Dit is een overzichtelijke samenvatting per onderwerp van alle colleges voor het vak Preventie, Family Mediation en behandeling in de forensische context. Dit is een vak in de master Forensische Gezinspedagogiek aan de Universiteit van Leiden. De gastcolleges zijn niet meegenomen, aangezien dit gee...
Preventie, family mediation en behandeling in de forensische context
Samenvatting Collegestof
2024-2025
Ilse van Meurs
HC1 Preventie en interventies
Preventie
Preventie Goede preventie kan zorgen voor een gezonde, veilige en kansrijke opvoed- en opgroeiomgeving
voor jeugdigen
● bevorderen normaal leven + positieve ontwikkeling
● gericht nemen van beschermende maatregelen
● belemmerende/risicovolle factoren voorkomen, signaleren, verkleinen en waar nodig
bestrijden
Preventie & 2017: 90.000-127.000 kinderen in NL mishandeld/verwaarloosd
Kinder- ● meest voorkomend: emotionele verwaarlozing, minst voorkomend: seksueel misbruik
mishandeling ● kindermishandeling is een risicofactor voor het ontwikkelen van delinquent gedrag
○ dit heeft negatieve gevolgen
1. tijdens de jeugd
2. op volwassen leeftijd (fysieke & mentale gezondheid)
3. voor de maatschappij (overlast, hoge kosten van interventies)
De Preventie De preventiepiramide bevat 3 levels
Piramide 1. Universeel level: alle kinderen en ouders in Nederland, het doel is zorgen dat zij zo goed
mogelijk ontwikkelen door problemen te vermijden op breed en mild niveau
● voorbeeld: voorlichting & GGD
2. Selectief level: kijken naar groepen/individuen met
verhoogd risico (bijv lage SES, bepaalde buurt). Hierbij
gaat het vooral om voorlichting en vroege signalering
door te kijken of er al problemen komen en op tijd
hierop reageren
● voorbeeld: wijkgerichte aanpak & opvoedcursus
3. Geïndiceerd level: individuen met verhoogd risico of
(beginnend) probleem (bijv gezinnen waar vermoedens
van mishandeling zijn). Het gaat hierbij om preventieve
interventies en eerstelijns ondersteuning/hulp
● voorbeeld: VoorZorg & PIT Amsterdam
Succesvolle Volgens het NJI is een preventieve strategie het meest succesvol als
preventieve 1. het gevoel van competentie van ouders vergroot
strategie (NJI) 2. ouders leren om reële verwachtingen te hebben over opvoeding
3. de opvoedvaardigheden vergroten
Databank Beoordeling van effectiviteit van (preventieve) interventies
effectieve ● Uitvoerbaar: beoordeling op basis van beschreven
jeugd- uitvoeringsaspecten en eventueel aanvullend onderzoek
interventies ● Goed beschreven: beoordeling door praktijk-panels van
(NJI) basiscriteria
● Goed onderbouwd: beoordeling door
erkenningscommissie van basiscriteria en (theoretische)
onderbouwing
● Effectief: beoordeling door erkenningscommissie van effecten o.b.v. bewijskracht
, (afhankelijk van type en aantal onderzoeken) → we willen dat z.v.m. interventies hier zijn
○ eerste aanwijzingen voor effectiviteit
○ goede aanwijzingen voor effectiviteit
○ sterke aanwijzingen voor effectiviteit
Preventieve
interventies
Parent-Child Geprotocolleerd behandelprogramma voor kinderen (2-7jr) met
voor kinder-
Interaction gedragsproblemen en hun ouders. Door het vergroten van
mishandeling
Therapy opvoedingsvaardigheden van de ouders beoogt de interventie
in NL
(PCIT) gedragsproblemen bij de kinderen en stress bij ouders te verminderen
● gericht op: gedragsproblemen & opvoeding
○ blijkt ook relevant voor kindermishandeling
● leeftijd: 2-7 jaar
● doel = verminderen problemen
● methode: gezinsgerichte aanpak (2e ouder kan betrokken worden)
● locatie: in een instelling
● uitvoering: gespecialiseerde hulp
Erkend als: effectief volgens eerste aanwijzingen
Parent Behandeling voor gezinnen met één of meer kinderen met externaliserende
Management gedragsproblemen, al dan niet gecombineerd met hyperactiviteit. Het doel is
Training dat kinderen beter gaan functioneren en hun gedragsproblemen verminderen
Oregon doordat ouders meer effectieve opvoedstrategieën toepassen
(PMTO) ● gericht op: gedragsproblemen, gedragsstoornissen, opvoeding
○ ook vaak ingezet bij kindermishandeling (recent als effectief voor
preventie KM aangetoond)
● leeftijd: 4-12 jaar
● doel = verminderen problemen
● methode: individuele aanpak (met 1 ouder)
● locatie: in een instelling
● uitvoering: gespecialiseerde hulp
Erkend als: effectief volgens eerste aanwijzingen
Stevig Geeft gezinnen met een minder makkelijke start een steuntje in de rug met
Ouderschap circa 4 prenatale en 6-10 postnatale huisbezoeken (tot de kinderleeftijd van 2
jaar) van een speciaal opgeleide jeugdverpleegkundige. De ouders worden
geholpen met het zelfvertrouwen en zelfredzaamheid vergroten en hun
sociale netwerk te versterken.
