Relationele en communicatieve vaardigheden
1. Communicatie model van Schulz von Thun
Communicatie is de overdracht of uitwisseling van informatie, zowel
verbaal met behulp van woorden als non-verbaal met behulp van gebaren,
gelaatsdrukking, houding etc. Het gaat hierbij dus om het overbrengen
van een boodschap die door een zender wordt verstuurd via een
communicatiekanaal (gesproken, geschreven, aanraking, gelaatsdrukking)
naar de ontvanger. Wanneer de ontvanger geen reactie geeft is dit
eenzijdige communicatie, wanneer hij dit wel doet is dit tweezijdige
communicatie.
Een axioma is een bewering waarvan aangenomen wordt dat deze klopt.
Watzlawick’s axioma’s over communicatie zijn: ‘het is onmogelijk om niet
te communiceren’, ‘elke communicatie bezit een inhoud en een betrekking
aspect', ‘iedereen heeft zijn waarheid’, mensen communiceren zowel
digitaal als analoog’ en ‘communicatie is ofwel symmetrisch of wel
complementair’.
Communicatiemodel van Schulz von Thun:
Elementen in communicatie:
De zender verstrekt informatie, brengt communicatie op gang,
gedacht en gevoelens worden omgezet in symbolen -> encoderen.
De zender kan verschillende doelstellingen hebben:
-interesseren of sensibiliseren -> werkt aan de belangstelling, hij wil de
ander bewust maken (wist je dat we vanavond spaghetti eten?)
-informeren -> werkt aan de kennis, hij wil dat de ander iets weet (we
eten vanavond spaghetti).
-overtuigen -> werkt aan de houding, hij wil dat de ander zijn mening
deelt (proef eens, ik heb deze saus met veel liefde gemaakt)
-aansporen -> werkt aan het gedrag, hij wil dat de ander iets doet (eet
uw bord leeg).
De ontvanger decodeert en interpreteert de symbolen van de zender.
De ontvanger reageert en wordt daardoor zelf zender. Ook niet
reageren is een reactie.
De boodschap heeft 4 kanten/aspecten.
, -zakelijk aspect -> de letterlijke inhoudt (informatieve of referentiële
functie). Dit wordt weergeven door verbale communicatie
-expressief aspect -> de zender toont d.m.v. de boodschap, meestal
onbewust, iets over zichzelf. Er is intonatie in zijn boodschap, hij laat
zien wie hij is en hoe hij zich voelt.
-relationeel aspect -> elke boodschap zegt iets over de relatie tussen
zender en ontvanger. Het zakelijk effect (de inhoud) blijft vaak
hetzelfde, maar de toon van de boodschap verandert in verschillende
relationele situaties.
-appellerend aspect -> de zender probeert een bepaald doel te
bereiken bij de ontvanger en nodigt uit tot actie, vaak verborgen of
impliciet.
Het kanaal is de weg of het middel dat de zender gebruikt om zijn
boodschap tot bij de ontvanger te krijgen. Twee groepen hiervan zijn
verbale (digitale) communicatie (gesproken of geschreven taal,
pictogrammen) en non-verbale (analoge) taal (lichaamstaal).
Feedback is het middel om na te gaan of de communicatie goed is
overgekomen.
Redenen van een zorgvrager om een appellerend verzoek
verborgen te houden kunnen zijn:
-angst om zichzelf te laten kennen (afhankelijk willen zijn, sterk houden)
-beleefdheid, bescheidenheid (zelf willen zorgen, niet om hulp vragen)
-risico van afwijzing vermijden
-vrijwilligheid mogelijk maken (men gaat er vanuit dan de zorgverlener
spontaan hulp biedt)
-verantwoordelijkheid uit de weg gaan (het is makkelijk de
verantwoordelijkheid bij iemand anders te leggen, de zorgverlener
verwacht verzorgd te worden)
-uit een cultuur komen waar men een onrechtstreekse manier van
communiceren heeft
Mogelijke reacties op een verborgen verzoek zijn:
-toegeven en ingaan op het appel
-de verborgen boodschap negeren door te reageren op een van de andere
drie aspecten van de boodschap
-het verborgen aspect onthullen
-een appellerende boodschap in tegenovergestelde zin brengen
Een verzoek aan de patiënt kan gedaan worden op de volgende
manier:
-doe een duidelijk verzoek
-roep geen te grote weerstand op
-maak keuzevrijheid mogelijk
, -zorg dat er geen te grote tegenspraak is met de opvattingen (hou de
gevoelens, gedachte, verlangens van de andere persoon in gedachte en
maak hiermee een compromis)
-zorg dat er geen tegenspraak is met het relationele aspect
(vertrouwensrelatie opbouwen)
-zorg dat er geen tegenspraak is met het expressieve aspect
-wees er attent op dat de ander wellicht zal reageren op de treffendste of
de krachtigste boodschap die hij ontvangt (mening van partner zal meer
binnenkomen dan mening van zorgverlener)
-probeer in de mate van het mogelijke rekening te houden met de context
en cultuur van de patiënt
Taal is vaak veel complexer dan het decoderen van een woord, wanneer
hierbij miscommunicaties ontstaan heet dit vervorming in de
communicatie. Miscommunicatie kun je toeschrijven aan de interpretatie
die men geeft aan woordtaal, lichaamstaal en omgeving. Woordtaal is
de afgesproken betekenis van worden, toch kunnen woorden meerdere
betekenissen krijgen toegediend. Lichaamstaal geeft informatie over het
relationele aspect door onze houding, gebaren of intonatie. De omgeving
zoals bijvoorbeeld de afstand die men tot iemand bewaart kan iets zeggen
over de relatie of inhoud van de boodschap.
Het basismodel menselijke communicatie van Erik Franck:
Communiceren doen we met onze buitenkant, hetgeen waarmee we
communiceren heet gedrag (verbaal, non-verbaal, kleding, kapsel). Onze
binnenkant is wat persoonlijk en onzichtbaar voor de omgeving. We
hebben bepaalde bedoelingen wanneer we een boodschap overdragen.
Wanneer we met onze buitenkant een boodschap overdragen naar de
ander zal hij deze interpreteren en analyseren met zijn binnenkant. De
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elyneverdult. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,56. Je zit daarna nergens aan vast.
