Literatuur Inleiding Sociaal Recht
2019/2020
Rijksuniversiteit Groningen
Schets van het Nederlandse arbeidsrecht, Bouwens e.a. Druk 25
Sociale zekerheidsrecht in kort bestek, Klosse en Vonk Druk 2
NB: Alle hoofdstukken van alle boeken zijn samengevat. Echter, niet alle
hoofdstukken vallen onder de verplichte stof. Volledigheidshalve en ter naslag
zijn die wel toegevoegd. Daarnaast zijn sommige paragrafen overgeslagen. Het
betreft dan paragrafen van dermate weinig belang, dat deze niet de moeite waard
waren op te nemen in de samenvatting.
,Inhoud
Schets van het Nederlandse Arbeidsrecht..............................................................................................5
Hoofdstuk 1: Inleiding............................................................................................................................5
1.1 Definities van het arbeidsrecht.....................................................................................................5
1.3 Arbeidsrecht en beroepsbevolking...............................................................................................6
1.4 Arbeidsrecht en arbeidsovereenkomst. Juridische aspecten........................................................7
1.5 Arbeidsrecht en arbeidsovereenkomst. Maatschappelijke aspecten...........................................7
Hoofdstuk 2: Arbeidsomstandighedenrecht...........................................................................................8
2.1 Inleiding........................................................................................................................................9
2.2 Arbeidstijdenwet..........................................................................................................................9
2.3 Arbeidsomstandighedenwet.......................................................................................................10
Hoofdstuk 3: Arbeidsovereenkomstenrecht.........................................................................................11
3.1 Inleiding......................................................................................................................................11
3.2 Tot stand komen en wijzigen van de arbeidsovereenkomst.......................................................13
3.3 Ordening van de onderneming...................................................................................................16
3.4 Bescherming van werknemers....................................................................................................17
3.5 Einde van de arbeidsovereenkomst. Ontslagrecht.....................................................................21
3.6 Handhaving van het arbeidsovereenkomstenrecht....................................................................29
Hoofdstuk 4: Arbeidsmarktbeleid en arbeidsmarktorganisatie............................................................31
4.2 Arbeidsmarktbeleid: algemeen...................................................................................................31
4.3 Arbeidsmarktregulering..............................................................................................................32
4.4 Verenigingen van werkgevers en werknemers...........................................................................34
4.5 Institutionele samenwerkingsvormen........................................................................................35
Hoofdstuk 5: Collectief arbeidsrecht....................................................................................................37
5.1 Inleiding......................................................................................................................................37
5.2 Wet CAO.....................................................................................................................................38
5.3 Algemeenverbindendverklaring van bepalingen van cao’s.........................................................40
5.4 Overgang van ondernemingen...................................................................................................42
5.6 Collectieve conflicten; stakingsrecht..........................................................................................43
Hoofdstuk 6: Medezeggenschap..........................................................................................................44
6.1 Inleiding......................................................................................................................................44
6.2 De Wet op de ondernemingsraden.............................................................................................44
6.3 Ondernemingsraad en organen van de vennootschap...............................................................45
Hoofdstuk 7: Werknemersverzekeringen en aanverwante regelingen................................................48
7.1 Inleiding......................................................................................................................................48
2
, 7.2 De Ziektewet...............................................................................................................................50
7.3 De Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen......................................................................52
7.4 De Werkloosheidswet.................................................................................................................54
7.5 De Toeslagenwet........................................................................................................................57
7.6 IOAW en IOW.............................................................................................................................57
7.7 De Participatiewet......................................................................................................................58
7.8 Slotopmerkingen........................................................................................................................59
Hoofdstuk 8: Internationaal en Europees strafrecht............................................................................60
8.1 Inleiding......................................................................................................................................60
8.2 De internationale arbeidsovereenkomst....................................................................................61
8.3 Internationaal arbeidsrecht........................................................................................................62
8.4 EU-arbeidsrecht..........................................................................................................................64
Kort overzicht belangrijkste stof per hoofdstuk...................................................................................67
