College 8 – zorg voor kind en gezin in 20e eeuw (H6 en H7)
Zorg voor kind en gezin ca. 1900-1965 wordt bekeken onder 2 noemers:
- Confessioneel zedelijkheidsoffensief: binnen verzuild bestel. Alle activiteiten van de
confessionelen die gericht zijn op het bevorderen van het christelijke gezinsleven.
A.Zedelijkheidswet 1911
B. Demografische tweedeling (gevolg van tweedeling)
C. Confessionele gezinspolitiek
van 1913 tot 1994 hebben de confessionelen altijd deel uitgemaakt van de regeringen en
zo hebben ze altijd een duidelijke stempel op de Nederlandse samenleving kunnen drukken
- Burgerlijk beschavingsoffensief (begin 19e eeuw): gericht erop om de lagere
bevolking te beschaven. Voortgezet via andere kanalen: focus op gezondheid en
welzijn van kinderen(dus niet meer nadruk op schoolbezoek want dat wordt geregeld
door de leerplichtwet en het gaat ook niet meer over het bestrijden van de arbeid
van kinderen en moeders). Hieronder 3 verschillende zorgarrangementen:
A.Zuigelingenzorg
B. Kinderkolonies
C. Zorg voor ‘onmaatschappelijke’ gezinnen.
Sommige thema’s moet je zelf bestuderen
Confessioneel zedelijkheidsoffensief
• Doel: christelijk huwelijks- en gezinsleven bevorderen
Dat betekent/kenmerken:
Seks alleen binnen het huwelijk en daarbuiten niet
Geen bewuste geboorteregeling
Moeder thuis en dus geen arbeid buiten huis
Kinderen moeten naar de protestante-christelijke of katholieke school
de opvoeding moet volgens de eigen orthodoxe protestantse dan wel
katholieke leer gebeuren vele mate strenger ze gaan hun eigen
pedagogiek vormen
• Was erg succesvol: Nederland ca. 1880-1965 ‘morele natie’ = dat wil zeggen dat
Nederland in vergelijking met omliggende landen relatief weinig prostitutie, weinig
buitenechtelijke geboorte, weinig echtscheidingen, geen arbeid van gehuwde
vrouwen en relatief veel geboorten per gehuwde vrouw huwelijksvruchtbaarheid
hoog.
• Middelen:
– Eigen confessionele, verzuilde organisaties op alle terreinen (werk,
zuigelingenzorg, school, ziekenhuizen etc.)
– Zedelijkheids- en gezinspolitiek kunnen doorvoeren in wetten
Confessionele zedelijkheids- en gezinspolitiek
a) Zedelijkheidswet 1911 verbood:
– Bordeel houden (-2000 tot toen tot kracht gebleven) waarom niet
gewoon prostitutie? De christelijke begrepen goed dat vrouwen het deden uit
armoede en niet uit slechtheid dus verboden ze dat niet want dan moesten ze
naar gevangenissen en dat wilde ze niet dus verboden ze het bordeel houden
(mensen die er financieel van genoten). In 2000 veranderd want toen wilde ze
, juist het erkennen dat prostituees bestaan en wilden ze juist bescherming
bieden.
– Pornografie en ontucht met minderjarigen was al verboden maar
bepalingen werden aangescherpt
– Verspreiding middelen tot geboortebeperking (-1969) werd verboden van
condooms en dergelijken maar het bezit ervan niet.
a) Demografische tweedeling: ca. 1880-1965 confessionelen // liberalen + scoiaal-
democraten= Nederland stond demografisch gezien uit 2 delen. Je had confessionele
gezinnen die erg groot waren en liberaal + sociaal democratische gezinnen en die
waren klein. Dus een gemiddelde was betekenisloos deze tijd want er waren 2
verschillende werelden.
