Prof. gesprekvoering KP:
Hoofdstuk 2: de gezindheid van de hulpverlener:
Inleiding:
Voor persoonlijke problemen zijn allerlei ‘oplossingen’
Wat je jezelf moet afvragen:
o Hoe we – in algemene zin – met de ander willen omgaan
o Met welke methoden, technieken we willen werken
o In wat voor situatie bevinden de hulpverlener en de cliënt zich ten opzichte van
elkaar?
Gezindheid:
Gezindheid van naasten:
o Zijn er vaak op uit om problemen te bagatelliseren (minder belang aanhechten of iets
als onbelangrijk aanduiden) in hun eigen belang en misschien ook het vermeende
belang van de ander
= goed, want het is niet de bedoeling om te suggereren dat we altijd diep op
de terloops aangeduide problemen van onze naasten zouden moeten ingaan
o Betrokkenheid vader-zoon:
Eigenbelang ouders: willen dat hun kind het goed doet op school en iets
bereikt, MAAR ook in belang van kind betrokken vader
o Voor naasten is het soms moeilijk om te helpen bij persoonlijke problemen: grote
nabijheid, grote vriendschap, grote liefde kan leiden tot dusdanig grote belangen bij
het gedrag van de ander dat ze een handicap zijn bij het helpen van die dierbare naaste
als deze problemen heeft
Gezindheid van de hulpverlener:
o Vragen om als richtlijn te nemen bij een hulpverlener:
Hoe wil de hulpverlener dat mensen leven en welk doel wil hij met hen
bereiken?
Hoe wil de hulpverlener dat doel bereiken?
Wat zijn de belangen die op het spel staan bij hulpverlener en cliënt?
o Hulpverlener:
Directe belangen: zijn er niet en dus kan de hulpverlener objectiever oordelen
Andere belangen: zijn er wel. Denk aan; deskundig overkomen
Modellen/methodes:
Diagnose-recept methode: psychologe neemt de leiding en geeft zijn/haar visie op het
probleem en geeft aan hoe je het kan oplossen
o Object van onderzoek
o Gevaar: is dat het belang van de psychologe om deskundig te lijken leidt tot een te
doelgerichte en eenvoudige aanpak van problemen. Immers, door het gesprek zelf in
de hand te houden en de cliënt weinig ruimte te laten, loopt de ‘deskundige’ weinig
gevaar terecht te komen op zijsporen of bij andere problemen waar zij zich geen raad
mee weet
o Hulpverlener: presenteert zich als onderzoeker en speelt die rol ook openlijk
Het samenwerkingsmodel: de psychologe stelt zeer bewust het doel om beter inzicht in de
gevoels-, denk- en leefwereld van de cliënt te vormen ze laat de cliënt praten en vult niets
zelf in
o Zo goed mogelijk verplaatsen in de belevingswereld van de cliënt
, o Niet object van het onderzoek (zoals bij diagnose-recept methode) maar partner in het
gesprek
Actief betrekken van de cliënt: leren over de manier waarop een dergelijk
proces verloopt minder grote kans dat de cliënt bij volgende problemen of
vragen beter in staat is zelf een oplossing te vinden en niet opnieuw advies
van een deskundige hoeft te vragen
o Hulpverlener: is de deskundige die haar psychologische kennis maximaal benut en
dus ook probeert een stimulerende situatie voor de cliënt te creëren (echte spontaniteit
is ver te zoeken)
Verwijt: geraffineerde manipulator
o Gevaar: zit ook hier in de deskundigheid die waargemaakt moet worden
De raffineerde hulpverlener: de hulpverlener is zeer actief en geconcentreerd bezig op allerlei
fronten maar lijkt aan de buitenkant zo ‘rustig’ dat de cliënt er weinig van merkt
Westerse cultuur:
Individualiteit: in de westerse cultuur wordt grote warde gehecht aan de opvatting dat een
individu het recht heeft in vrijheid en voor eigen verantwoordelijkheid beslissingen te nemen
en zijn toekomst vorm te geven
o Beslissingen nemen: op eigen motieven (vooral bij het oplossen van persoonlijke
problemen)
Hoofdstuk 3: de cliëntgerichtte behandeling
Inleiding:
Cliëntgerichtte behandeling beantwoord aan:
o Concreet inzicht biedt in het functioneren van mensen
o Duidelijk maakt hoe persoonlijke problemen kunnen ontstaan
o Relatief eenvoudige richtlijnen biedt om de problemen van de cliënt te verminderen
De hulpverlener richt zich volgens deze theorie ook primair op die
persoonlijke kant van de cliënt
Roger: belangrijkste vertegenwoordiger en vormgever van de cliëntgerichtte benadering
Hulpverlener: dient de cliënten eerst enige rust en vertrouwen te bieden, zich te verplaatsen in
hun belevingswereld en ze vervolgens op hun individuele kracht en mogelijkheden aan te
spreken
De theorie van Rogers:
Het leven van Rogers (1902-1987): groeide op in een degelijk en streng Amerikaans gezin.
