Week 1
1. Wrongful Birth
In deze zaak klaagt een vrouw haar arts aan omdat hij haar niet had geïnformeerd over het
verwijderen van haar spiraaltje, waardoor ze onverwacht zwanger werd en een kind kreeg. De
vrouw eiste schadevergoeding voor de opvoedingskosten en immateriële schade. De Hoge
Raad oordeelde dat de arts aansprakelijk kan worden gehouden voor de kosten van
opvoeding en verzorging, omdat de onbedoelde zwangerschap het gevolg was van zijn
beroepsfout. Dit arrest erkent dat gezinsplanning invloed heeft op de vermogenspositie van
ouders en dat zij bij medische fouten niet de volledige financiële last van een ongewilde
gezinsuitbreiding hoeven te dragen.
2. Saladin/HBU
In dit arrest stond de geldigheid van een exoneratieclausule tussen Saladin en de HBU
centraal. Saladin had door een misleidend advies van de HBU-medewerker Stimm
geïnvesteerd in waardeloze aandelen. De HBU probeerde aansprakelijkheid te vermijden met
een exoneratieclausule. De Hoge Raad oordeelde echter dat de geldigheid van een
exoneratieclausule afhangt van de omstandigheden, zoals de ernst van de fout en de
maatschappelijke positie van partijen. Dit arrest verduidelijkt dat exoneratieclausules niet altijd
doorslaggevend zijn en de rechter moet afwegen of de clausule redelijk toepasbaar is gezien
de omstandigheden.
3. Haviltex
De Haviltex-zaak ging over de uitleg van een terugkoopbepaling in een koopovereenkomst. De
Hoge Raad stelde dat de uitleg van contracten niet uitsluitend op de letterlijke tekst moet
worden gebaseerd, maar op de redelijke verwachtingen en bedoelingen van de partijen (de
Haviltex-norm). Bij de interpretatie van een overeenkomst moet worden gekeken naar wat
partijen redelijkerwijs aan de bepalingen mochten toekennen en wat zij van elkaar mochten
verwachten. Dit arrest had een grote impact op het Nederlandse contractenrecht door te
onderstrepen dat de bedoeling van partijen bij de interpretatie van contracten voorop staat.
De Haviltex-formule is een juridische regel in Nederland die helpt bij het interpreteren van
contracten. De naam komt van een bekende rechtszaak uit 1981 tussen Haviltex en Ermes,
waarin de Hoge Raad bepaalde dat bij de uitleg van een contract niet alleen de letterlijke
Tentamenstof inleiding rechtswetenschap 1
, tekst belangrijk is, maar ook de bedoelingen van de betrokken partijen en wat zij
redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten.
Kort samengevat
De Haviltex-formule stelt dat bij contractinterpretatie moet worden gekeken naar:
1. De bedoelingen van de partijen: wat wilden de partijen werkelijk met elkaar afspreken?
2. De wederzijdse verwachtingen: wat mochten zij redelijkerwijs van elkaar verwachten
op basis van de omstandigheden?
3. De context en aard van de overeenkomst: dus niet alleen wat er letterlijk staat, maar
ook de bredere context, zoals de situatie waarin de overeenkomst werd gesloten en de
verhouding tussen de partijen.
Welke ontwikkeling is er te zien over rechterlijke rechtsvorming?
Aanvankelijk stelde de Hoge Raad dat de rechter leemtes in de wet mag
aanvullen op een manier die in overeenstemming is met de al in de wet
geregelde gevallen.
Rechter en wetgever hebben beide een eigen taak in de vorming en
ontwikkeling van het recht; ze fungeren als partners (trias politica)
Rechters spelen een steeds grotere rol in rechtsvorming, aanvankelijk
gericht op het interpreteren van de wet en deze mogelijk aanvullen.
