Dit is een schema van alle beroemde denkers die behandeld worden tijdens het vak Filosofie & Ethiek hun belangrijkste opvattingen/ideeën. Daarnaast bevat dit document ook een complete begrippenlijst van alle begrippen behandeld tijdens deze cursus.
Denker Belangrijkste gedachten en eventuele stroming
Standaardbeeld ➔ Klassieke rationaliteit = argumenten zijn logisch (logische
van de wetenschap redenering) en verwijzing naar bewijs (emperisch)
➔ Betekeniscriterium = 2 uitspraken met betekenis: analytisch
(definitie/wiskundige formulering) & synthetisch (ervaring)
➔ Verificatie/conformatie = van waarheid, waarschijnlijkheid
naar praktische zekerheid
➔ Theorievrije waarneming = niet bevooroordeeld door theorie/
gekleurde bril
➔ Empirische cyclus = waarnemingen vormen empirische
basis van feiten en vanuit daar een theorie met nieuwe
empirische wetten weer terug bij empirische basis
Karl Popper ➔ Kritisch rationalisme = verstand oorsprong van problemen
die opgelost moeten worden, maar het verstand kan falen
(feilbaar)
➔ Demarcatiecriterium = minder streng dan het
betekeniscriterium, omdat het metafysische uitspraken als
gidsfunctie toelaat + op zoek verificatie is te zwak
➔ Falsificatie = op zoek naar het tegenvoorbeeld, theorie moet
in strijd zijn met feiten. Pseudo-wetenschap onderscheiden
van wetenschap via elimineren foute uitspraken
➔ Theoriegeladen waarneming = zoeklichttheorie om iets waar
te nemen, gelukkig hebben wetenschappers dezelfde
leerboektheorie
➔ Proces van trial en error = hypothesen toetsen en bij
falsificatie nieuwe hypothesen formuleren en opnieuw
toetsen en anders hypothese tijdelijk aannemen
➔ (On)waarheid = waarheid bestaat (onbereikbaar voor mens),
maar door onware uitspraken te elimineren proberen we
hiernaar te streven
➔ Consensus = intersubjectieve overeenstemming (kritisch
toetsen voldoende), wel afvragen rationeel/strategisch?
Thomas Kuhn ➔ Coherentietheorie van waarheid = goede theorie als het past
bij bestaande theorie van paradigma
➔ In periode van normale wetenschap vindt articulatie plaats
van paradigma, maar ook perioden van revolutie en crisis
, ➔ Waarden bepalen topje van de ijsberg, andere waarden,
andere ijsberg, ander paradigma
➔ Oud naar nieuw paradigma bepaald door sociale
rollen/reputatie
➔ Bekeringservaring = achter één van de twee paradigma’s
scharen
➔ Actief waarnemen = concepten in ons hoofd veranderen met
cultuur/historie
➔ Paradigma = bril waardoor de wetenschapper
kijkt/denkkader
Harry Collins ➔ Goed experiment is experiment uitgevoerd door competente
(Sociologie van onderzoeker
Wetenschappelijke ➔ Uitkomst discussie op basis van sociale rollen/reputatie
Kennis) ➔ Radicaliseren sociale factor geïntroduceerd door Kuhn
➔ Consensus wordt niet bereikt door keer op keer onderzoek
te reproduceren > verschillende paradigma’s + sociale rollen
Bruno Latour ➔ Vervlechting politiek, economie, maatschappij, wetenschap
en techniek in krachtenveld
➔ Wetenschappelijk feit = netwerk van rationele en niet-
rationele factoren in heterogeen netwerk (machine, geld,
apparaten, theorieën etc.)
➔ Wetenschap in actie = loep over hoe wetenschappelijk
onderzoek plaatsvindt > splitting-and-inversion model
➔ Actoren = technologie is niet alleen instrument, maar ook
handelend met eigen macht
Knowledge Filter ➔ Intern zuiveringsmechanisme van wetenschappelijke kennis
➔ Frontier Science met kritische besprekingen, commentaar
etc./Peer-review met beoordeling door anonieme
peers/Selectie door tijdsverloop
➔ Volkswijsheden - Frontier science - Primaire literatuur -
Secundaire literatuur - Textbook science - Tekstboek van de
toekomst
➔ Kennis waarover consensus is bereikt =
rationeel/strategisch?
➔ Externe controle nodig?
Kritisch realisme ➔ Kennis van echt bestaande werkelijkheid (standaardbeeld +
Popper)
➔ Kennis is ook een sociale/culturele/politieke/economische
constructie, kan er anders uitzien afhankelijk van de
omstandigheid (Kuhn + Latour)
➔ Voorbeeld eend/konijn = iemand zegt het is een konijn, dan
klopt dit met de werkelijkheid, maar afhankelijk van de
sociale/culturele etc. zie je een konijn ipv. eend > wie het
meest betrouwbare zegt vaststellen via knowledge filter
Sigmund Freud ➔ Mens bestaat uit es (driften) en ich (normen en waarden)
➔ Mens is voor overgrote deel irrationeel (es), dit in
tegenstelling tot wat wij denken te zijn
➔ Naast secularisereing van ons wereldbeeld + mechanisering
van wereldbeeld reden voor populariteit biomedisch
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joyceburger71. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
