Samenvatting sociologie:
H1.1-1.2, H2, H4, H5, H6
Hoofdstuk 1: inleiding
De wijze waarop de mens communiceert wordt bepaald door zijn culturele achtergrond
Verschillen in culturen kunnen leiden tot verrijking, maar er kunnen ook misverstanden door
ontstaan
1.2 cultuur met een kleine c
Cultuur met een grote C: schilderkunst, theater, literatuur, muziek
Cultuur met een kleine c:
- Hofstede: collectieve mentale programmering die leden van een groep of categorie
mensen onderscheidt van die van andere
- Geertz: een systeem waarin de leden dezelfde betekenis hechten aan woorden,
communicatieve handelingen, symbolen, enzovoort
bevat activiteiten waarvan men denkt dat ze de beschaving bevorderen, maar ook alledaagse
zaken (de wijze waarop je gevoelens uit, met wie je iets drinkt, etc.)
cultuur met een kleine c uit zich in cultuur met een grote C
In de mentale programmering van de mens kunnen we 3 niveaus onderscheiden:
- De menselijke natuur, cultuur en persoonlijkheid
Menselijke natuur: alles wat de mens is aangeboren
Cultuur: regels en wetten die een groep mensen nodig heeft om voort te bestaan
Persoonlijkheid: bestaat uit aangeboren en een aangeleerd gedeelte (nature en nurture)
Communicatie in de onderste en bovenste laag leidt niet tot problemen: iedereen heeft
dezelfde natuur en je houdt contact met dezelfde soort persoonlijkheidstypen waardoor
conflict vermeden wordt
communicatie in de cultuur laag is lastiger: verschillen kunnen leiden tot conflict, verschillen
moeten daarom besproken worden
culturele verschillen manifesteren zich in 4 verschillende aspecten:
Praktijken: wat we doen, hoe we iets doen; deze bestaan uit:
1. symbolen: symbolen van een cultuur (vlag, wapen, kleding, gebaren)
2. helden: de persoon die voor mensen uit een bepaalde cultuur een lichtend
voorbeeld is (beroemdheden, hedendaagse personen, sportmensen, stripfiguren)
3. rituelen: handelingen die rationeel niet strikt noodzakelijk zijn, maar die voor de
leden van een cultuur essentieel zijn (religieus als seculier)
, 4. waarden: waarom we iets doen
Praktijken: uiterlijke manifesten van een cultuur
De meeste problemen die ontstaan zijn niet het probleem van praktijken: deze kun je immers
waarnemen: hierdoor kun je ze bespreken en dus leidt het niet tot problemen
Waarneembaar: symbolen, helden en rituelen
Niet waarneembaar: waarden en normen
Waarden vormen de kern van een cultuur
Waarden bepalen wat goed is en wat niet, wat mag en wat niet mag:
- het is een manier van denken en de visie op de wereld die bij de cultuur hoort
Waarden liggen omstreeks het 10e levensjaar vast: paplepel ingegoten
Nepotisme of vriendjespolitiek: iemand uit eigen familiekring in dienst nemen
Onderzoek naar waarden gebeurt meestal doormiddel van geforceerde keuzes
Er zijn veel groepen mensen die een collectieve mentale programmering hebben die hen
onderscheidt van andere mensen: daarom zijn er veel culturen
1. Nationale culturen: groepen mensen die bij elkaar horen, omdat ze in een land wonen
- staatgrenzen vallen echter niet altijd samen met cultuurgrenzen:
te verklaren door cultuurverschillen per regio
cultuur kan zich aan beide zijden van een staatsgrens bevinden
2. Sociale culturen:
- cultuur verschillen tussen migranten
- cultuur verschillen tussen sociale klasse
- cultuur verschillen tussen allerlei ogenschijnlijke gelijke groepen: scholen, verenigingen,
bedrijven
er zijn dus veel verschillen binnen kleine landen
Fransen en Amerikanen hebben wel bijna gelijke normen en waarden
cultuurverschillen: verschijnselen die helemaal niet of zelden in hun eigen cultuur
voorkomen
voor iemand die in een vreemd land komt is het van belang om kennis te hebben van cultuur
met een kleine c:
- dit is van groot belang om communicatief adequaat te kunnen functioneren
je moet op de hoogte zijn van de verschillen en overeenkomsten tussen de eigen cultuur en
de nieuwe cultuur
, Hoofdstuk 2: inleiding
We hebben gezien dat waarden de kern van een cultuur vormen, dat ze moeilijk
waarneembaar zijn en ze daardoor bij interculturele communicatie vaak tot problemen
leiden
Waarden zijn moeilijk vast te leggen, daarom heeft men ze geprobeerd in een aantal
basiswaarden vast te leggen
Achtergrond van onderzoek naar cultuurverschillen in basiswaarden
Kluchhohn en Strodtbeck waren de eerste cultuurspecialisten die de fundamentele
problemen van de mens groepeerden in 6 basiswaarden.
Hun theorie is gebaseerd op 3 veronderstellingen:
1. er is een beperkt aantal problemen dat alle mensen overal ter wereld en in alle tijden
hebben en waarvoor iedereen een oplossing moet vinden
2. er is een beperkt aantal mogelijkheden om die problemen op te lossen (waardeoriëntaties)
3. alle mogelijk waardeoriëntaties zijn in alle maatschappijen en in alle tijden aanwezig, maar
maatschappijen verschillen in de keuze die hun voorkeur heeft`
De tabel geeft een overzicht van deze waarden en oriëntaties
Basiswaarden Oriëntaties Oriëntaties Oriëntaties
1. Wat is de natuur De mens is van nature De mens is van nature De mens is van nature
van de mens slecht een mengeling van goed
slecht en goed
2. Wat is de relatie De mens leeft in Er zijn groepsbelangen De mens is een
van mens tot mens groepen en en individuele onafhankelijk individu
hiërarchische belangen
verhouding zijn
normaal
2. Wat is de drijfveer Werken om te leven: Worden: ontwikkelen Leven om te werken:
van menselijk zijn relaties van het zelf doen, presteren
handelen belangrijker dan belangrijker dam
presteren relatie
3. Welke opvattingen Ruimte is meestal Er is een balans tussen Veel ruimte is privé
heeft de mens over de openbaar: weinig privé en openbare
ruimte om hem heen ruimte voor jezelf ruimte
4. Welke tijdoriëntatie Heden en verleden Heden is belangrijk Heden en toekomst
heeft de mens zijn belangrijk zijn belangrijk
5. Wat is de relatie De mens is De mens leeft in De mens is meester
van de mens tot de ondergeschikt aan de harmonie met de over de natuur en
natuur en het natuur en het natuur en voelt zich voelt zich
bovennatuurlijke bovennatuurlijke verbonden met het onafhankelijk van het
bovennatuurlijke bovennatuurlijke
Niet alle 6 de basiswaarden hoeven per se in dezelfde kolom gerealiseerd te worden
Pinto:
volgens Pinto vallen de oriëntaties wel in een kolom
ze onderscheiden:
