdstukken reflecteren op de toekomst
van informatie en informatiewetenschap. Het werk nodigt studenten en onderzoekers uit om de
sociale, technologische en politieke dimensies van informatie te bestuderen en bij te dragen aan het
oplossen van de informatie-uitdagingen van de 21ste eeuw.
, Hoofdstuk 2:
In dit hoofdstuk wordt de geschiedenis van het classificeren van informatie verkend, beginnend met
een 16e-eeuws Spaans boek dat eeuwenlang verloren was, maar uiteindelijk werd gevonden in de
Arnamagnæan Collection aan de Universiteit van Kopenhagen. Het boek, het Libro de los Epítomes
(Boek van Samenvattingen), was een werk van Hernando Colón, de zoon van de beroemde
ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus. Colón was ambitieus en wilde een universele bibliotheek
creëren, met boeken over elk onderwerp en in elke taal. Zijn verzameling groeide uit tot de grootste
van de wereld in zijn tijd, met tussen de 15.000 en 20.000 werken.
Hoewel de bibliotheek van Colón grotendeels verloren ging door diefstal, oorlog, en verwaarlozing,
bleven sommige werken bewaard, waaronder gedetailleerde indexen die Colón had laten maken om
zijn collectie te organiseren. Deze indexen zijn cruciaal om de verloren werken te identificeren. Het
Libro de los Epítomes zelf ging verloren, maar werd later teruggevonden in Denemarken, waar het, na
een lange geschiedenis van verplaatsing, werd herontdekt na bijna 400 jaar. Het boek bevatte
gedetailleerde samenvattingen van de boeken in Colón’s collectie, waarvan velen nu niet meer
bestaan.
Het hoofdstuk bespreekt ook de vroegste bekende systemen van classificatie, de ontwikkeling van
moderne bibliotheekcatalogisering, de opkomst van speciale bibliotheken in de VS, en de
internationale documentatiemovement. Ten slotte wordt ingegaan op de uitdagingen van traditionele
classificatiesystemen en de vooroordelen die kunnen optreden in informatiestructuren.
Dit hoofdstuk bespreekt de oorsprong van classificatiesystemen voor informatie, beginnend met de
oude Soemeriërs die al rond 2500 v.Chr. lijsten van hun collecties maakten. In Nippur, een oude
Soemerische stad, werden twee indexplaten gevonden die dateren uit ongeveer 2000 v.Chr., die
verschillende pogingen weerspiegelen om een verzameling te categoriseren. Ook de Hettitische
indexplaten uit de 14e eeuw v.Chr. bieden meer gedetailleerde informatie, zoals de namen van
schrijvers en het aantal kleitabletten per tekst. Deze platen bevatten zogenaamde "colofons",
aanvullende informatie over de tekst, zoals de naam van de schrijver of eigenaar van de collectie.
De oude Egyptische bibliotheek van Alexandrië heeft een systematische classificatie gekregen van de
bibliothecaris Kallimachos (circa 200 v.Chr.), die de Pinakes beheerde, een catalogus van de
bibliotheek. Dit systeem, dat de verzameling in twee hoofdcategorieën verdeelde (literatuur en non-
fictie), was gebaseerd op eerdere ideeën van Aristoteles en zijn leerling Theophrastus. Kallimachos
gebruikte bibliografische technieken die nog steeds van toepassing zijn, zoals lengte, auteur,
samenvattingen van de inhoud en recensies. Zijn systeem was echter geen index, omdat gebruikers
nog steeds de bibliothecarissen moesten raadplegen om boeken te vinden.
Daarnaast wordt kort de Keizerlijke Bibliotheek van China tijdens de Han-dynastie genoemd, waarin
Liu Xin (circa 50 v.Chr.–23 n.Chr.) een catalogus maakte van 631 werken, verdeeld over zes
hoofdcategorieën, zoals militaire geschriften en methoden voor berekeningen. Veel van deze werken
zijn verloren gegaan, maar hun indeling geeft een idee van de onderwerpen die werden verzameld.
CLASSIFICATIESYSTEMEN
Het Dewey Decimal Systeem (DDS) standaardiseert de praktijk van het toewijzen van een vierdelige
code aan elk werk in een bibliotheekcollectie. De belangrijkste onderdeel is het identificatienummer,
dat wordt gecreëerd door de inhoud van een boek te koppelen aan de dichtstbijzijnde onderwerp-
