Vind je het lastig om lange teksten te lezen en zie je de informatie liever puntsgewijs? Dan is hier een juiste samenvatting met alle informatie over het hoofdstuk voortplanting. Er zitten ook plaatjes bij en oefenvragen met antwoorden, zodat je meteen kan zien of je alles begrijpt en kent. Succes ...
Leerdoel 1:
Je beschrijft het ontstaan van een zygote en de ontwikkeling van embryo
tot foetus
Bevruchting
● Elke maand ontikkelt zich een eicel (soms twee) in een van beide ovaria
(eierstokken) van een vrouw
● In twee weken tijd groeit de cel van zoń 10 micrometer naar 150 micrometer
● het groeit door opname van voedingsstoffen uit de omringende follikelcellen
● Na de ovulatie (eisprong) komt de eicel, nog omringt door een laag follikels, in de
eileider
● Bij een bevruchting dringt een aantal spermacellen door die laag heen
● de spermacellen bereiken eerst een doorzichtige eiwitlaag rond de eicel, de zona
pelluda
● Enzymen uit de spermacellen breken die laag gedeeltelijk af, waardoor de
spermacellen de eicel kunnen bereiken
● de spermacel die al eerste succesvol contact maakt met het celmembraan van de
eicel, levert zijn kern met DNA af
● Blaasjes in het grondplasma van de eicel geven daarop meteen stoffen af die de
zona pellucida veranderen in een voor andere spermacellen ondoordringbare laag,
het bevruchtingsmembraan
● De kern van de spermacel en de kern van de eicel versmelten met elkaar
● Daarmee is de bevruchting van de eicel afgerond
● Er is een zygote (bevruchte eicel) gevormd.
● Het duurt dan nog zo’n dertig uur voordat de eerste celdeling plaatsvindt
Van zygote tot embryo
● de eerste delingen zijn klievingsdelingen: celdelingen waarbij de dochtercellen niet
groeien
● De cellen blijven allemaal binnen het bevruchtingsmembraan
● Drie dagen na de bevruchting zijn dat er zestien
● na vijf dagen zo’n honderd
● Het klompje cellen is dan een blaasje: blastula
● Trilharen in de eileider vervoeren die naar de baarmoeder.
● Een week na de bevruchting vindt de innesteling plaats
● Het bevruchtingsmembraan barst en de blastula groei het baarmoederslijmvlies in
● Trofoblast: de buitenkant van de blastula
● Uitstulpingen hiervan vormen vlokken, die tussen de cellen van het
baarmoederslijmvlies in groeien.
● Via deze vlokken gaan voedingsstoffen en O2 uit de bloedvaten van het
baarmoederslijmvlies naar de embryoblast.
, ● De embryoblast: een groepje stamcellen, waaruit alle celtypen van het embryo
ontstaan
● Door de voeding en de O2 groeit het embryo.
● Het embryo begint als een platte schijf: de kiemschijf
● Later krijgt het een rondere vorm
● Cellen tussen trofoblast en kiemschijf vormen de hechtsteel, het begin van de
navelstreng
● Aan beide zijden van de kiemschijf ontstaat een holte
● De kleinste is het dooier blaasje met extra voeding
● Hieruit ontstaan ook de eerste bloedcellen
● Later neemt de leer dat over, nog later het rode beenmerg
● Het dooierblaasje verdwijnt
● De grotere amnionholte met vruchtwater beschermt het embryo tegen schokken en
stoten
● De twee vruchtvliezen, het amnion (van het amnionblaasje) en het chorion (van de
trofoblast), omringen het vruchtwater en groeien met het embryo mee
Van embryo tot foetus
● In de baarmoeder ontstaat uit cellen van moeder en de kind de placenta
● Via de placenta kan het embryo stoffen opnemen uit het bloed van de moeder, maar
ook afvalstoffen daaraan afgeven
● Het bloed van de moeder omspoelt daartoe de met (embryonaal) bloed gevulde
vlokken van het embryo
● De uitwisseling van stoffen tussen beide bloedsomlopen gaat via de celmembranen
van de vlokken
● Beide bloedsomlopen zijn daardoor strikt gescheiden
● De navelstreng verbindt de placenta met het kind
● De navelstreng bevat 1 ader en twee slagaders
● Deze drie bloedvaten zijn onderdeel van de bloedsomloop van het embryo.
● Het hart van het embryo levert de druk voor het stromen van het bloed
● De navelstrengslagaders vervoeren bloed met afvalstoffen vanuit het embryo naar de
placenta
● De navelstrengader voert voedingsstoffen en O2 vanuit de placenta naar het embryo
toe
● Na acht weken zijn alle organen aangelegd
● Het embryo is dan ongeveer 3 cm en heet vanaf nu foetus
● Soms stopt rond dit tijdstip de zwangschap en volgt er spontane abortus: een
miskraam
● De oorzaak is niet altijd duidelijk
Leerdoel 2
Je legt het belang uit van de placenta en de invloed van de leefstijl van
de moeder op de groei van het kind.