Hoofdstuk 1: Inleiding.......................................................................................................................67
Hoofdstuk 2: Arbeidsomstandighedenwet.......................................................................................68
Hoofdstuk 3: Arbeidsovereenkomstenrecht.....................................................................................68
Hoofdstuk 4: Arbeidsmarktbeleid en arbeidsmarktorganisatie........................................................70
Hoofdstuk 5: Collectief arbeidsrecht................................................................................................71
Hoofdstuk 6: Medezeggenschap......................................................................................................72
Hoofdstuk 7: Werknemersverzekeringen en aanverwante regelingen.............................................72
Hoofdstuk 8: Internationaal en Europees strafrecht........................................................................74
Socialezekerheidsrecht in een kort bestek...........................................................................................75
Hoofdstuk 1: Inleiding..........................................................................................................................75
1.1 Sociale zekerheid: wat is dat eigenlijk?.......................................................................................76
1.3 Recht op sociale zekerheid?.......................................................................................................76
1.4 Ontwikkeling van het socialezekerheidsstelsel...........................................................................76
1.5 Omvang van de sociale zekerheid...............................................................................................77
Hoofdstuk 2: Het socialezekerheidsstelsel...........................................................................................77
2.2 Socialezekerheidsregelingen.......................................................................................................77
2.3 Personele werkingssfeer.............................................................................................................78
2.4 Materiële werkingssfeer.............................................................................................................79
2.5 Uitkeringssystematiek................................................................................................................80
2.6 Uitvoering...................................................................................................................................80
2.7 Wet beperking export uitkeringen en woonlandbeginsel...........................................................80
2.8 Rechtsbescherming.....................................................................................................................80
Hoofdstuk 3: Ziekte..............................................................................................................................80
3
, 3.1 Inleiding......................................................................................................................................80
3.2 Arbeidsrechtelijke bescherming bij ziekte..................................................................................80
3.3 Vangnet Ziektewet......................................................................................................................82
Hoofdstuk 4: Arbeidsongeschiktheid....................................................................................................83
4.1 Inleiding......................................................................................................................................83
4.2 Wie heeft recht op een arbeidsongeschiktheidsuitkering?.........................................................84
4.3 Aan welke voorwaarden moet worden voldaan?.......................................................................84
4.4 Hoe wordt de mate van arbeidsongeschiktheid vastgesteld?....................................................84
4.5 Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen............................................................................................84
4.6 Verplichtingen en sancties..........................................................................................................85
4.7 Uitvoering...................................................................................................................................86
4.8 Financiering................................................................................................................................86
Hoofdstuk 5: Werkloosheid..................................................................................................................86
5.1 Inleiding......................................................................................................................................86
5.2 De transitievergoeding...............................................................................................................87
5.3 De Werkloosheidswet.................................................................................................................87
Hoofdstuk 6: Ouderdom.......................................................................................................................88
6.1 Inleiding......................................................................................................................................88
6.2 Wie is verzekerd?........................................................................................................................89
6.3 Pensioen en toeslag....................................................................................................................89
6.4 Ingangsdatum AOW-pensioen....................................................................................................89
6.5 Invloed leefvorm.........................................................................................................................89
6.6 Verplichtingen en sancties..........................................................................................................90
6.7 Uitvoering en financiering..........................................................................................................90
6.8 Aanvullend pensioen..................................................................................................................91
Hoofdstuk 7: Overlijden........................................................................................................................92
7.1 Inleiding......................................................................................................................................92
