91 5
Infectieziektebestrijding
Jan Hendrik Richardus en Aura Timen
5.1 Inleiding – 93
5.2 Transmissie van micro-organismen – 95
5.2.1 Transmissiecyclus – 95
5.2.2 Epidemiologische begrippen – 95
5.2.3 Overdracht – 96
5.2.4 Basaal reproductiegetal R0 – 96
5.3 Primaire preventie – 96
5.3.1 Hygiëne – 96
5.3.2 Immunisatie en vaccinatie – 98
5.3.3 Gezondheidsbevordering – 101
5.4 Secundaire preventie – 101
5.4.1 Preparedness – 101
5.4.2 Surveillance – 102
5.4.3 Screening – 102
5.4.4 Bron- en contactopsporing – 102
5.4.5 Bestrijding in lage- en middeninkomenslanden – 103
5.5 Antimicrobiële resistentie (ABR) – 103
5.5.1 Ontstaan ABR – 103
5.5.2 Wereldwijde bedreigingen – 104
5.5.3 Maatregelen en richtlijnen – 104
5.6 Wet publieke gezondheid – 104
Literatuur – 105
© Bohn Stafl eu van Loghum is een imprint van Springer Media B.V., onderdeel van Springer Nature 2021
K. Stronks en A. Burdorf (Red.), Leerboek volksgezondheid en gezondheidszorg ,
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2624-2_5
Downloaded by youn sam (samsonkariuki04@gmail.com)
, 92 J. H. Richardus en A. Timen
Kernbegrippen
5 Infectieziekten worden veroorzaakt door virussen, bacteriën, parasieten, schimmels
en prionen. Door overdracht hiervan, aangeduid als transmissie, onderscheiden
infectieziekten zich van alle andere, niet-overdraagbare aandoeningen.
5 Primaire preventie richt zich voornamelijk op het voorkómen van overdracht vanuit een
bron naar een gastheer of op het voorkómen dat potentiële gastheren vatbaar zijn voor
pathogenen.
5 Secundaire preventie van infectieziekten omvat bestrijding van uitbraken en verdere
verspreiding van infectieziekten in de bevolking.
5
Theorieën en methoden
5 Het basaal reproductiegetal R 0 bepaalt of, en hoe snel, een micro-organisme (en de
daardoor veroorzaakte ziekte) zich kan verspreiden in een bevolking.
5 Als voldoende personen in een bevolking immuun zijn voor een bepaald
micro-organisme, door ofwel een natuurlijke infectie of door vaccinatie, worden de
resterende niet-immune personen in die bevolking daardoor beschermd, omdat het
micro-organisme zich niet kan verspreiden (R0 < 1). Dit heet groepsimmuniteit .
5 Hygiëne, immunisatie & vaccinatie, en gezondheidsbevordering zijn de belangrijkste
vormen van primaire preventie bij infectiezieken.
5 Belangrijke methoden in secundaire preventie van infectieziekten zijn preparedness,
surveillance, screening, en bron- en contactopsporing.
Feiten
5 Infectieziekten zijn nog steeds een belangrijke oorzaak van sterfte in de wereld. De
bestrijding van infectieziekten in lage- en middeninkomenslanden is belangrijk, ook voor
de bescherming van Nederland tegen infectieziekten.
5 Hygiënemaatregelen, zoals waterzuivering en riolering, hebben de grootste bijdrage
geleverd aan het terugdringen van ziektelast door infectieziekten in de bevolking.
5 Vaccinatie is een van de meest succesvolle preventieve maatregelen ooit, maar weerstand
ertegen neemt toe.
5 Antimicrobiële resistentie is een toenemend probleem wereldwijd en is een ernstige
bedreiging voor de volksgezondheid.
5 De Wet publieke gezondheid geeft het wettelijke kader voor de bestrijding van
infectieziekten in Nederland.
Downloaded by youn sam (samsonkariuki04@gmail.com)
, 93
Infectieziektebestrijding
5
2.
