Dit document bevat een samenvatting van hoofdstuk 7 & 8 van het boek ‘Educational Psychology: Global Edition’ van A. Woolfolk. Deze samenvatting is gemaakt aan de hand van college 4. De college aantekeningen zijn aangevuld met literatuur uit het boek dat niet in het college behandeld werd. Deze...
Samenvatting college 4 & hoofdstuk 7 + 8 van het boek ‘Educational
Psychology: Global Edition’ – A. Woolfolk
Hoofdstuk 7: gedragsmatige kijk op leren
Gedragsmatige kijk op leren gaat er over het algemeen vanuit dat een uitkomst van
leren een verandering in gedrag is. Leren: hier is sprake van wanneer een ervaring een
relatief permanente verandering veroorzaakt in iemands kennis of potentieel gedrag.
Veranderingen als gevolg van rijping vallen niet onder leren. Behavioristische
theoretici benadrukken de rol van de omgeving en focussen op de gedragsmatige
respons van leren en op observeerbaar gedrag.
Klassieke conditioneringstheorie (Pavlov): treed op volgens het leren door
associatie. Contiguïteit: principe houdt in dat wanneer 2 of meer sensaties vaak
genoeg optreden, deze sensaties aan elkaar geassocieerd worden. Hoe vaker deze samen
voorkomen hoe sterker het verband wordt. Leren door onvrijwillige, reflexmatige
emoties of fysieke reacties die volgen op een eerder neutrale stimulus.
Operante conditioneringstheorie (Skinner): veranderingen in vrijwillig gedrag
teweegbrengen door middel van bekrachten of ontkrachten. ABC-principe (antecedent,
behavior, consequence): gedrag volgt op een gebeurtenis en leidt tot een consequentie.
Gedrag kan gevormd worden door iets te veranderen in het antecedent of door een
bepaalde aanpassing in de consequentie van het
gedrag. Skinner legde de nadruk op veranderen
van consequentie. Gedrag laten toenemen of
afnemen door middel van bekrachtiger
(consequentie die gedrag laat toenemen) of
bestraffer (consequentie die gedrag laat
afnemen). Bekrachtigen van gedrag kun je op
verschillende momenten inzetten (bijv. nieuw gedrag aanleren: eerst continue
bekrachtigen en daarna naar periodiek). Beste moment om over te stappen van
continue (korte werkingsduur) naar periodiek: wanneer een kind bepaald gedrag
onder de knie heeft, en dan op een wat minder voorspelbaar moment bekrachtigen zodat
het positieve gedrag niet uitdooft. Fixed interval: bekrachtiging komt na vaste
tijdsperiode (bijv. na een hele week). Fixed ratio: bekrachtiging wordt gegeven na een
vast aantal keer wanneer gedrag optreedt. Deze vaststaande schema’s hebben over het
algemeen een kortere werkingsduur, omdat er na een tijd voorspelbaarheid
optreedt. Variabele interval: bekrachtiging wordt niet op vaste momenten gegeven (1
dag wel, 2 dagen niet, 2 dagen wel etc). Variabele ratio: variërend in aantal keer
(bekrachtiging na 3 keer op tijd komen, volgende keer na 4 keer op tijd komen). Dit
heeft de langste werkingsduur. Variabele schema’s zijn het meest geschikt.
Manieren om gedrag positief te bekrachtigen:
Aandacht van de leerkracht: kan een beloning zijn, positief gedrag aandacht
geven en negatief gedrag negeren. Dit is een vorm van differentiale
bekrachtiging omdat je 2 dingen tegelijk doet. Onderzoekers zeggen dat dit de
meest motiverende aanpak voor bekrachtigen van positief gedrag is.
Complimenten geven: direct volgend op het gedrag, specifiek en geloofwaardig
Premack principle: kan gebruikt worden om meest effectieve vorm van
bekrachtiger te selecteren. Principe gaat over dat hoogfrequent gedrag een
bekrachtiger kan zijn voor laag frequent gedrag. Wordt ook wel grandma’s rule
genoemd: eerst doe je wat ik wil, daarna mag je doen wat jij wilt. Bijv: eerst
maak je sommen (laagfrequent gedrag) en daarna mag je op je telefoon
(hoogfrequent gedrag)
Shaping: hierbij gaat het erom dat gedrag dat vlak bij het gewenste gedrag zit
ook beloond wordt, om de goede richting aan te geven. Ook wel successive
approximations genoemd. Taakanalyse: overzicht van de te nemen stappen
richting een doel. Alle stappen worden bekrachtigd
, Positive practice: ongewenst gedrag wordt direct vervangen door gewenst
gedrag. Dit gedrag kun je direct laten oefenen
Schriftelijk contract: leraar ondertekend een contract met leerling waarin staat
wat leerling moet doen om beloning te halen. Token beloningssysteem: voor alle
leerlingen. Groepconsequenties: collectief gedrag afspreken met de klas.