7.2 Wie is verzekerd?........................................................................................................................92
7.3 Nabestaanden- en wezenuitkering.............................................................................................92
7.4 Uitvoering en financiering..........................................................................................................93
Hoofdstuk 8: Kinderen..........................................................................................................................94
8.1 Inleiding......................................................................................................................................94
8.2 Wie komen in aanmerking voor kinderbijslag en het kindgebonden budget?............................94
8.3 Kinderbijslag...............................................................................................................................94
8.4 Kindgebonden budget................................................................................................................95
8.5 Uitvoering en financiering..........................................................................................................95
4
,Hoofdstuk 9: Gezondheidszorg.............................................................................................................96
9.1 Inleiding......................................................................................................................................96
9.2 Zvw en Wlz..................................................................................................................................96
9.3 Wmo 2015..................................................................................................................................97
Hoofdstuk 10: Behoeftigheid................................................................................................................98
10.1 Inleiding....................................................................................................................................98
10.2 De Participatiewet....................................................................................................................98
10.3 TW, IOAW, IOAZ en IOW.........................................................................................................100
Hoofdstuk 11: Re-integratie...............................................................................................................101
11.1 Inleiding..................................................................................................................................101
11.2 Re-integratieondersteuning UWV...........................................................................................101
11.3 Gemeentelijke re-integratieondersteuning............................................................................102
11.4 Banenafspraak en quotumregeling.........................................................................................102
Hoofdstuk 12: Handhaving.................................................................................................................103
12.1 Inleiding..................................................................................................................................103
12.6 Sociale zekerheid, en detentie................................................................................................104
Hoofdstuk 13: Internationaal..............................................................................................................105
13.1 Inleiding..................................................................................................................................105
13.2 Bronnen van het internationale socialezekerheidsrecht........................................................105
13.3 Sociale zekerheid en internationale grondrechten.................................................................105
13.4 Normverdragen inzake sociale zekerheid...............................................................................105
13.5 Werkingsverdrag EU...............................................................................................................105
13.6 EU-coördinatierecht................................................................................................................106
13.7 Bi- en multilaterale coördinatieverdragen..............................................................................106
Schets van het Nederlandse Arbeidsrecht
Hoofdstuk 1: Inleiding
1.1 Definities van het arbeidsrecht
Het arbeidsrecht is het geheel van rechtsregels dat betrekking heeft op de arbeidsverhouding van de
onzelfstandige beroepsbevolking in de private en de publieke sector. Dit begrip wordt dan in ruime zin
gebruikt. In de private sector noemen we het ook wel het commune arbeidsrecht. In de publieke sector
spreken we van het ambtenarenrecht. Als we het over het arbeidsrecht hebben, is de term sociaal recht
ook van belang. Soms wordt deze term namelijk gebruikt als synoniem voor arbeidsrecht. In de meeste
gevallen wordt de term ‘sociaal recht’ als een ruimer begrip gebruikt, dan omvat het niet alleen het
5
,arbeidsrecht in de private sector en het ambtenarenrecht, maar ook het pensioenrecht en het
socialezekerheidsrecht. De regels hiervan gelden niet alleen voor de onzelfstandige beroepsbevolking,
maar geldt voor alle ingezetenen in Nederland.
De economische orde, ofwel de manier waarop het economische proces van productie, distributie en
consumptie is georganiseerd, karakteriseert in grote mate het profiel van een maatschappij. Hoe deze
economische orde ook is ingericht, de menselijke arbeid en de manier waarop de arbeidsverhoudingen
zijn georganiseerd, nemen een niet weg te denken plaats in.
1.3 Arbeidsrecht en beroepsbevolking
De term beroepsbevolking omvat alle personen die:
- Als zelfstandige aan het werk zijn;
- Als werknemer bij een particuliere werkgever werken;
- Werknemer zijn bij de overheid;
- Werklozen.
Werklozen zijn mensen zonder werk, die op zoek zijn naar betaald werk en hier ook voor beschikbaar
zijn.
Tot de beroepsbevolking behoren:
Zelfstandigen
Personen die tot de zelfstandige beroepsbevolking behoren worden niet beschermd door de regels van
het arbeidsovereenkomstenrecht, hun rechtspositie verschilt namelijk aanzienlijk van die van de
onzelfstandige beroepsbevolking. Zelfstandigen plegen in tegenstelling tot onzelfstandige werknemers
voor hun deelname aan de arbeid betreft niet van een opdrachtgever gesloten arbeidsverhouding
afhankelijk te zijn (zoals een overeenkomst van koop en verkoop, de aanneming van werk, de
opdracht of overeenkomst van enkele diensten).