Op ziekt
31 wer
5.1 Inleiding Daarmee begon de containmentfase, om dece CO
verdere verspreiding van het virus zo veel mber
D-19
mogelijk in te dammen. 2019
genoe
Casus 5.1 meld
md.
de
China
Aanva
aan
nkel
de
k
Were
leken
ld
alle
Gez
pat
ondh
en
eids
lijde
orga
aan
nisat
een
ie
onb
(WH
gre
O)
n
een
pne
cluste
moni
r van
e
pneu
wa
moni
voo
e met
opn
onbe
me
kende
een
oorza
zie
ak in
nhui
Wuha
nodi
n. Na
was
een
De
week
geval
werd
en
beken
wer
d dat
n in
het
ver
om
d
een
gebr
nieu
cht
w
me
coron
een
aviru
hande
s
l in
ging,
lev
aange
de
duid
die
als
n(
SAR
mar
S-
t) in
CoV-
Wuha
Downloaded by youn sam (samsonkariuki04@gmail.com)
, n en er werd afgelast. De verspreiding van het virus Nederland zou
daarom gezocht naar een in Nederland uitbreiden zonder
dierlijke bron ging echter zo snel dat mitigatiemaatregelen
voor de humane infectie. Snel overgegaan werd en wat het mogelijke
werd op de zogenoemde effect zou zijn
duidelijk dat de infectie ook mitigatiefase. Daarbij van de verschillende
overgedragen wordt de opmars van het virus maatregelen. De
wordt van mens op mens. zo veel belangrijkste
Eind januari mogelijk vertraagd, om te uitkomstmaat was het
werden er importgevallen voorkomen aantal ic-bedden als
gerapporteerd dat zich een scherpe piek beperkende factor
in Zuid-Korea, Japan, ontwikkelt in in de zorg. De piek in ic-
Thailand, Singapore het aantal besmettingen en opnamen werd
en Italië. Op 21 februari patiënten bereikt in de eerste week
berichtte Italië (aangeduid als fl attening van april en nam
over een snel groeiend the curve). onder de genomen
aantal patiënten Scholen en maatregelen weer
in Noord-Italië in kinderdagverblijven af. Een andere maat voor de
gebieden met veel werden ernst van
wintersporters. gesloten, en ook de horeca, de epidemie was het
Reeds op 28 januari 2020 sauna’s en reproductiegetal
werd de ziekte sportgelegenheden, en er R . In februari en maart
0
in Nederland mocht geen
was de waarde
meldingsplichtig in de bezoek meer zijn in
van R0 omstreeks 2, een
categorie A onder de Wet verpleeghuizen
indicator dat de
publieke en kleinschalige
epidemie zich
gezondheid (Wpg) . Dit woonvoorzieningen uitbreidde. Na de
betekent dat voor ouderen. Mensen genomen
bij vermoeden van de moesten zo veel maatregelen zakte de R0
infectie deze mogelijk thuis werken, onder de waarde
onmiddellijk aan de behalve mensen 1, een indicator dat de
Gemeentelijke in vitale beroepen. De piek epidemie afnam.
Gezondheidsdienst (GGD) van de Op 6 mei werd begonnen
moet worden epidemie was eind maart, met het
gemeld. In Nederland werd met ruim versoepelen van de
op 27 februari zeshonderd maatregelen,
de eerste patiënt ziekenhuisopnamen per waaronder het weer
bevestigd (besmet in dag openen van
Italië) en op 5 maart het ten gevolge van COVID-19. basisscholen. Dit is de
eerste overlijden Door middel van aanpassing of
aan COVID-19. mathematische adaptatiefase, met als doel
Waarschijnlijk speelden simulatiemodellen berekende de transmissie
de veelvuldige contacten het RIVM van het virus maximaal
tijdens het hoe de epidemie zich over onder controle
carnaval in de zuidelijke
provincies een
aanjagende rol in de
verdere verspreiding
van de infecties. In Noord-
Brabant, met de
eerste uitbraken, kwamen er
adviezen om
thuis te werken en afstand te
bewaren.
Grote evenementen werden
Downloaded by youn sam (samsonkariuki04@gmail.com)
