Hi, hier een aardrijkskunde samenvatting van hoofdstuk 4 uit het BuiteNLand boek. De samenvatting is overzichtelijk en de begrippen zijn dikgedrukt en hebben een andere kleur, zodat je ze makkelijk kunt opzoeken! Hopelijk heb je er wat aan en succes!
Hoofdstuk 4 – herhaling: wereld
4.1 Patronen: welvaart en welzijn
Welvaart
Wereldsysteem: centrum – semiperiferie – periferie
BRIC(S)-landen: Brazilië, Rusland, India, China, South Afrika – sinds 2000 een
snelle economische groei doorgemaakt
Verschillen in welvaart kun je meten door te kijken naar:
1) Bruto binnenlands product per hoofd (bbp/hoofd)
➢ Nadelen:
➔ Waarde van $1 verschilt tussen landen >> bbp uitdrukken in
koopkracht
➔ Alleen de inkomsten van de formele sector tellen mee – informele
sector niet
➔ Bbp is een gemiddeld getal
• Grote regionale ongelijkheid >> gebruikmaken bruto regionaal
product per hoofd (brp/hoofd)
• Grote sociale ongelijkheid >> gebruik Gini-coëfficiënt
2) Samenstelling beroepsbevolking
➢ Hoe hoger het economische ontwikkelingspeil van een land, hoe grotere
deel van de beroepsbevolking in de formele dienstensector werkt
Vroeger was de rol van arme landen in de mondiale economie vooral het leveren
van goedkope arbeidskrachten en van grondstoffen
➔ Economie kwetsbaar als land is afhankelijk is van een of enkele
grondstoffen: mislukken v. oogst – prijzen op wereldmarkt kunnen
fluctueren
Uitschuiving: proces van verplaatsing van bedrijven en functies vanuit een centrum
naar buiten (met diensten = outsourcing)
➔ Veel arme landen minder afhankelijk van de grondstoffenexport
Welzijn
Kijken naar VN-ontwikkelingsindex – koopkracht, analfabetisme,
levensverwachting – hoe dichter bij 1,0 des te hoger het welzijn
Voedselzekerheid – gezondheidszorg – drinkwatervoorziening – onderwijs
, 4.2 Patronen: demografisch, cultureel en politiek
Spreiding en groei van de bevolking
De bevolkingsspreiding kun je verklaren vanuit:
1) Verschil in natuurlijke mogelijkheden
➢ Vruchtbare kustgebieden + brede rivierdalen op gematigde breedte:
hoogste bevolkingsdichtheid
➢ Bevolkingsspreiding en bevolkingsdichtheid kun je mede verklaren vanuit
de natuurlijke mogelijkheden van een gebied
2) Ligging – vooral relatieve ligging
3) Koloniale verleden – vooral kustzone met koloniaal verleden
De bevolkingsomvang van een gebied kan op twee manieren veranderen:
1) Hoog geboorteoverschot
– natuurlijke bevolkingsgroei – vruchtbaarheid daalt wereldwijd sinds 1970,
maar absolute groei neemt nog toe
➢ Vooral arme landen kennen hoge vruchtbaarheid, oorzaken:
• Demografisch: jonge leeftijdsopbouw – kindersterfte is hoog door
slechte voedselsituatie en medische voorzieningen
• Sociaal: jonge vrouwen lage opleidingsniveau – stijging
opleidingsniveau = daling vruchtbaarheid
• Cultureel: stimuleren krijgen van veel kinderen
• Economisch: toename welvaart = daling vruchtbaarheid
• Geografisch:
>> arme landen: hoog verstedelijkingstempo, maar lage
verstedelijkingsgraad – vruchtbaarheid in stad lager dan
platteland – hoge demografische druk
>> rijke landen: daling vruchtbaarheid, stijging levensverwachting
- toename vergrijzing: toename demografische druk
➔ Rijken andere positie binnen demografisch transitiemodel
2) Migratie
➢ Mondiaal belangrijkste migratiebeweging: zuid naar noord
➢ Armen op zoek naar betere levensomstandigheden of veiligheid
➔ Definitief of tijdelijk (arbeidsmigratie)
➢ Binnen landen: trek van platteland naar steden (verstedelijking of
urbanisatie)
Oorzaken hoge verstedelijkingstempo:
• Trek van platteland naar stad
• Jonge stadsbevolking heeft hogere vruchtbaarheid en levensverwachting
• Groei van steden >> omringende plaatsen opgeslokt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper abcd3. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