Manieren om gedrag te onderdrukken:
Negatieve bestraffers: action not promises: als je benoemt dat er een
consequentie komt, moet je dit ook direct uitvoeren (anders onbetrouwbaar)
Reprimandes: berispingen. Terechtwijzing moet op een rustige en kalme manier
individueel gegeven worden. Dit is effectiever dan luide, publiekelijke
terechtwijzingen (aanwezigheid anderen kan als versterker van ongewenst gedrag
voorkomen)
Response cost: het verliezen van een privilege, zijn de kosten van ongewenst
gedrag
Sociale isolatie of time out: maximaal 5-10 minuten, mocht dit niet werken dan
is dat een signaal dat er iets anders nodig is.
Belangrijk bij straffen: niet op de relatie zitten maar op het gedrag & gebruik van
tweeledige aanpak of wel-boodschappen. Straffen op zich leidt niet tot wenselijk gedrag.
Stimuluscontrole: vindt plaats wanneer de reactie wordt beïnvloed door het
antecedent. Effective Instruction Delivery (EID): duidelijke, specifieke en beknopte
instructies waarin het doelgedrag wordt benoemd, is effectiever dan vage aanwijzingen.
Cueing: het geven van een stimulus net voordat het specifieke gedrag plaats hoort te
vinden (bijv. in de klas zeggen: ‘jongens let op’). Prompting: een cue toevoegen na de
1e cue (bijv. ‘jongens let op’, ‘kijk naar het bord’). Belangrijk om ervoor te zorgen dat de
omgevingsstimulus die je je cue wilt laten worden, vlak voordat de prompt die je
gebruikt optreed, zodat leerlingen al reageren op ‘jongens let op’ en niet pas op ‘kijk
naar het bord’. Je moet de prompt zo snel mogelijk laten vervagen, zodat leerlingen daar
niet afhankelijk van worden.
Toepassing gedragsmatige leerprincipes:
Applied Behavior Analysis (ABA): toepassing om het gedrag te veranderen in
de situatie wanneer het doel is om specifiek gedrag aan te leren. Het is belangrijk
om eerst te specificeren welk gedrag het doelgedrag vormt. Daarna wordt het
huidige niveau van gedrag geobserveerd, daarvoor wordt dan een specifieke
interventie ingezet (gericht op antecent, consequentie of beide).
Functional Behavior Analysis (FBA): is een proces van het grijpen van het
probleemgedrag, dus waarom probleemgedrag optreedt. Doel: informatie
verzamelen over de functionele relatie van gedrag en de relevante
omgevingsfactoren. Probleemgedrag wordt gezien als gedrag met een bepaalde
functie. Focus: op functie van gedrag. Categorieën van wat gedrag kan
opleveren: aandacht van anderen, uit een onplezierige situatie blijven, iets
krijgen/mogen & vervult een sensorische behoefte (vaak bij autisme: fladderen
tegen overprikkeling). Met een FA kun je onderzoeken welke antecenten bepaald
gedrag triggeren. Storend gedrag kan voorspelbaar gemaakt worden, ongewenst
gedrag kan voorkomen worden door de antecenten aan te passen.
Schoolwide positive behavior support: interventie. Ongewenst gedrag wordt
vervangen door gewenst gedrag. School stelt bepaalde kernwaarden op, daarna
concrete gedragsverwachtingen die aangeleerd worden tijdens gedragslessen in
de context waar het verwacht wordt (gedrag voordoen). Veel aandacht voor
gewenst gedrag en gebruikmaking van beloningsystemen.
Verschil tussen klassieke en operante conditionering: onbewuste, reflexmatige
reacties volgens Pavlov, bewuste reacties volgens Skinner.
Bandura: had kritiek op behavioristische kijk van leren. Hij stelde dat mensen niet
passief alle consequenties opvolgen, maar dat we daarbij ook zelf gedachten en
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joscavdwey. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
