HANDELSRECHT
DE KERN VAN HET
ONDERNEMINGSRECHT
Rijksuniversiteit Groningen
2019-2020
, Rechtsvormen
Privaatrechtelijke rechtspersonen: Boek 2 BW Geen privaatrechtelijke rechtspersonen
Besloten vennootschap (BV) Personenvennootschap: maatschap,
vennootschap onder firma en commanditaire
vennootschap
Naamloze vennootschap (NV) Eenmanszaak
Vereniging
Stichting
Coöperatie
Onderlinge waarborgmaatschappij
Alle voorbeelden hierboven zijn rechtsvormen; de juridische jas waarin een onderneming
wordt gehuld.
Privaatrechtelijke rechtspersonen zijn geen overeenkomsten zoals de
personenvennootschappen, maar rechtsfiguren van geheel eigen aard.
Privaatrechtelijke rechtspersonen bezitten rechtspersoonlijkheid ex art. 2:3 BW,
personenvennootschappen en de eenmanszaak niet.
Rechtspersoonlijkheid heeft als belangrijkste gevolg dat de rechtspersoon zelf drager
van rechten en plichten kan zijn en staat dan ook gelijk aan een natuurlijk persoon ex
art. 2:5 BW. Een rechtspersoon kan zelf niet handelen en daarom heeft iedere
rechtspersoon een bestuur.
Wij kennen een gesloten systeem van privaatrechtelijke rechtspersonen.
Voor alle rechtspersonen geldt Titel 1 Boek 2 BW.
Een belangrijk onderscheid is het verschil in ontstaansvoorwaarden en
oprichtingsvoorwaarden voor ondernemingen:
Ontstaansvoorwaarden Oprichtingsvoorwaarden
Voor rechtspersonen is er één Voorwaarden waaraan moet zijn voldaan bij de
ontstaansvoorwaarde: de rechtspersoon dient oprichting van de rechtspersoon, maar als hier niet
bij notariële akte te worden opgericht ex art. 2:4 aan voldaan is, ontstaat de rechtspersoon wel,
BW. Gebeurt dit niet, dan is de rechtspersoon maar loopt zij het risico om ontbonden te worden
niet ontstaan. ex art. 2:21 BW.
Uitzondering: informele vereniging. Bijv. accountantsverklaring ontbreekt bij
inbreng in natura bij NV.
De rechtbank kan ex art. 2:21 lid 2 BW een
termijn geven om het oprichtingsgebrek te
herstellen.
Bij alle rechtspersonen staat een tabel van oprichting, hier staat ook inschrijving
Handelsregister bij, maar dat is geen ontstaansvoorwaarde! Het niet inschrijven in het
Handelsregister heeft wel gevolgen, voor ontbinding vatbaar en ook
aansprakelijkheidsgevolgen.
Bij een rechtspersoon is de rechtspersoon eigenaar van de onderneming, een mens kan dat
dus niet zijn. De mens is hooguit bestuurder/aandeelhouder. De BV is dus eigenaar van de
BV.
,De besloten vennootschap:
De BV is geregeld in Titel 5 Boek 2 BW.
Art. 2:175 lid 1 BW: de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid is een
rechtspersoon met een in een of meer overdraagbare aandelen verdeeld kapitaal. De
aandelen zijn op naam gesteld. Een aandeelhouder is niet persoonlijk aansprakelijk voor
hetgeen in de naam van de vennootschap wordt verricht en is niet gehouden boven het
bedrag dat op zijn aandelen behoort te worden gestort in de verliezen van de vennootschap
bij te dragen.
Men kan slechts in een BV participeren via een aandeel in haar kapitaal. Het
nominale bedrag kan 0,01 cent zijn.
Storting op aandelen kan in geld of in natura; in tegenstelling tot NV geen
bankverklaring/accountantsverklaring vereist. Bij natura dient alleen beschrijving te
worden ingebracht.
De BV moet een jaarrekening opmaken, vaststellen en openbaar maken.
Voor de BV gelden veel dwingendrechtelijke bepalingen.
Een aandeelhouder kan alleen uit de vennootschap, door de aandelen te verkopen,
maar hij dient ze van tevoren aan de medeaandeelhouders aan te bieden ex art.
2:195 lid 1 BW. Er kan sprake zijn van blokkeringsregelingen; aandelen in een BV zijn
dan niet zonder meer vrij verhandelbaar.
Aandeelhouders en bestuurders zijn niet persoonlijk aansprakelijk.
Vanaf 2012 de flex-BV. Geen minimumkapitaal meer, wel moet er een beginkapitaal
zijn, die kan 0,01 cent zijn.