Tegenwoordig meer weerspiegeling van de complexiteit van de
samenleving, waarbij rechters nu ook oplossingen bieden voor juridische
problemen. Hierdoor ontstaat een samenwerking tussen rechter en
wetgever in het vormgeven van het recht.
Een ‘obiter dictum–achtige stijlbreuk in de motivering.’ Leg uit wat
hiermee wordt bedoeld.
Een obiter dictum is een overweging ten overvloede. Deze overwegingen
zijn strikt genomen niet ‘dragend’ voor de beslissing en hebben een
andere functie.
De motivering illustreert dat naast strikt wettelijke argumenten ook
Tentamenstof inleiding rechtswetenschap 2
, argumentatie op basis van rechtsbeginselen en beleidsdoelen relevant
kunnen zijn. De motivering zegt daarmee ook iets over de grenzen
tussen recht, moraal en politiek.
Welke verschillende terreinen of delen kent het recht? Of: welke rechtsgebieden worden
onderscheiden?
is gericht op de regelingen tussen burgers en
bedrijven onderling.
-
Het privaatrecht (civiel recht)
Het materieel privaatrecht
- Het burgelijk recht en handelsrecht
- Het formeel privaatrecht: burgelijk procesrecht
- Internationaal privaatrecht
Het publiekrecht Is gericht op de staat, dus de bemoeienis van de
overheid met het maatschappelijk leven.
bestaat uit het staatsrecht, het strafrecht en het
bestuursrecht
Staatsrecht
Geeft regels voor de organisatie van de staat. Is
neergelegd in de grondwet en in een aantal
wetten waar de grondwet naar verwijst.
Ongeschreven staatsrecht: dit zijn regels die niet
formeel zijn vastgelegd, maar voortkomen uit
tradities, gewoonten en jurisprudentie.
Het bestuursrecht (of administratief recht)
betreft meer de ordening van de relatie tussen
bestuur en burger waaronder de bescherming
van de burger tegen de overheid.
Het strafrecht
betreft de gevallen waarin de overheid bij
schending van een wettelijke bepaling een
Tentamenstof inleiding rechtswetenschap 3
, negatieve sanctie kan toepassen.
Materieel strafrecht: hier wordt bepaald welke
gedragingen strafbaar zijn en welke sancties
daarop kunnen worden toegepast.
Formeel strafrecht: regelt de regels omtrent
opsporing, vervolging, berechting en executie.
Internationaal publiekrecht
Het bestuursrecht heeft drie belangrijke kenmerken:
1. Het geeft regels en bevoegdheden die bepalen hoe het bestuur moet handelen.
2. Het omvat regels, beleid en besluiten die door het bestuur zelf worden gemaakt en
uitgevoerd.
3. Het biedt burgers middelen om tegen het bestuur op te komen bij conflicten, vooral via het
bestuursprocesrecht, dat de procedures hiervoor regelt.
Als waarborg voor goede rechtsspraak kent het procesrecht fundamentele beginselen, ook
wel minimumvereisten voor een behoorlijk procesrecht.
1. Het recht op toegang tot de rechter
2. Het recht op een eerlijke behandeling
3. Het recht openbare behandeling en uitspraak
4. Het recht op afwikkeling van de procedure binnen redelijk termijn
5. Het recht op rechtspraak door onafhankelijke rechters
Welke criteria voor deze indelingen zijn er?
Het verschil tussen privaatrecht en publiekrecht kan worden uitgelegd aan de hand van vier
punten:
1. Betrokken partijen: Bij privaatrecht gaat het om twee particulieren. Publiekrecht geldt als
de overheid betrokken is. Soms valt de overheid onder privaatrecht, bijvoorbeeld bij het
kopen van een bank voor een lunchruimte.
2. Belangen: Privaatrecht beschermt particuliere belangen (bijvoorbeeld bij aankopen),
terwijl publiekrecht het algemene belang dient.
Tentamenstof inleiding rechtswetenschap 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xcait8lynx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €20,49. Je zit daarna nergens aan vast.
