CHEMIE VWO 6: Samenvatting Hoofdstuk 17: Biochemie: voeding
en gezondheid
Paragraaf 17.1: Wat zit in voeding?
Voedingsstoffen: koolhydraten (suikers), vetten en eiwitten.
Functies:
Brandstoffen energie voor je lichaam
Bouwstoffen voor de opbouw van je lichaam
Koolhydraten:
Brandstof
Bouwstof opbouw van DNA
Vetten:
Brandstof: leveren energie
Bouwstof: reservevet, bouw van lichaamscellen.
Ook zijn vetten belangrijk bij de opname van vitamines
Eiwitten:
Bouwstof: vormen de basis van alle enzymen, waar bijna alle chemische reacties
in ons lichaam kunnen verlopen.
Energie die vrijkomt bij de verbranding van voedingsstoffen, gebruik je onder andere
voor de noodzakelijke levensprocessen als ademen en het kloppen van je hart.
Paragraaf 17.2: Koolhydraten
In onze voeding zit verteerbare en niet-verteerbare koolhydraten.
Verteerbare koolhydraten: zetmeel, sacharose, glucose en fructose.
Onverteerbare koolhydraten: voedingsvezels.
Koolhydraten is een verzamelnaam voor een groep stoffen die voldoet aan de
algemene formule Cn(H2O)m.
BINAS tabel 67F: structuurformules van enkele koolhydraten.
Glucose ontstaat in groene planten onder invloed van zonlicht via fotosynthese uit
koolstofdioxide en water. Weergegeven in een reactievergelijking:
6 CO2 (g) + 6 H2O (l) C6H12O6 (s) + 6 CO2 (g)
Monosachariden: bijvoorbeeld glucose, fructose
BINAS tabel 67F1: structuurformules van monosachariden.
Via een condensatiereactie van twee monosacharidemoleculen ontstaat een
disacharide-molecuul en een molecuul water.
Als twee ɑ-glucosemoleculen aan elkaar koppelen, ontstaat een molecuul -glucosemoleculen aan elkaar koppelen, ontstaat een molecuul
maltose (zie figuur 1).
, Uit monosachariden kunnen door polycondensatiereacties polysachariden ontstaan.
Belangrijkste polysachariden:
Glycogeen: sterk vertakt polymeer van glucose
Amylose (zetmeel): wisselend vertakt polymeer van glucose
Cellulose: onvertakt polymeer van glucose
BINAS tabel 67A3: structuurformule van een aantal polysachariden
Verteerbare polysachariden dat je via voedsel binnenkrijgt, hydrolyseren.
Hydrolysereactie: een stof reageert met water. Daarbij ontstaat uit grotere
moleculen, met behulp van watermoleculen, kleinere moleculen.
Hydrolyse van polysacharide verloopt onder invloed van enzymen (katalysatoren
in ons lichaam). BINAS tabel 82E en 82F: informatie over een aantal enzymen.
Je kunt macroscopische (in het groot) eigenschappen van stoffen verklaren aan de
hand van de rangschikking van deeltjes op mesoniveau (tussen macro en micro in)
en de structuur van de deeltjes op microniveau (moleculair niveau).
Paragraaf 17.3: Vetten
Bij de afbraak van vetten ontstaan glycerol (propaan-1,2,3-triol) en vetzuren (BINAS
tabel 82E). Het enzym lipase speelt een belangrijke rol.
Onverzadigd vetzuur: als in de koolstofketen dubbele bindingen voorkomen.
Verzadigd vetzuur: wanneer de dubbele bindingen ontbreken.
BINAS tabel 66A: systematische/rationele namen
Essentiële vetzuren zijn onmisbaar voor het lichaam en moet je
via de voeding opnemen. Er zijn drie vetzuren die het lichaam niet
kan aanmaken:
Linolzuur
ɑ-glucosemoleculen aan elkaar koppelen, ontstaat een molecuul -linoleenzuur
Arachidonzuur
BINAS tabel 67G2: essentiële vetzuren
Vetten en oliën zijn drievoudige esters van glycerol (propaan-
1,2,3-triol) en vetzuren. Daarom heten vetten ook wel
triglyceriden (zie figuur 2).
Figuur 2: algemene
Verzadigd vet (dierlijk): als vet is samengesteld uit glycerol en structuurformule van
verzadigde vetzuren. een olie of vet.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bamsta. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