In de praktijk kan je veel zelfstandigen van elkaar onderscheiden, zoals freelancers en zzp’ers.
Sommige van deze zelfstandigen worden onder omstandigheden gelijkgesteld met werknemers (zoals
bij de werknemersverzekeringen o.g.v. artikel 4 en 5 ZW, WW en WAO en het KB o.g.v. artikel 5 van
deze wetten).
Zzp’ers kunnen in aanmerking komen voor diverse fiscale ondernemingsfaciliteiten zoals de
zelfstandigenaftrek, de startersaftrek en de mkb-winstvrijstelling.
Er bestaan ook tussenvormen, die vaak het juridisch statuut van de zelfstandige aan de positie van de
werknemer paren.
Onzelfstandige
De onzelfstandige beroepsbevolking is verreweg de grootste groep binnen de beroepsbevolking. Dit
zijn personen die als werknemer bij een particuliere werkgever (private sector) of bij de overheid
(publieke sector) werken. Bij de overheid werken voornamelijk ambtenaren, die aangesteld zijn door
het bevoegde gezag om in de openbare dienst te werken en werken dus niet op basis van een
arbeidsovereenkomst (art. 1 Ambtenarenwet). Op deze arbeidsverhouding is het ambtenarenrecht van
toepassing en niet het arbeidsovereenkomstenrecht uit art. 7:610 BW e.v.
De onzelfstandige beroepsbevolking in de private sector is onder te verdelen in twee sectoren. De
marktsector; de personen binnen deze sector zijn werkzaam in het particuliere bedrijfsleven, dat voor
wat betreft de inkomsten afhankelijk is van de markt, op basis van art. 7:610 BW. Naast de
marktsector bestaat er ook de semipublieke/collectieve sector hier gaat het om een mengvorm. Het
gaat dan om private rechtspersonen, waarbij sprake is van een bepaalde mate van financiering of
inkomsten uit publieke middelen. Bijvoorbeeld, de zorg en overige diensten worden voornamelijk
gefinancierd uit de collectieve middelen. Deze sector wordt ook wel de collectieve of non-profit sector
6
,genoemd. Werknemers in deze sector zijn niet als ambtenaar aangesteld, maar werken voor het
overgrote deel op basis van een arbeidsovereenkomst (art. 7:610 BW e.v.).
Werklozen en gedeeltelijk arbeidsongeschikten
Dit zijn personen die geen werk hebben, maar die betaald werk zoeken en voor werk beschikbaar zijn.
De overige personen tussen de zestien en de pensioengerechtigde leeftijd die geen betaalde arbeid
verrichten, vallen buitens de werkingssfeer van het arbeidsrecht.
1.4 Arbeidsrecht en arbeidsovereenkomst. Juridische aspecten
De wettelijke regeling van de arbeidsovereenkomst is neergelegd in titel 7.10 in artikel 7:610 BW e.v.
In artikel 7:610 BW wordt de arbeidsovereenkomst gedefinieerd als: ‘de overeenkomst waarbij de ene
partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende
zekere tijd arbeid te verrichten’.
De arbeidsovereenkomst onderscheidt zich van andere overeenkomsten waarbij ook tegen beloning
arbeid wordt verricht (zoals aanneming van werk en opdracht) door het vereiste dat de arbeid ‘in
dienst’ van de wederpartij moet worden verricht. Volgens de rechtspraak is aan dit vereiste voldaan
indien de wederpartij krachtens de overeenkomst bevoegd is (eenzijdig) instructies te geven omtrent
de te verrichten arbeid of de bevordering van de goede orde in de onderneming. Het criterium ‘in
dienst’ brengt dus de onzelfstandigheid van de arbeid tot uiting. Als dit element ontbreekt dan is er
sprake van zelfstandige arbeid.
