Het hele boek 'Praktisch bestuursrecht' samengevat voor het vak Staats- en bestuursrecht, gegeven in jaar 1 Windesheim. Alle informatie die je moet kennen voor het tentamen, samengevat uit het boek.
Het openbaar bestuur treedt in verschillende hoedanigheden en op verschillende
manieren op en behartigt daarbij het algemeen belang -> dit heeft te maken met
de rol die het openbaar bestuur heeft in de samenleving.
Het openbaar bestuur kan reguleren, stimuleren, faciliteren, maar ook verbieden
of berperken. Dit resulteert meestal in aanspraken of (financiele) verplichtingen
van burgers jegens het openbaar bestuur.
Bestuursrecht heeft kort gezegd betrekking op het juridisch funtioneren van het
openbaar bestuur en zijn relatie tot de burger.
Het bestuursrecht bevat regels, ook wel rechtsnormen genoemd, met betrekking
tot:
De organisatie van het openbaar bestuur;
Het verlenen van bestuursbevoegdheden aan bestuursorganen;
De rechtsnormen waaraan het openbaar bestuur zich moet houden bij de
uitoefening van die bestuursbevoegdheden;
Rechtsnormen die gelden voor de burger en regels voor de handhaving ervan;
De juridische bescherming van de burger tegen het optreden van het openbaar
bestuur.
1.2 Legaliteitsbeginel en specialiteitsbeginsel
Legaliteitsbeginsel: het openbaar bestuur mag alleen als openbaar bestuur
optreden als dit is vastgelegd in de wet. Oftewel: het openbaar bestuur mag
alleen inbreuk maken op de rechten en vrijheden van een burger als de wet dit
toelaat.
->> Art. 8 Grondwet
Wetten in formele zin zijn de wetten die worden vastgelegd door de Staten-
Generaal en de regering samen.
Wetten in materiele zin is elke wet die algemeen verbindende voorschriften bevat
waaraan iedereen voor wet is, gebonden is.
Een verklaring van geen bedenkingen (vvgb) is een instemming van een ander
bestuursorgaan voor het verlenen van een omgevingsvergunning. Zonder deze
verklaring kan het bevoegd gezag de omgevingsvergunning niet verlenen.
Door het specialiteitsbeginsel mag het openbaar gezag bij besluiten enkel de
belangen behartigen waarvoor de betrokken wet of regeling een grondslag biedt.
->> Art. 3:4 lid 1 Awb
Dus samengevat:
Voor het optreden van het openbaar bestuur is een grondslag in de wet nodig
(legaliteitsbeginsel) en bij het afwegen van de belangen moet het openbaar
bestuur binnen het kader blijven van de toepasselijke wet (specialiteitsbeginsel).
1.3 Bronnen van bestuursrecht
3 bronnen bestuursrecht:
,Wet- en regelgeving en vedragen;
Jurisprudentie
Ongeschreven recgt, met name enkele algemene beginselen van behoorlijk
bestuur.
Het openbaar bestuur is verdeeld in verschillende lagen die elk op hun beurt
bestuursrechtelijke regels kunnen vaststellen.
Verdragen, beleidsregels en vergunningvoorschriften behoren niet tot de wet- en
regelgeving.
Het bestuurlijke normenstelsel is hierarchisch als volgd opgebouwd:
Wet/regeling Maker
Verdrag Staat der Nederlander
EU-verordening en EU-richtlijn Europees Parlement/Raad/Commissie
Grondwet Formele wetgever
Wet in formele zin Formele wetgever
Algemene Maatregel van Bestuur Regering
(AMvB)
Ministeriele regeling Minister
Provinciale verordening Provinciale Staten
Gemeentelijke Gemeenteraad/waterschapsbestuur
verordening/waterschapsverorden
ing
Beleidsregels en Op alle niveaus van het openbaar
vergunningvoorschriften bestuur
Verdragen zijn afspraken tussen staten. De EU-verdragen bevatten diverse
bepalingen voor het vrije verkeer van personen, diensten, goederen en kapitaal
binnen de Europese Unie (EU). Deze verdragen en Europese verordeningen
hebben rechstreekse werking, dat wil zeggen dat de daarin opgenomen regels
rechtstreeks in Nederland van toepassing zijn. Dit betekent dat Nederlandse
burgers zich direct kunnen beroepen op dergelijke bepalingen.
Europese richtlijnen zijn gericht tot lidstaten en hebben in beginsel geen
rechtstreekse werking.
De Algene Maatregelen van Bestuur (AMvB) bevatten hoofdzakelijk algemeen
verbindende voorschriften voor burgers maar ook voor overheden, maar kennen
ook bevoegdheden toe aan organen van het openbaar bestuur.
Ook ministeriele regelingen bevatten hoofdzakelijk algemeen verbindende
voorschriften voor burgers en kunnen daarnaast bevoegdheden toekennen aan
bestuursorganen.
Hetzelfde geldt voor provinciale verordeningen, gemeentelijke verordeningen en
waterschapsverordeningen. De regels in een provinciale vordening gelden alleen
voor het grondgebied binnen de provincie, en de gemeentelijke verordeningen
alleen in de gemeente zelf.
,Beleidsregels zijn eigen richtlijnen voor het openbaar bestuur (art. 1:3 lid 4 Awb)
en gelden alleen voor het orgaan van het openbaar bestuur dat ze heeft
vastgesteld of waarvoor ze zijn bedoeld.
Vergunningvoorschriften zijn normen die gelden voor degene aan wie de
vergunning is verleend. Deze voorschriften kunnen bestaan uit rechtsnormen
afkomstig van wetten en lagere regelingen en uit regels die het bestuursorgaan
dat de vergunning verleent, voorschrijft.