Preconstitutief handelen: art. 2:203 BW. De wet heeft de BV de mogelijkheid gegeven
om in de oprichtingsfase rechtshandelingen te verrichten.
Als de BV is opgericht dienen de rechtshandelingen te worden bekrachtigd
(uitdrukkelijk of stil). De oprichters zijn tot het moment van bekrachtiging degene die
kunnen worden aangesproken tot het nakomen van de overeenkomst. Na
bekrachtiging treedt de vennootschap in de plaats van de oprichters en kan de
groothandel de vennootschap aanspreken tot nakomen overeenkomst
Art. 2:203 lid 3 BW vennootschap is opgericht door notaris en vennootschap heeft
overeenkomst bekrachtigt, maar vennootschap komt overeenkomst niet na.
Bij wie kan groothandel terecht? Vennootschap, maar die kan niet betalen. Daarnaast
zijn de oprichters die hebben gehandeld aansprakelijk die wisten dat de
vennootschap niet de overeenkomst kon nakomen. In lid 2 wordt er gesproken over
hoofdelijke verbondenheid, in lid 3 over hoofdelijke aansprakelijkheid. Geldt ook
voor bestuurders indien zij wisten dat vennootschap niet na kon komen.
Alleen oprichter die overeenkomst heeft gesloten is aansprakelijk, A dus!
Of bekrachtiging of verbonden raken door art. 2:203 lid 4 BW directe binding in
akte van oprichting. Als rechtshandelingen zijn opgenomen in akte, dan hoeven zij
niet meer worden te bekrachtigd, vennootschap direct gebonden.
Oprichting:
Inschrijving
Notariële akte Handelsregister
Oprichting BV
Statuten Geen voorwaarde voor
ontstaan
, De naamloze vennootschap:
De NV is geregeld in Titel 4 Boek 2 BW
Art. 2:64 lid 1 BW: de naamloze vennootschap is een rechtspersoon met een in
overdraagbare aandelen verdeeld maatschappelijk kapitaal. Een aandeelhouder is niet
persoonlijk aansprakelijk voor hetgeen in naam van de vennootschap wordt verricht en is
niet gehouden boven het bedrag dat op zijn aandeel behoort te worden gestort in de
verliezen van de vennootschap bij te dragen.
De NV is vooral geschikt voor grote ondernemingen.
Dit komt omdat de NV aandelen op naam en/of aan toonder kent ex art. 2:82 BW.
Aandelen aan toonder kunnen op de effectenbeurs worden verkocht.
Het minimumkapitaal van een NV bedraagt 45.000 euro.
De NV moet een jaarrekening opmaken, vaststellen en openbaar maken.
Een aandeelhouder kan alleen uit de vennootschap, door de aandelen te verkopen.
De aandelen kunnen worden gestort in geld of in natura ex art. 2:80a/80b BW.
o In geld: voor of bij oprichting: bankverklaring ex art. 2:93a BW.
o In natura: bij of na oprichting: beschrijving + accountantsverklaring ex art.
2:94a/94b lid 2 BW.
- Uitzondering ex art. 2:94 lid 6 BW.
Aandeelhouders en bestuurders zijn niet persoonlijk aansprakelijk.
Preconstitutief handelen: art. 2:93 BW.
Organen: bestuur en aandeelhoudersvergadering.
Oprichting:
Inschrijving
Notariële akte Handelsregister
Oprichting NV
Statuten Geen voorwaarde voor
ontstaan
Vereniging:
De vereniging is geregeld in Titel 2 Boek 2 BW.
Art. 2:26 lid 1 BW: de vereniging is een rechtspersoon met leden die is gericht op een
bepaald doel.
De organen van een vereniging: het bestuur, de algemene ledenvergadering en
eventueel een Raad van toezicht.
- De leden hebben stemrecht ex art. 2:38 BW.
Voor de vereniging geldt een winstuitkeringsverbod: het mag geen winst verleden
onder haar leden ex art. 2:26 lid 3 BW. Als de vereniging dit wel doet, dreigt
ontbinding ex art. 2:21 lid 3 BW.
o De vereniging mag wel winst maken, maar dit moet worden gebruikt ten
behoeve van het doel dat de vereniging nastreeft.
o Bestuurders en werknemers mogen wel salaris ontvangen.
Aansprakelijkheid: de bestuurders zijn niet persoonlijk aansprakelijk, tenzij zij er een
puinhoop van maken of er sprake is van een informele vereniging.
Vereniging kun je niet in je eentje oprichten.
Hoe komt de vereniging aan geld: contributie, sponsorgelden, overheidssubsidies en
reservering behaalde winst.