Hij heeft landbouwkunde gestudeerd. Hij ontwikkelde belangstelling voor menselijk denken
en de ontwikkeling daarin. Hierdoor ging het psychologie studeren en kwam hij in een andere
wereld terecht. Hij trof een docente die op een zeer betrokken en warm-menselijke wijze
mensen ‘bestudeerde’ en met ze omging. Dit vormde een sterk contrast met wat Rogers tot
dan toe had meegemaakt en dat beïnvloedde zijn denken over (omgaan met) mensen sterk. Hij
werkte jarenlang in de psychologische hulpverlening en ontwikkelde vanuit die praktijk zijn
theorie en methode
Zelfactualisering: Rogers legt nadruk op self-actualizing tedency als fundamentele, drijvende
kracht in de persoon. Bij mensen gebeurt meer dan het realiseren van dit biologisch proces:
o De mens beschikt over het bijzondere vermogen dat hij zich bewust is van zichzelf en
zijn omgeving. Hij kan erover nadenken
o Mensen hebben over hun zelfactualisering de verbondenheid met andere mensen in
sociaal verband nodig
o De mens ontwikkelt een toekomstgericht streven. Daarbij neemt hij doelbewust
beslissingen en maakt keuzes over waarden en richting voor zijn denken en handelen
, Het individu gaat zo in de richting van een eigen identiteit en een optimale
vorm. Die vorm ligt echter niet zo vast als een soort eindproduct
Dit ontwikkelingsproces wordt in belangrijke mate bepaald door de kwaliteit
van de experiencing, het belevings- en ervaringsproces van de persoon. Deze
kwaliteit neemt toe naarmate de persoon meer in staat is allerlei stimuli,
komend vanuit zichzelf of vanuit zijn omgeving, zonder remmingen of afweer
bewust te beleven en te verwerken.
Optimale vorm van experiencing: als het ware vanzelf zal
plaatsvinden, op voorwaarde dat de omstandigheden waarin de
persoon verkeert gunstig zijn
Onvoorwaardelijke acceptatie (unconditional positive regard): is van essentieel belang voor de
ontwikkeling van een persoon dat hij van jongs af deze onvoorwaardelijke positieve aandacht
en zorg krijgt en ervaart van voor hem belangrijke personen uit zijn omgeving. Dat betekent
dat hij zonder voorwaarden wordt geaccepteerd zoals hij is en voldoende warmte en liefde
ontvangt
o Het betekent niet dat de omgeving alles mooi en prachtig moet vinden wat het kind of
de volwassene doet, maar wel dat de persoon als basisgevoel de zekerheid heeft als
mens geaccepteerd te worden. Het ‘onconditionele’ is het essentiële
o Je mag jezelf zijn
Hoe ontstaan problemen?
o Door conditional regard; de liefde en acceptatie is afhankelijk van de ander of het
‘betere’ gedrag van de persoon. Dit leidt ertoe dat de persoon anders moet zijn dan hij
is of zou willen zijn om de broodnodige liefde, zorg en waardering van de omgeving
te verkrijgen, nodig voor fundamentele gevoelens van veiligheid en geborgenheid.
Echter, de prijs voor dit ‘anders moeten zijn’ is dat de persoon niet meer spontaan en
vrij kan functinoeren
o Door incongreuntie: een persoon verkeert in een toestand van incongruentie als hij
niet meer af durft te gaan op zijn eigen directe ingevingen, gedachten en gevoelens,
maar zich in zijn belevingen en zijn gedrag gaat richten naar de verwachtingen en
normen van zijn omgeving
De methode van Rogers: de hulpverlener moet tegenover de cliënt gedrag gaan vertonen dat
een compensatie bevat voor het verstorende gedrag van belangrijke personen in de omgeving
van de cliënt die het proces van zelfactualisering belemmeren
o Onvoorwaardelijke positieve waardering: de hulpverlener streeft ernaar een goede,
helpende relatie met de cliënt tot stand te brengen. Een relatie waarin deze (weer)
zichzelf durft te zijn. Om dit te bereiken probeert de hulpverlener zelf in zijn
gesprekken met de cliënt aan een drietal voorwaarden te voldoen
Acceptatie: de hulpverlener zal de cliënt met al zijn goede en slechte
gedachten gevoelens en gedragingen accepteren zoals hij is. Dat impliceert
respect voor die medemens en erkenning van zijn recht om er een veelheid
van (afwijkende) opvattingen en gedragingen op na te houden
Je hoeft het niet eens te zijn met je cliënt, of alles goed te moeten
vinden wat de cliënt doet en denkt. Wel betekent het dat we de ander
in zijn waarde laten met al datgene wat hij is en niet is, kan en niet
kan en dat we dit eigene van de cliënt respecteren
o Echtheid: de hulpverlener moet binnen de relatie met de cliënt authentiek, transparant
en geïnterfereerd dienen te functioneren. De hulpverlener moet er dus naar streven om
in het contact met de cliënt zelf de eerder beschreven ideaaltoestand van congruentie
te bereiken. Deze congruentie wordt ook wel aangeduid met ‘echtheid’
De hulpverlener moet in eerste instantie eerlijk zijn tegen zichzelf. Je mag dus
in de eerste plaats gedachten en gevoelens met betrekking tot de cliënt, ook
minder mooie, toelaten in je eigen beleving, zodat je uiteindelijk gevoelens
erkent en vervolgens nagaat wat je ermee in het contact tot je cliënt mee kan
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mai-ly. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