De werknemer
De term werknemer heeft verschillende betekenissen. Allereerst wordt in het BW deze term gebruikt.
Daarnaast wordt de term werknemer in andere arbeidsrechtelijke wetten in een veel ruimere zin
gebruikt, waardoor die wetten een ruimere werkingssfeer krijgen dan wanneer zij alleen voor
werknemers in de zin van het BW zouden gelden. Voorbeelden van het ruimere werknemersbegrip
zijn te vinden in de WML par 3.4.1.3 en de werknemersverzekeringen par 7.1.1. De reden voor deze
uitbreiding is de bijzondere bescherming die het arbeidsrecht verbindt aan de arbeidsovereenkomst
niet te onthouden aan groepen die maatschappelijk gezien dezelfde positie innemen.
1.5 Arbeidsrecht en arbeidsovereenkomst. Maatschappelijke aspecten
Met de arbeidsovereenkomst verkrijgt de werkgever de bevoegdheid de werknemer aan te wenden in
de onderneming gedurende de looptijd van de overeenkomst en tegen de overeengekomen
arbeidsvoorwaarden.
Voor de werknemer is de arbeidsovereenkomst een middel op inkomen te verwerven. Het eindigen
van de loonbetaling is een bedreiging van het bestaan van de werknemer. Voor de werknemer is er dus
een groot financieel belang bij de arbeidsovereenkomst. De overeenkomst biedt vaak mogelijkheid tot
scholing en verdere ontplooiing.
Het menselijke en financiële belang van de werknemer bij de inhoud en het voortbestaan van de
arbeidsovereenkomst zorgt ervoor dat er een ongelijkheid bestaat tussen partijen. Een werkgever staat
vaak in een sterkere positie op de arbeidsmarkt en komt daardoor ook in een gunstigere positie dan de
individuele werknemer. Deze constatering is er onder meer aanleiding toe geweest om wettelijke
bescherming door middel van grondrechten te gebruiken in de positie van de werknemer tegen de
werkgever. Op deze manier wordt de positie van de werknemer versterkt.
Je kunt een onderneming definiëren als een organisatie van productiefactoren (kapitaal en arbeid) met
het doel behoeften. Deze behoeften komen tot uiting op de markt en verschaffen aan de participanten
weer een inkomen. Deze doeleinden komen niet zomaar voor elkaar. Om deze doeleinden te kunnen
realiseren dient de werkgever beleid te voeren. Hier kun je een onderscheid maken tussen economisch
beleid en sociaal beleid (of personeelsbeleid)
7
,Sociaal beleid is het geheel van beslissingen dat rechtstreeks betrekking heeft op de organisatie van de
factor arbeid in de onderneming. Met welke personen een arbeidsovereenkomst aan zal worden
gegaan, op welke arbeidsvoorwaarden de arbeid zal worden verricht en op welke manier en onder
welke omstandigheden de arbeidsovereenkomst zal worden beëindigd.
Economisch beleid is het geheel van beslissingen dat betrekking heeft op het ondernemingsvermogen.
Bevat onder andere een afzet-, productie- , investerings-, en financieringsbeleid.
Hoofdstuk 2: Arbeidsomstandighedenrecht
Werknemers dienen bij het uitoefenen van hun werkzaamheden beschermd te worden op het gebied
van hun veiligheid, gezondheid en welzijn. Deze bescherming is geregeld in het
arbeidsomstandighedenrecht: dit omvat het geheel van normen dat gericht is op bescherming van de
werknemer tegen met zijn werkzaamheden samenhangende invloeden van die veiligheid. Het gaat
hierbij voornamelijk om de regeling van de arbeids- en rusttijden en het bevorderen van veilige en
menswaardige arbeidsomstandigheden in ondernemingen.
8
,2.1 Inleiding
De zorg voor de arbeidsomstandigheden maakt onderdeel uit van de verplichtingen van de werkgever
op grond van de arbeidsovereenkomst (met name 7:658 lid 1 BW).Ook wordt in de cao veel geregeld.