● gericht op: kindermishandeling, opvoeding
○ specifiek ontwikkeld voor kindermishandeling
○ methode gaat uit van eigen kracht, eigen behoeften & invulling
● leeftijd: 0-2 jaar (nadeel: heel jonge kinderen)
● doel: preventie van problemen
● methode: individuele aanpak
● locatie: thuis
● uitvoering: voorziening voor lichte hulp en ondersteuning
Erkend als: effectief volgens eerste aanwijzingen
VoorZorg Richt zich op het terugdringen van (het risico op) kindermishandeling.
Verpleegkundigen bezoeken kwetsbare jonge aanstaande moeders tijdens
hun zwangerschap en eerste levensjaren bij hen thuis. Voorzorg verbetert
zwangerschaps- en geboorte uitkomsten, de gezondheid en ontwikkeling van
het kind en de persoonlijke ontwikkeling van de moeder.
, ● gericht op: hechting, kindermishandeling
● leeftijd: 0-2 jaar
● doel = preventie van problemen
● doelgroep: achterstandskinderen, kansarm, lage SES
● methode: individuele aanpak
● locatie: thuis → huisbezoeken
○ tijdens zwangerschap 10, 1e levensjaar 20, 2e levensjaar 20, elk
bezoek is 1-1,5 uur
■ elk bezoek is beschreven in handleiding, maar er is
ruimte voor flexibiliteit en improvisatie
● uitvoering: basisvoorziening
Erkend als: effectief volgens goede aanwijzingen
Theoretisch kader VoorZorg
● gehechtheidstheorie: opvoedvaardigheden aanleren voor sensitief
ouderschap en veilige hechting + belang van hechting uitleggen
● Bronfenbrenner: kijken naar omgeving kind op micro en macroniveau
→ positieve moeder-kind interactie, ondanks risicofactoren in omgeving
● Bandura’s self-efficacy model: breder dan alleen het kind kijken;
ouders aanmoedigen zelfvertrouwen te krijgen in opvoeding
○ houding ouders t.o.v. verandering
○ sociale netwerk: voldoende steun?
○ ondersteunen zelfvertrouwen in opvoeden (empowering
self-efficacy)
Domeinen VoorZorg (kijken naar zowel kind als moeder)
1. gezondheid moeder
2. gezondheid & veiligheid kind
3. persoonlijke ontwikkeling moeder
4. moeder als rolmodel
5. relatie met partner/familie/vrienden
6. gebruik instellingen
Inclusiecriteria VoorZorg: moeders…
1. jonger dan 26 jaar
2. met een laag opleidingsniveau
3. die voor het eerst zwanger zijn (max 28 weken)
4. die de Nederlandse taal enigszins beheersen
→ hierna worden nog 9 extra risicofactoren uitgevraagd: bijv alleenstaand, SES
Effect van VoorZorg (RCT Mejdoubi et al, 2015)
1. minder meldingen gemaakt op 36 maanden over gezinnen met VoorZorg
2. kinderen in VoorZorg groep laten op 24 maanden minder internaliserend
probleemgedrag zien (geldt niet voor externaliserend)
3. VoorZorg heeft een significant effect op de thuisomgeving bij 24 mnd
4. moeders roken na VoorZorg minder vaak
5. moeders gaven meer borstvoeding na VoorZorg
6. minder huiselijk geweld / partnergeweld na VoorZorg
Kosteneffectiviteit VoorZorg
● netto kostenbesparing na 5 jaar ligt erg hoog (o.a. in Leiden, Amsterdam
en Nieuwkoop) → VoorZorg is een kosteneffectieve interventie
Artsen Coalitie KNMG
hebben gepleit voor VoorZorg inzetten in elke gemeente, maar nog niet gelukt
Effectiviteit Gouden standaard: Randomized Controlled Trial (RCT): random toewijzing over
interventies interventiegroep en controlegroep (vaak ‘care as usual’) → kans op bias zo klein mogelijk
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ilsevanmeurs01. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,96. Je zit daarna nergens aan vast.