Gelede normstelling: dat normen voor een bepaald geval (mede) worden bepaald
door normen in verschillende regelingen die dikwijls in een hierarchische
verhouding tot elkaar staan. Gelede normstelling komt in het bestuursrecht veel
voor en ontstaat doordat de diverse organen van het openbaar bestuur elk hun
eigen niveau normen kunnen of moeten stellen. De normen in deze regelingn
bepalen hoe een besluit van een college er uiteindelijk uit komt te zien.
1.4 Algemeen en bijzonder bestuursrecht
Het algemene bestuursrecht bevat regels die op alle terreinen van het bestuurlijk
optreden van toepassing zijn. Het bijzonder bestuursrecht bevat regels die
speciaal zijn opgesteld voor de bijzondere gebieden waarop het openbaar bestuur
actief is. Voorbeelden zijn socialezekerheidsrecht, omgevingsrecht,
vreemdelingenrecht etc.
In een coordinatiewet worden bepalingen die in alle regelingen die op een
bepaald bijzonder gebied van het bestuursrecht voorkomen, bij elkaar gebracht.
1.5 De Algemene wet bestuursrecht
In de Algemene wet bestuursrecht (Awb) zijn algemene regels opgenomen die
van toepassing zijn op het hele bestuursrecht en in beginsel op elke
bestuurstaak. De basis voor de Awb is gelegen in art. 107 lid 2 Gw, dat aan de
wetgever de opdracht geeft om een wet te maken met algemene regels van het
bestuursrecht, met als doel:
Het bevorderen van eenheid binnen de bestuursrechtelijke wetgeving;
De vereenvoudiging van bestuursrechtelijke wetgeving;
Het opnemen in de wet van ontwikkelingen in de bestuursrechtelijke rechtspraak;
Het treffen van algemene voorzieningen voor onderwerpen die zich niet lenen
door regeling in een bijzonder wet.
De Awb is een aanbouwwet die in vier fasen (tranches) tot stand is gekomen door
er steeds meer inhoudelijke onderdelen aan toe te voegen.
De Awb heeft een gelaagde structuur: daarmee wordt bedoeld dat de wet is
opgebouwd uit verschillede lagen, waarbij telkens eerst de algemene bepalingen
worden genoemd en daarna de bepalingen voor de meer bijzondere gevallen. Die
bijzondere gevallen in de Awb is geen onderdeel van bijzonder bestuursrecht,
want de Awb bevat alleen algemene bepalingen die ook voor het bijzonder
bestuursrecht gelden.
Het bijzonder bestuursrecht kan afwijken van de algemene regels in de de Awb.
In dit geval gaat de bijzonde wet voor, tenzij de afwijking onnodig is.
, Bestuursrecht samenvatting hoofdstuk 2
2.1 Organisatie van het openbaar bestuur
Het openbaar bestuur bestaat uit overheidsorganisaties en uit organisaties of
personen met overheidstaken die niet tot de overheid behoren.
Er zijn twee soorten overheidsorganisaties: openbare lichamen en
publiekrechtelijk vormgegeven zelfstandige bestuursorganen.
Een openbaar lichaam is een organisatorische eenheid die specifieke taken
uitvoert. Dit heeft te maken met het feit dat Nederland een gedecentraliseerde
eenheidsstaat is. Dit wilt zeggen dat ook een deel van de overheidstaken liggen
bij lagere overheden met eigen bevoegdheden en die deze op eigen gezag
uitvoeren.
In de Grondwet worden vier openbare lichamen genoemd:
1. De staat
2. De provincies
3. De gemeenten
4. De waterschappen.
Deze openbare lichamen vormen het openbaar bestuur voor het grondgebied
(territorium) of taakgebied (functie). Zij worden territoriale of functionele
openbare lichamen genoemd.
Daarnaast kunnen volgens art. 134 Gw in een bijzondere wet nog andere
openbare lichamen worden ingesteld, namelijk openbare lichamen voor beroep
en bedrijf en andere openbare lichamen. Hun taken zijn gericht op bepaalde
beroepen of ondernemingen of op een bijzonder bestuurlijk gebied.
Art. 2:1 BW kent aan openbare lichamen rechtspersoonlijkheid toe. Openbare
lichamen zijn dus rechtspersonen die ‘krachtens publiekrecht’, dat wil zeggen
door een wet of regeling, zijn ingesteld. Hierdoor kunnen openbare lichamen
rechtshandelingen en feitelijke handelingen verrichten. De rechtspersoon kan
niet zelf rechtshandelingen verrichten, maar doet dat door middel van zijn
organen. Een orgaan is een persoon of groep personen (college) die een
zelfstandig onderdeel vormt van de rechtspersoon.
Openbare lichamen zijn dus publiekrechtelijke rechtspersonen die zelfstandig
(rechts)handelingen kunnen verrichten. Zij worden in de praktijk
vertegenwoordigd door personen die daartoe bevoegd zijn en de feitelijke
handelingen kunnen uitvoeren.
Openbaar Staat Provincie Gemeente Watersch Overige
lichaam ap openbare
lichamen
Art. 42, 44, 45, 46 Art. 125 Gw Art. 125 Gw Art. 133 Gw Art. 134 Gw
Gw
Organen Regering of kroon Provinciale Gemeenteraa Algemeen Algemeen
Staten (PS) d bestuur bestuur
Ministerraad Gedeputeerd College van Dagelijks Dagelijks bestuur
e Staten (GS) Burgemeeste bestuur
r en
Wethouders
(B&W)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper josefinelutje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.
