Deze samenvatting bevat alle stof voor het vak psychopathologie van de studie pedagogische wetenschappen of de minor orthopedagogiek aan de UvA.
Elk hoofdstuk bevat alle belangrijke punten, begrippen zijn vetgedrukt en paragrafen zijn gearceerd voor het overzicht. Ook wordt elk hoofdstuk afgesl...
Hoofdstuk 2: Classificatie, diagnostiek en epidemiologie
Hoofdstuk 5: Slaapstoornissen en slaapproblemen
Hoofdstuk 9: Zindelijk worden en zindelijkheidsstoornissen
Hoofdstuk 7: Gehechtheid en hechtingsstoornissen
Hoofdstuk 8: Autismespectrumstoornissen
Hoofdstuk 11: Zelfregulatie en de aandachtsdeficiëntie-/hyperactiviteitsstoornis
(ADHD)
Hoofdstuk 12: Agressie en gedragsstoornissen
Hoofdstuk 13: Angst en angststoornissen
Hoofdstuk 14: Stemming en stemmingsstoornissen
Hoofdstuk 17: Psychotische stoornissen bij jongeren
Hoofdstuk 16: Middelengebruik en middelenmisbruik
Hoofdstuk 6: Voedings- en eetstoornissen bij het jonge kind
Hoofdstuk 15: Eten en eetstoornissen
, 2
Hoofdstuk 1: Introductie
Casussen:
Bij elke casus kan men zich vier vragen stellen: Wat is er aan de hand? Hoe is dit zo
gekomen? Wat kan eraan gedaan worden? Hoe zal het met hem of haar verder gaan?
Op basis van informatie over stoornissen kan de vraag Wat is er aan de hand? beantwoord
worden Informatie over risico- en beschermingsfactoren kan antwoord geven op de vraag
Hoe is dit zo gekomen?
1.1 Wat is ontwikkelingspsychopathologie?
Psychopathologie is de wetenschap waarin psychische stoornissen worden bestudeerd.
Ontwikkeling is een centraal begrip bij het onderzoeken van ontstaan en beloop van
psychische stoornissen.
Vroeger en nu
In de ontwikkelingspsychopathologie wordt het begrip ontwikkelingsbenadering toegepast.
Dit betekent dat we uitgaan van de veronderstelling dat gedrag(smogelijkheden) in de loop
van iemands leven veranderen en complexer worden. Psychopathologie gaat er niet vanuit
dat vroegere ervaringen voor de volle honderd procent iemands functioneren bepalen; in
plaats daarvan is de relatie tussen vroegere ervaringen en huidige ervaringen het best
vanuit een wisselwerking te begrijpen. De essentie is dat ervaringen uit het verleden
beïnvloeden hoe iemand diens huidige ervaringen interpreteert en waardeert, en dat de
ervaringen uit het heden beïnvloeden hoe iemand terugkijkt op het verleden. Dit is een
belangrijk punt in de hulpverlening: door andere ervaringen te bieden wordt geprobeerd het
kind te helpen diens geschiedenis, bij wijze van spreken, wat zonniger neer te zetten.
De theorie van ontwikkelingsopgaven is een van de uitgangspunten om de
ontwikkeling van kinderen en jongeren te begrijpen. De theorie is dat een kind in elke
leeftijdsfase bepaalde opgaven moet zien te volbrengen, bijvoorbeeld gehechtheid of leren
omgaan met leeftijdsgenoten. Als zulke ervaringen die bij een bepaalde
ontwikkelingsopgave horen niet goed worden verworven, wordt de kans op latere problemen
groter. Een psychische stoornis wordt in dit perspectief niet opgevat als ‘iets’ wat een kind of
volwassene heeft, maar als een ontwikkeling die is vastgelopen of is scheefgegroeid.
Een dynamisch gezichtspunt
Afwijkend gedrag of een psychische stoornis wordt niet als statisch gezien, maar als
dynamisch. Dit betekent dat er wordt uitgegaan dat de verschijningsvorm van afwijkend
gedrag verandert gedurende de levensloop van een persoon. ‘Normaal’ is een tijd- en
plaatsgebonden begrip. Als we dit samen zien met het ontwikkelingsperspectief, betekent
dat het volgende: eenzelfde vorm van gedrag in de ene leeftijdsfase wordt als normaal of
wenselijk gezien, en in de andere leeftijdsfase als abnormaal of onwenselijk.