Daarnaast is in art. 28 WOR bepaald dat de ondernemingsraad de naleving van voorschriften op het
gebied van arbeids- en rusttijden en arbeidsomstandigheden dient te bevorderen. Hiervoor heeft de OR
het instemmingsrecht (art. 27 WOR). Ten slotte worden de arbeidsomstandigheden en de arbeidsduur
geregeld in de Arbeidstijdenwet en de Arbeidsomstandighedenwet. Deze twee wetten staan centraal in
dit hoofdstuk.
Ontwikkelingen van het arbeidsomstandighedenrecht:
- Van specifieke wetten naar algemene wetgeving die van toepassing is op alle werknemers, in
alle soort bedrijven
- Steeds meer verantwoordelijkheden worden op de werknemers gelegd
- Van overheidswetgeving naar regelingen tot stand gekomen na overleg tussen betrokken
partijen. De wetgever beperkt zich tot ruime kaders
- De invloed van de EU op de arbeidsomstandighedenwetgeving wordt steeds groter.
2.2 Arbeidstijdenwet
De leeftijd waarop men mag deelnemen aan het arbeidsproces en de werk- en rusttijden, alsmede
enkele specifieke voorschriften voor jeugdige en vrouwelijke werknemers, worden geregeld in de
Arbeidstijdenwet. De vakanties en andere vormen van verlof worden geregeld in het BW, de
loopbaanonderbreking in de Wet arbeid en zorg en de pensioneringsleeftijd in vele cao’s en de AOW.
De twee doelstellingen van de Arbeidstijdenwet:
- Het vaststellen van wettelijke regels voor de arbeids- en rusttijden om de veiligheid, de
gezondheid en het welzijn van de werknemer te beschermen.
- Het combineren van arbeid en zorgtaken bevorderen. (De werkgever dient rekening te houden
met de persoonlijke omstandigheden van de werknemer, art. 4:1 lid 1 artw).
Om het eerste doel te kunnen bereiken is in de wet een standaardregeling van de
maximumarbeidstijden en minimumrusttijden neergelegd. In beginsel geldt deze voor alle sectoren.
De meeste bepalingen in de Arbeidstijdenwet richten zich tot de werkgever.
In art. 3:2 lid 1 ATW staat het verbod op kinderarbeid. ‘Arbeid’ betreft hier alle verrichtingen van een
kind ter naleving van een overeenkomst (art. 1:2 lid 2 ATW). Een kind is volgens art. 1:2 lid 1 ATW
een persoon jonger dan 16 jaar.
Wie werkgever en werknemer zijn, is omschreven in art. 1:1 Artw. de werkingssfeer is volgens dit
artikel niet beperkt tot personen die arbeid verrichten krachtens een arbeidsovereenkomst in de zin van
art. 7:610 BW. Ambtenaren vallen bijvoorbeeld ook onder de Artw, alsmede personen die, anders dan
via een arbeidsovereenkomst of publiekrechtelijke aanstelling, arbeid verrichten onder het gezag van
een ander.
Dit gezag wordt geacht aanwezig te zijn indien:
- De opdrachtgever het recht heeft om toezicht uit te oefenen;
- Hij leiding kan geven;
- Hij door aanwijzingen of instructies een nadere taakomschrijving kan geven;
- De werknemer verplicht is één en ander te aanvaarden, ongeacht of dat recht ook
geëffectueerd wordt dan wel die plicht wordt nagekomen.
9
, De voorschriften van de Artw zijn niet altijd van toepassing wanneer arbeid wordt verricht door
middel van een arbeidsovereenkomst. Art. 2:2 Artw zondert arbeid dat verricht is in verband met
rampen en bepaalde zware ongevallen uit van de werkingssfeer van de wet.
De werkingssfeer van de Arbeidstijdenwet is in beginsel beperkt tot het Nederlands grondgebied.