,Leefstijl
● Bij de begeleiding van de aanstaande moeders heeft Christianne veel aandacht voor
de leefstijl van de moeder
● In de eerste acht weken ontwikkelen zich alle organen van het kind
● Goede voeding is dan heel belangrijk
● De foetus heeft onder andere calcium, ijzer en vitamines nodig
● In deze periode is het embryo extra kwetsbaar voor medicijnen, alcohol en drugs
● Kinderen van rokende moeders hebben bij hun geboorte gemiddeld een lager
geboortegewicht. Ook stress en een drukke baan hebben invloed op het
geboortegewicht van het kind
Leerdoel 3:
Je beschrijft de ontwikkeling, bouw en werking van de
voortplantingsorganen en de vorming van secundaire
geslachtskenmerken
Geslachtskenmerken
● Na zes weken is het geslacht van het embryo nog onduidelijk
● Of embryo’s met het X en Y-chromosoom uitgroeien tot man, hangt af van het SRY-
gen. (sexdeterming region Y) op het Y-chromosoom
● Dit gen activeert en remt het hele reeks andere genen
● Daardoor ontwikkelen zich de testes (teelballen) uit de geslachtsklieren en ontstaan
de mannelijke primaire geslachtskenmerken
● Bij afwezigheid van het Y-chromosoom (meisjes zijn XX) ontwikkelt het embryo zich
tot een meisje
● De geslachtsklieren groeien uit tot ovaria (eierstokken) en de vrouwelijke primaire
geslachtskenmerken ontstaan
● Mensen met het syndroom van Swyer hebben een X- en een Y chromosoom, maar
ze hebben zich ontwikkeld als vrouw
● Een van de oorzaken is dat het SRY-gen niet goed werkt
● Deze vrouwen hebben eierstokken, maar die functioneren niet (goed)
Vrouwelijke voortplantingsorganen
● In de puberteit groeien de voortplantingsorganen van een meisje uit tot hun
volwassen bouw.
● In de ovaria vindt de ontwikkeling van eicellen plaats
● Vanaf de puberteit tot de overgang, de periode waarna een vrouw niet meer
vruchtbaar is, ontwikkelen zich elke maand in een van beide ovaria enkele follikels
● Uit een van die follikels ontwikkelt zich een rijpe eicel.
● Die eicel komt bij de ovulatie (eisprong) vrij uit het ovarium
● Een eileider vangt de eicel op en een bevruchting kan plaatsvinden
● Zonder die bevruchting sterft de eicel na 24 uur af
● Is er wel een bevruchting, dan beweging trilhaarcellen in de eileider de zygote in
ongeveer een week naar de baarmoeder
● De baarmoeder is aan de binnenkant bekleed met 5 tot 10 mm baarmoederslijmvlies
, ● Elke maand groeit dit slijmvlies aan ter voorbereiding op een mogelijke
zwangerschap
● Treedt er geen zwangerschap op, dan verdwijnt het aangegroeide slijmvlies voor een
groot deel weer bij een menstruatie
● De vagina vormt de toegang tot de baarmoeder
● Ze is bekleed met slijmvlies waar een pH van 3,8 tot 4,5 de groei van ongewenste
bacteriën en schimmels voorkomt
● Aan de buitenzijde vormen de buitenste en binnenste schaamlippen een bedekking
en bescherming van de vagina
● De ingang van de vagina heeft een soepel randje weefsel: het maagdenvlies
● In tegenstelling tot wat veel mensen denken, gaat dit randje bij de eerste
geslachtsgemeenschap niet stuk.
● Gaat het maagdenvlies wel stuk en is er vloedverlies, dan komt dat vaak doordat de
vagina niet vochtig genoeg is
● Dit is vaak een gevolg van spanning
● Vooraan tussen de binnenste schaamlippen ligt het topje van de clitoris, de
clitoriseikel
● De clitoris heeft inwendige zwellichamen die opzwellen bij opwinding
● Vrouwen kunnen door prikkeling van het topje van de clitoris een orgasme krijgen
Mannelijke geslachtsorganen
● Bij jongens verandert in de puberteit onder andere de grootte van de balzak, de
testes en de penis
● Beide testes (teelballen) bestaan uit sterk gekronelde zaadbuisjes, bijeengehouden
door bindweefsel.
● De testes zijn voor de geboorte afgedaald in het scrotum (de balzak)
● Bij kou trekken onderhuidse spiertjes in de balzak de teelballen tegen het warme
lichaam
● Bij hogere temperaturen ontspannen de spiertjes
● Op deze manier blijft de lichaamstemperatuur van de teelballen zo’n 2 graden lager
dan de lichaamstemperatuur.
● Dit is noodzakelijk voor een optimale productie van spermacellen
● Vanaf de puberteit maken cellen in de wanden van de zaadbuisjes spermacellen
● De zaadbuisjes monden uit in een bijbal, waar de laatste rijpingsprocessen
plaatsvinden
● de bij-ballen slaan de spermacellen op tot er een zaadlozing optreedt
● Vindt er geen zaadlozing plaats, dan breekt het lichaam na ongeveer een maand de
spermacellen af
● Bij seksuele opwinding vullen de zwellichamen van de penis zich met bloed
● Daardoor wordt de penis stijf: een erectie
● Het gevoeligste deel van de penis, de eikel, ligt aan het uiteinde onder de voorhuid
● Bij een zaadlozing duwen kringspiertjes rond de bijballen en de zaadleiders
spermacellen via de penis naar buiten
● Zaadblaasjes en prostaatklier voegen vocht toe aan de passerende spermacellen
● Dit is het sperma, een vloeistof met spermacellen
● Meestal heeft de jongen of man tijdens de zaadlozing een orgasme
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elliskooijman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,46. Je zit daarna nergens aan vast.