Een uniek individu met unieke ervaringen
De ontwikkeling van een kind, en daarmee diens gedrag, wordt beïnvloed door zowel
factoren uit de omgeving van het kind als factoren van of voortkomend uit het kind zelf (zoals
leeftijd, intelligentie en zelfbeeld). Omgevingsfactoren kunnen we onderscheiden in
invloeden van het gezin, de school, media, cultuur en maatschappelijke normen en waarden.
2
, 3
Eenzijdige relaties waarin de nadruk wordt gelegd op één oorzakelijke factor, zijn vrijwel
altijd onjuist en schadelijk voor het kind.
Normale ontwikkeling
Om te kunnen beoordelen of gedrag afwijkend of onaangepast is, is het voorwaardelijk om
te weten wat tijdens de verschillende ontwikkelingsstadia van een kind normaal gedrag is.
De normale ontwikkeling is lastig te definiëren. Vaak wordt er uitgegaan van een
gemiddelde leeftijdsadequate ontwikkeling. Dat betekent dat gedrag dat hoort bij
5-jarigen, als abnormaal kan worden beoordeeld bij 10-jarigen.
Kenmerken van stoornissen: begrippen
● Differentiaaldiagnose → Op welke andere stoornissen kunnen de besproken
stoornissen lijken?
● Comorbiditeit → Met welke andere problematiek en stoornissen kunnen ze
samengaan?
● Prevalentie → Hoe vaak komt een stoornis voor?
Maatschappelijke en culturele invloeden op een stoornis
De cultuur en maatschappelijke omstandigheden kunnen de kans dat kinderen bepaald
gedrag gaan vertonen vergroten of verkleinen. Daarnaast kan een bepaalde stoornis
verschillend tot uiting komen in uiteenlopende culturen. Een tweede manier waarop ‘cultuur’
invloed heeft op psychopathologie bij kinderen is de wijze waarop normen en waarden uit
een cultuur de opvattingen van volwassenen over het gedrag van kinderen beïnvloeden.
Cultuur is immers mede bepalend voor wat je als ‘normaal’ en ‘afwijkend’ beoordeelt. De
attributie van het gedrag, oftewel de oorzakelijke interpretatie is hierbij belangrijk.
Risico- en beschermingsfactoren
Het gedrag van een persoon, zoals een psychische stoornis, kan het best begrepen worden
vanuit de wisselwerking tussen de twee factoren. Een risicofactor is een factor die een
negatieve invloed heeft op de (normale) ontwikkeling van een kind. Een
beschermingsfactor is een factor die in een situatie van risico de negatieve invloed van de
risicofactor op de ontwikkeling geheel of gedeeltelijk teniet doet. Risico- en
beschermingsfactoren zijn in elke fase van het leven van invloed. Deze factoren zijn niet
statisch, maar kennen ook ontwikkeling.
Een stoornis wordt vrijwel nooit door één risicofactor veroorzaakt. Het aloude debat
over nature en nurture stelt een zinloze vraag en creëert een tegenstelling die niet bestaat.
Vrijwel al ons gedrag wordt namelijk beïnvloed door zowel erfelijke als omgevingsfactoren.
Met andere woorden: er is geen gedrag zonder erfelijke invloed en zonder omgeving.
Hoofdstuk 1 in 10 statements
1. Ontwikkelingspsychopathologie is geen nieuwe wetenschap, maar een benadering
waarin inzichten uit verschillende wetenschappelijke disciplines en
wetenschappelijke theorieën worden geïnterpreteerd.
2. Psychopathologie is iets anders dan psychiatrie. Bij psychopathologie wordt kennis
verzameld over algemene kenmerken van psychische stoornissen; bij psychiatrie
wordt met name gekeken naar (de effecten van) hulpverlening aan mensen met
psychische stoornissen.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JunaSTDY. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