Omvang huishouden / gezin (gemiddeld)
1. Groei na 1870 door daling
sterfte, m.n. zuigelingensterfte, door betere hygiëne ( levenstandaard
sinds 1860 omhoog)
dit is de eerste fase van de demografische transitie
Ook gaat de huwelijksleeftijd dalen gebeurt vanaf late 19e eeuw het
beeld was eerst dat mannen een ambachtsman moesten worden maar door
de industrialisatie verdwijnt dat perspectief en gaan steeds meer mensen in
loondienst geen verwachtingen meer dus zin meer om te wachten met het
huwelijk. Wanneer je geen geboorteregeling toepast komen er meer
kinderen.
Zuigelingensterfte (sterfte 0-1 jaar) per 1000 levend geborenen
1870 210 1 op de 5
1908 136 1 op de 7
1930 40 1 op de 25
1970 12 1 op de 83
2. Krimp na 1900 door daling van geboorten
Na 1881 middelen van de Nieuw Malthusiaansche Bond (meer
betrouwbare middelen zoals condooms enz.): alleen liberalen en socialisten =
ze gaan wel geboorteregeling toepassen en een deel van de orthodoxere
protestantse gaan dit ook doen. Dus de beweging van krimp wordt hoger dan
de beweging van groei.
Maar na 1911 waren zulke middelen verboden
1970 kwam de pil (in het ziekenfondspakket)
door deze middelen kwamen er steeds kleinere gezinnen (2/3 kinderen)
Dus demografische transitie in 2 fasen
Gemiddelde aantal kinderen per compleet huwelijk *1919-1929) van bruiden <25 jaar naar
godsdienst
Rooms katholiek 5,3
Gereformeerd 4,8
, Ned. Hervormd 3,5
Onkerkelijk 2,8
Die grote gezinnen waren vooral in de jaren 50 en jaren 60. En kindersterfte maakte geen
onderscheid per religie dus de daling van kindersterfte bleef die door gaan. Deze daling was
sloeg echt toe in jaren 50/60 waardoor sommige katholieke gezinnen extreem grote
gezinnen kregen
Periodieke onthouding als enige toegestane methode van geboorteregeling voor katholieken
vanaf jaren ’30 deel van de maand geen seks minder kinderen werkte helaas niet
Gezin 1965 – einde verzuiling, einde demografische tweedeling
Begrippen (vindt ze dat wij moeten kennen):
- Zuigelingensterfte uitgedrukt per 1 op 5 per 1000
- Kindersterfte per 1000
- Huwelijksvruchtbaarheid per 1000
- Geboortecijfer per 1000
Confessionele zedelijkheids-en gezinspolitiek – vervolg
C) Congessionele gezinspolitiek bevorderde invoering van:
- Kinderbijslag vanaf 2 kinderen (1939); voor elk kind (1963) (als je kind hebt
dan krijg je wat geld van overheid) inkomensafhankelijk
- Verplicht ontslag huwende ambtenares (1925-1956) (vrouwen werden
automatisch bij huwelijk ontslagen)
Het moderne gezin: het kleine gezin, vol affect (liefdevol tussen man en vrouw en met
kinderen) nieuwe versie:
Het postmoderne gezin na 1965
• Seksuele Revolutie 1965: loslaten anti seksuele, christelijke moraal + ontstaan
alternatieve leefvormen voortaan seks wanneer je wil en niet beperkt tot huwelijk
en mag ook homoseks zijn etc. Ook wordt ongehuwd samenleven geaccepteerd.
1) Secularisering: 1971-1985 verdubbeling onkerkelijkheid (24% - 49%) – ontzuiling
kerken lopen hard leeg
2) Individualisering: 1970-1980 2,5 x zoveel echtscheidingen (10% - 24%)
3) Vrouwenemancipatie: na 1980 gehuwde vrouw gaat werken (parttime)
Intermezzo: zorg voor kind en gezin 20e eeuw professionalisering (steeds meer professionals
betrokken bij de zorg voor kind): 3 varianten
1) Pedagogisering: toenemende invloed van pedagogen en/of hun expertise op
kinderen en gezinnen
2) Medicalisering: toenemende invloed van artsen en/of hun expertise op....
3) Psychologisering: toenemende invloed van psychologen en/of hun expertise (b.v.
tests) op....
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper piendulack. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