Een jeugdige werknemer is volgens art 1:1 lid 3 ATW een werknemer van 16 of 17 jaar. De arbeid van
een jeugdige werknemer mag niet het volgen van onderwijs in de weg staan (art. 4:4 lid 1 ATW).
Voor hem geldt de partiële onderwijsplicht, wat betekent dat hij in beginsel 2 dagen per week
onderwijs plichtig is.
De arbeids-en rusttijden dienen schriftelijk te worden vastgelegd en op zodanige wijze bewaard dat
werknemers er kennis van kunnen nemen (art 4:1 lid 2 artw). Bij het vaststellen, intrekken of wijzigen
van een besluit over de arbeids- of rusttijden of de vakantie, moeten de werknemers zo tijdig mogelijk
op de hoogte gebracht worden (art 4:2 artw).Wat tijdig is kan worden vastgelegd in een collectieve
regeling, zoals een cao of een schriftelijke overeenkomst met het medezeggenschapsorgaan (art 1:3 n
1:3 artw).De werkgever dient ten minste 28 dagen van tevoren aan de werknemer mee te delen.
Voorschriften met betrekking tot zwangerschap is neergelegd in par. 4:3 Artw. Ook het Arbo besluit
(par 2.3.4) bevat voorschriften speciaal ter bescherming van zwangere werknemers. De voorschriften
zijn te beschouwen als uitzondering op het in EG-richtlijn 2006/ 54/EG neergelegde beginsel van
gelijke behandeling. Art 4:5 bevat een aantal dwingende voorschriften betreffende arbeid tijdens
zwangerschap. De vrouw moet in staat zijn ook zwangerschapsonderzoeken te ondergaan, dit is
geregeld in art. 4:7 artw.
De handhaving van de Arbeidstijdenwet door de Arbeidsinspectie is geregeld in hoofdstuk 8 van de
ATW. De Arbeidsinspectie kan een bevel tot staking van arbeid geven als de wet wordt overtreden en
die overtreding een strafbaar feit oplevert, art. 8:2-8:3(a).In de Wet op de economische delicten zijn de
strafbare feiten opgesomd. Op overtredingen van een aantal bepalingen van de Artw is een
bestuurlijke boete gesteld. de bestuurlijke boete is een straf welke door een bestuursorgaan wordt
opgelegd en dus niet door de rechter. Het voordeel van zo'n administratieve boete boven een
strafrechtelijke procedure is de snelheid waarmee op normovertreding kan worden gereageerd. De
boete wordt opgelegd door een speciaal daartoe door de minister aangewezen ambtenaar, de
boeteoplegger (art. 10:5 Artw).
2.3 Arbeidsomstandighedenwet
Deze wet is van toepassing op alle situaties genoemd in art. 1 lid 1, 2 en art. 2 Arbowet. Hierbij gaat
het onder andere om arbeid:
- Die verricht wordt op grond van een arbeidsovereenkomst (7:610 BW);
- Die verricht wordt krachtens een publiekrechtelijke aanstelling (ambtenaren);
- Die verricht wordt door een uitzendkracht, waarbij de inlener als werkgever wordt
beschouwd;
- Die verricht wordt onder het gezag van een ander;
- Die door thuiswerkers wordt verricht op grond van een overeenkomst tot aanneming van werk
of opdracht (art. 1 lid 2 onderdeel a onder 2 Arbowet jo art. 1.43 onder b Arbobesluit);
- Die verricht wordt door zelfstandigen, vrijwilligers en meewerkende werkgevers indien de
Arbowet bij algemene maatregel van bestuur op hen van toepassing is verklaard (art. 16 lid 7
arbowet, art. 9.5 Arbo besluit).
Verplichtingen van de werkgever
De werkgever dient een beleid te voeren gericht op zo goed mogelijke arbeidsomstandigheden (art. 3
Arbowet). Werk mag geen nadelige invloed hebben op de werknemer en gezondheidsrisico’s dienen
beperkt te worden (art. 3 lid 1 onder a en b Arbowet).
10
